Nguồn: Rebel leaders are murdered in failed coup in Berlin, History.com
Biên dịch: Trần Mẫn Linh
Vào ngày này năm 1919, một cuộc đảo chính ở Berlin được phát động bởi một nhóm các nhà cách mạng xã hội chủ nghĩa cực đoan đã bị đàn áp dã man bởi các đơn vị bán quân sự cánh hữu từ ngày 10/01 đến 15/01/1919. Hai thủ lĩnh của nhóm là Karl Liebknecht và Rosa Luxemburg đã bị sát hại.
Cuộc chiến dai dẳng, không có khả năng chiến thắng của Đức với đỉnh điểm là việc ký hiệp ước đình chiến vào tháng 11/1918 cùng tình trạng ảm đạm ở hậu phương, bao gồm việc thiếu lương thực nghiêm trọng, đã khiến những người Đức theo chủ nghĩa xã hội quay lưng lại với Đảng Dân chủ Xã hội – đảng từng ủng hộ nỗ lực chiến tranh vào năm 1914 với hy vọng chiến thắng của Đức sẽ đem đến cải cách. Dù vẫn là đảng lớn nhất trong quốc hội liên bang, song số đảng viên của Đảng Dân chủ Xã hội đã giảm từ một triệu vào năm 1914 xuống còn khoảng 250.000 người vào năm 1917.
Vào thời điểm đó, một nhóm thiểu số đã tách khỏi đảng và thành lập Đảng Xã hội Độc lập. Luxemburg và Liebknecht đã lãnh đạo Liên đoàn Spartacus, một nhóm những nhà cách mạng Marxist nòng cốt của đảng mới, với niềm tin rằng việc Đức tham gia chiến tranh chỉ chính đáng trong trường hợp Đức phải tự vệ.
Năm 1916, Luxemburg, với bí danh Junius, đã công bố một bài viết phủ nhận lập luận Thế Chiến I mang tính phòng vệ đối với Đức, thay vào đó khẳng định nó được thúc đẩy bởi các mục tiêu tư bản và đế quốc. Luxemburg quả quyết rằng nền dân chủ xã hội đã bỏ rơi giai cấp công nhân Đức, và giải pháp duy nhất là cách mạng vô sản quốc tế như Vladimir Lenin từng hình dung và được khởi xướng bởi những người Bolshevik ở Nga vào năm 1917.
Vào ngày 06/01/1919, chỉ vài tuần trước khi hội nghị hòa bình – sự kiện sẽ quyết định tương lai của Đức – diễn ra ở Paris, Liên đoàn Spartacus đã tập trung tại Berlin để tiến hành cách mạng. Luxemburg kêu gọi những người ủng hộ đừng cố gắng đảo chính trước khi tập hợp đủ lực lượng quần chúng, nhưng bà đã không thể kiềm chế họ. Lực lượng nổi dậy đã phát động các cuộc tấn công vào ngày 10/01. Trong cuộc xung đột xảy ra sau đó, cả Luxemburg và Liebknecht đều bị bắt và sát hại. Xác của bà bị ném xuống một con kênh và chỉ được vớt lên năm tháng sau đó.
