Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ có kế hoạch áp thuế nhập khẩu thép và nhôm từ Brazil và Argentina, sau khi cáo buộc hai nước này thao túng tiền tệ. Đồng tiền của hai quốc gia Mỹ Latinh này đã mất giá trong hai năm qua, khiến xuất khẩu nông nghiệp của Mỹ sang các nước này trở nên kém cạnh tranh hơn.
Chính quyền Trump đã từ chối tham gia phiên điều trần của quốc hội nhằm đánh giá cơ sở hiến pháp của việc luận tội tổng thống Mỹ trong tuần này. Luật sư của ông Trump nói quá trình này cho đến nay vẫn thiếu “sự công bằng cơ bản” và những người Cộng hòa nên được phép có thêm nhân chứng. Đảng Dân chủ phản pháo lại rằng Nhà Trắng đã ngăn chặn nhiều đảng viên Cộng hòa ra làm chứng.
Khu vực sản xuất của Trung Quốc đã tăng trưởng vào tháng trước với tốc độ nhanh nhất kể từ 2016. Chỉ số nhà quản lý mua hàng Caixin-Markit đạt 51,8 điểm trong tháng 11 (dữ liệu trên 50 cho thấy sự tăng trưởng). Tin tốt lành này đã đến bất chấp những lo ngại thương chiến Trung-Mỹ sẽ làm giảm tăng trưởng kinh tế Trung Quốc.
Một cuộc khảo sát mới đây cho thấy các nhà sản xuất Anh đã cắt giảm việc làm vào tháng trước với tốc độ nhanh nhất kể từ 2012. Sự bất định chính trị xoay quanh Brexit và cuộc tổng tuyển cử sắp tới đã làm chậm việc tuyển dụng. Chỉ số nhà quản lý mua hàng IHS Markit/CIPS cũng giảm xuống còn 48,9 trong tháng 11, so với con số 49,6 của tháng 10.
Thổ Nhĩ Kỳ ghi nhận quý tăng trưởng dương đầu tiên trong năm nay trong quý 3. Nền kinh tế tăng trưởng 0,9% trong quý ba so với cùng kỳ năm trước. Tăng trưởng trở lại được thúc đẩy bởi sản xuất nông nghiệp và công nghiệp tăng. Ngược lại, xây dựng tiếp tục giảm sâu.
Các cuộc biểu tình và lễ cầu nguyện ban đêm đã được tổ chức trên khắp Ấn Độ sau vụ hãm hiếp và giết chết một bác sĩ thú y trẻ ở thành phố Hyderabad. Bạo hành phụ nữ vẫn còn cao ở nước này, trong khi chính quyền rõ ràng không có khả năng giải quyết vấn đề. Cảnh sát đã bắt giữ bốn người đàn ông mà họ cáo buộc đã thực hiện hành vi hãm hiếp. Một nghị sỹ đã kêu gọi tử hình nhóm người này.
Các cố vấn tài chính cho đợt IPO của Saudi Aramco, đại gia dầu mỏ quốc doanh của Ả Rập Saudi, cho biết số lượng nhà đầu tư tổ chức đăng ký mua cổ phần của họ đã gấp đôi mức tối đa. Aramco có kế hoạch bán 1,5% cổ phần của mình, mà nếu thành công sẽ mang về gần 26 tỷ đô la cho chính phủ Saudi và tăng mức định giá công ty lên tới 1,7 nghìn tỷ đô la.
TIÊU ĐIỂM
NATO chuẩn bị họp thượng đỉnh
Khi các nhà lãnh đạo NATO tập trung tại London và sau đó là Watford để kỷ niệm 70 năm thành lập NATO, tâm trạng chung của các vị này không được tươi sáng lắm. Ba tổng thống đã làm hỏng bữa tiệc: Donald Trump chỉ trích các đồng minh của Mỹ vì đã chi quá ít cho quốc phòng; Emmanuel Macron gần đây nói NATO đang “chết não” và đặt câu hỏi về độ tin cậy của Điều 5 bảo đảm an ninh; trong khi Recep Tayyip Erdogan gây rắc rối bằng cách mua một hệ thống phòng không của Nga và dùng người tị nạn ở Đông Âu để ép NATO phải công nhận một nhóm dân quân người Kurd là khủng bố.
Tuy nhiên, NATO có thể trừng phạt sự ngoan cố của ông Erdogan, và nếu may mắn, sẽ khiến ông Trump hành xử đúng đắn hơn. Các đồng minh sẽ không chỉ xác nhận lại Điều 5, mà còn hướng về tương lai: họ vừa đồng ý biến không gian vũ trụ thành lĩnh vực tác chiến thứ năm (bên cạnh đất liền, trên biển, trên không và trên mạng). Song những câu hỏi khó xử của ông Macron về tình hình sức khỏe của NATO ở tuổi 70 sẽ gây áp lực cho các nhà lãnh đạo ở London.
Đường ống khí đốt từ Nga sang Trung Quốc sắp hoàn thành
Khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Nga sẽ lần đầu tiên đến Trung Quốc bằng đường ống trong tháng này. Đường ống “Năng lượng của Siberia” được khởi công từ nhiều năm nay – Gaz Gazprom, gã khổng lồ khí đốt của Nga, đã ký một hợp đồng 30 năm trị giá 400 tỷ đô la với Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc vào năm 2014. Gazprom sẽ cung cấp tới 5 tỷ mét khối (bcm) khí đốt vào năm 2020, sau đó tăng lên tới 38 bcm mỗi năm, tương đương với gần một phần mười nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên của Trung Quốc, theo S&P Global Platts, một cơ quan phân tích số liệu năng lượng.
Các câu hỏi chính bao gồm bao lâu nữa thì khí đốt sẽ thay thế các nhà máy nhiệt điện than của Trung Quốc và liệu khí đốt của Nga sẽ khiến nhập khẩu LNG của Trung Quốc từ những nơi khác giảm hay không. “Năng lượng của Siberia” cùng với Nord Stream 2, đường ống của Nga gây tranh cãi được lên kế hoạch nối với châu Âu, đang làm tăng thêm cơn đau đầu của Mỹ. Các chính trị gia Mỹ e ngại việc Nga sử dụng các đường ống dẫn khí đốt để tăng cường sức mạnh địa chính trị ở nước ngoài. Trong khi đó LNG từ Mỹ lại đắt hơn nhiều.
Hiến tế động vật ở Nepal
Hàng triệu tín đồ hôm nay sẽ đổ về Gadhimai, một ngôi đền Hindu nổi tiếng ở Nepal, để ăn mừng một lễ hội kêu gọi giết mổ hàng ngàn động vật. Nghi thức man rợ xảy ra 5 năm một lần được cho là giúp xoa dịu nữ thần quyền lực và mang lại sự thịnh vượng. Việc tiêu thụ thịt rõ ràng sẽ giúp xua tan phần nào cảm thức tội lỗi. Cảnh tượng này không dành cho những người yếu tim: cánh đàn ông được trang bị rựa, kiếm và dao đi bộ trên một cánh đồng ngổn ngang, chặt đầu những con trâu nước, dê, lợn và bồ câu.
Theo Humane Society International, một cơ quan bảo tồn, 70% tất cả động vật bị giết được nhập khẩu từ nước láng giềng Ấn Độ, bất chấp phán quyết cấm vận chuyển chuyển động vật bất hợp pháp qua biên giới của Tòa Tối cao nước này. Trong năm 2009, hơn nửa triệu con vật đã bị giết. Áp lực từ các nhóm bảo vệ động vật đã giúp giảm đáng kể con số này. Nhưng nếu sự điên cuồng không dừng lại, có lẽ các vị thần sẽ hóa điên mất.
PISA sắp công bố kết quả đánh giá của năm 2019
Hôm nay, sự hồi hộp chờ đợi của các nhà hoạch định chính sách giáo dục trên toàn thế giới sẽ kết thúc. Chương trình PISA, một bài kiểm tra học sinh về kỹ năng đọc, toán và khoa học, cung cấp một bài kiểm tra về tiến trình của các hệ thống giáo dục có tham gia PISA. Kết quả được công bố ba năm một lần, đợt mới nhất công bố hôm nay. Trong lần đánh giá đầu tiên năm 2000, Phần Lan đứng đầu về đọc và đạt điểm cao trong các hạng mục khác. Do đó, nhiều người đã hướng về Helsinki để tìm ra cách kết hợp phương pháp giảng dạy thú vị với kết quả tuyệt vời.
Tuy nhiên, điểm số của họ từ đó đã giảm, và các nhà giáo dục sẽ theo dõi để xem liệu xu hướng đó có tiếp tục hay không. Những đứa trẻ 15 tuổi ở Singapore đã đạt được điểm số cao nhất ở tất cả các hạng mục trong lần đánh giá trước, đồng thời dẫn trước những đứa trẻ Mỹ tới 3 năm trong môn Toán. Không ai kỳ vọng có thể thu hẹp khoảng cách lớn như vậy chỉ trong 3 năm, nhưng các bộ trưởng giáo dục vẫn sẽ hy vọng kết quả của họ sẽ khả quan.
Nền kinh tế Brazil có tiến triển khả quan
Số liệu GDP quý ba sẽ được công bố hôm nay. Hầu hết các nhà kinh tế dự đoán tăng trưởng vừa phải sau lần giảm 0,1% đáng thất vọng của quý đầu tiên và lần phục hồi tốt hơn mong đợi 0,4% của quý hai. Lạm phát thấp và lãi suất giảm đã thúc đẩy tiêu dùng, động lực tăng trưởng chính. Sản xuất cuối cùng cũng thể hiện dấu hiệu phục hồi nhẹ, khi các nhà đầu tư trong nước bắt đầu lấy lại niềm tin sau khi quốc hội thông qua một cuộc cải cách lương hưu được chờ đợi từ lâu vào tháng Mười. Những số liệu như vậy gần đây đã khiến chính phủ tăng dự báo tăng trưởng GDP năm 2020 từ 2,17% lên 2,32%.
Nhưng các nhà kinh tế lại thận trọng hơn. Tăng trưởng trong năm nay dự kiến sẽ vào khoảng 1%. Thất nghiệp vẫn bị kẹt ở mức gần 12%, trong khi tình trạng nghèo đói và bất bình đẳng thu nhập đang ở mức cao nhất kể từ 2012. Căng thẳng thương mại cùng với lo ngại trong nước về các cải cách về thuế và khu vực công chưa được thực hiện đã đẩy đồng real xuống mức thấp kỷ lục 4,27 đổi 1 đô la. Brazil vẫn chưa hoàn toàn qua khỏi khó khăn.
