Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Các nhà khoa học xác nhận có tồn tại phân tử nước trên Mặt trăng. Một nghiên cứu sử dụng kính thiên văn SOFIA của NASA đã phát hiện ra sự hiện diện của các phân tử nước (H2O) chứ không phải hydroxyl (OH). Các nghiên cứu trước đây đã không thể phân biệt được hai hợp chất này với nhau. Một nghiên cứu khác sử dụng dữ liệu từ Tàu Do thám Mặt Trăng của NASA cũng đã tìm thấy hàng tỷ “bẫy lạnh”, tức những khu vực bị che khuất vĩnh viễn mà có thể chứa băng.
Chính phủ Tây Ban Nha ban bố tình trạng khẩn cấp 6 tháng và ban hành lệnh giới nghiêm ban đêm, trong bối cảnh nước này đang cố gắng kiềm chế làn sóng ca nhiễm covid-19 thứ hai. Pháp và Hà Lan đã đạt con số kỷ lục về số ca nhiễm trong ngày. Trong khi đó, Ý thông báo các rạp chiếu phim, bể bơi, rạp hát và phòng tập thể dục sẽ đóng cửa.
Số người Mỹ nhập viện vì covid-19 đã vượt 40.000 người vào Chủ nhật, ngày thứ năm liên tiếp, lần đầu tiên kể từ tháng 8. Một số chính quyền địa phương đang đưa ra các biện pháp nghiêm ngặt hơn nhằm ngăn số ca nhiễm tăng lên. Tại El Paso, Texas, nơi số người nhập viện tăng gấp ba lần trong ba tuần qua, các quan chức đã áp dụng giới nghiêm hàng đêm.
Chứng khoán Mỹ giảm vì số ca nhiễm covid-19 tăng và việc tiếp tục không có thỏa thuận kích thích liên bang làm gia tăng lo ngại về sức khỏe của nền kinh tế. Cổ phiếu của các công ty liên quan đến du lịch, vốn dễ bị ảnh hưởng bởi các hạn chế mới để hạn chế virus lây lan, nằm trong số các công ty bị trượt giá. Chỉ số S&P 500 đóng cửa giảm 1,9%.
Cổ phiếu của SAP, công ty phần mềm lớn nhất châu Âu, đã giảm tới 20% sau khi công ty cắt giảm dự báo doanh thu và lợi nhuận cho năm nay. Nhiều công ty công nghệ đã phát triển mạnh trong đại dịch. Nhưng bởi vì phong tỏa làm ảnh hưởng đến niềm tin kinh doanh, các công ty lớn – khách hàng chính của SAP – đã phải cắt giảm chi tiêu cho công nghệ thông tin.
Liên minh Tổ quốc trung hữu của Lithuania sẽ trở thành thành viên chủ yếu trong chính phủ liên minh mới sau khi giành được nhiều ghế nhất trong cuộc bầu cử quốc hội vòng hai hôm Chủ nhật. Những người chiến thắng sẽ phải đối mặt với thâm hụt ngân sách khoảng 9% GDP, thất nghiệp cao và cuộc khủng hoảng covid-19 ngày càng tồi tệ.
Người Chile đã bỏ phiếu áp đảo để điều chỉnh hiến pháp của đất nước trong một cuộc trưng cầu dân ý. Phiên bản hiến pháp hiện tại được đưa ra dưới thời Augusto Pinochet, nhà độc tài một thời của nước này, vào năm 1980. Nó được coi là quá ủng hộ thị trường, đặc biệt trong các lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe, giáo dục và lương hưu, làm tăng khoảng cách giàu nghèo. Nhiều người cho rằng nó cũng trao cho tổng thống quá nhiều quyền lực.
TIÊU ĐIỂM
Mỹ-Ấn tổ chức cuộc họp “2+2” cấp bộ trưởng
Bộ trưởng Ngoại giao và Quốc phòng Mỹ, Mike Pompeo và Mark Esper, đang ở New Delhi hôm nay để gặp những người đồng cấp Ấn Độ trong cuộc họp “2 + 2” lần hai. Người Mỹ đến mang theo những món quà, chủ yếu là một thỏa thuận chia sẻ thông tin không gian địa lý. Người Ấn Độ đáp lại bằng sự nhiệt tình với một liên minh quân sự mà hầu như không ai dám nói tên của nó. Người ta vẫn gọi nó bằng cái tên không chính thức, Bộ tứ: Mỹ, Úc, Ấn Độ và Nhật Bản.
Tuần trước, Ấn Độ đã mời Australia tham gia cuộc tập trận hải quân thường niên Malabar. Ông Pompeo đã gặp ngoại trưởng Ấn Độ S. Jaishankar tại Tokyo vào đầu tháng này. Bốn cường quốc “Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương” này thích nói về dân chủ tự do, nhưng kẻ thủ chung mới là sợi dây ràng buộc họ. Lần cuối Ấn Độ lo lắng nhiều như vậy về Trung Quốc là từ năm 1962, khi nước này thua trong cuộc chiến tranh giành một phần dãy Himalaya. Năm nay, quân đội Trung Quốc đã giành giật lại một phần lãnh thổ mà Ấn Độ đã nắm giữ kể từ thời đó.
Đếm ngược một tuần đến bầu cử Mỹ
Bảy ngày trước khi cuộc bầu cử kết thúc, hai bên đang vận động điên cuồng. Tổng thống Donald Trump, người yêu thích các cuộc mít tinh lớn, tổ chức tới ba sự kiện mỗi ngày ở nhiều bang khác nhau, đặc biệt là ở vùng Trung Tây. Động thái này bất chấp rủi ro của việc tập hợp hàng ngàn người hầu hết không mang khẩu trang trong bối cảnh số ca mắc coronavirus tăng. Sau kỷ lục gần 84.000 trường hợp covid-19 mới vào thứ Sáu, các chuyên gia lo ngại tuần này sẽ lại có mức cao mới.
Dù vậy, hôm nay ông Trump đã quay lại Wisconsin cho một cuộc mít tinh ở West Salem, chỉ ba ngày sau sự kiện trước đó ở Waukesha, gần Milwaukee. Tổng thống nói Mỹ đang “xoay chuyển tình thế” đại dịch, một thông điệp bị hủy hoại bởi thông tin cho thấy 5 quan chức thân cận với phó tổng thống Mike Pence đã có kết quả dương tính. Joe Biden ít đi lại hơn, nhưng chiến dịch rủng rỉnh tiền của ông đang tung ra rất nhiều quảng cáo truyền hình và trực tuyến. Ông có thể cử đối tác tranh cử của mình, Kamala Harris, đến Texas, để tìm cơ hội biến bang khổng lồ này từ đỏ sang xanh.
Facebook ngưng nhận quảng cáo chính trị
Khi các cuộc bầu cử của Mỹ đang đến rất gần, Facebook sẽ ngừng chấp nhận quảng cáo chính trị mới kể từ hôm nay. Không như Twitter, bên đã cấm tất cả quảng cáo chính trị từ năm ngoái, Facebook đã thể hiện sự miễn cưỡng can thiệp vào quyền ngôn luận chính trị có trả tiền. Ông chủ của hãng, Mark Zuckerberg, cho rằng các hạn chế sẽ chỉ giúp ích cho những người đương nhiệm. Việc ông không muốn trở thành “người phán xử sự thật” có nghĩa là Facebook cũng không kiểm tra tính xác thực của các quảng cáo chính trị.
Nhưng cuộc đua năm nay “sẽ không như thường lệ”, ông thừa nhận vào tháng trước. Lệnh cấm quảng cáo vào phút chót nhằm ngăn chặn các ứng viên hoặc những người ủng hộ họ đưa ra các tuyên bố không thể xác nhận ngay trước ngày bỏ phiếu. Giống như Google (công ty sở hữu YouTube), Facebook cũng sẽ ngừng quảng cáo chính trị sau cuộc bầu cử, trong bối cảnh nhiều người lo ngại khả năng tranh chấp chiến thắng sau bầu cử. Năm 2016, người ta lo ngại các thế lực ngoại quốc dùng mạng xã hội để truyền bá thông tin sai lệch về bầu cử Mỹ. Vấn đề của năm nay là do cây nhà lá vườn.
Các hãng dược phẩm Mỹ công bố thu nhập quý
Các nhà đầu tư dược phẩm sẽ đối mặt bài kiểm tra thực tế trong tuần này. Merck và Pfizer hôm nay công bố kết quả quý; sau đó là Moderna vào thứ Năm. Tổng lợi nhuận của các hãng dược lớn đã tụt lại so với lợi nhuận của các công ty S&P 500 trong năm nay. Doanh số bán các loại thuốc không liên quan đến covid-19 bị ảnh hưởng vì bệnh nhân hạn chế đến bệnh viện và nhà thuốc. Với việc các công ty bảo hiểm và bệnh viện hiện báo cáo kết quả kinh doanh gần ngang với mức năm ngoái, nhà đầu tư sẽ theo dõi các dấu hiệu phục hồi doanh số bán thuốc không liên quan coronavirus.
Họ cũng sẽ tìm manh mối về chi phí và thời gian công bố của vắc xin covid-19. Pfizer và Moderna đang dẫn đầu, khả năng có được giấy phép của cơ quan quản lý vào cuối năm, song cả hai đều dựa vào công nghệ mRNA chưa được chứng minh và có thể gặp khó khăn. Merck chậm chân hơn, nhưng nghiên cứu dựa trên các phương pháp tiếp cận truyền thống hơn. Các báo cáo tài chính của tuần này sẽ cho thấy cuộc đua nhanh chậm ra sao.
Eurostar mở tuyến tàu London-Amsterdam
Anh và châu Âu có thể đã trở nên xa cách về mặt chính trị trong những năm gần đây, nhưng đối với khách du lịch bằng tàu hỏa thì họ chưa bao giờ gần hơn. Hôm qua Eurostar, bên điều hành các dịch vụ qua Đường hầm Eo biển Anh, đã mở một tuyến đi thẳng Amsterdam-London chỉ mất 4 giờ. Việc này giúp tiết kiệm một giờ di chuyển, nhờ một thỏa thuận hồi mùa hè giúp loại bỏ việc kiểm tra hộ chiếu ở Brussels.
Eurostar kỳ vọng dịch vụ tốc độ cao hơn sẽ hút được nhiều khách trong số 4 triệu khách bay giữa hai thành phố này mỗi năm trước khi covid-19 xuất hiện. Ủy ban châu Âu cũng vậy, với hy vọng các nhà khai thác đường sắt sẽ mở thêm nhiều dịch vụ xuyên biên giới mới. Năm ngoái, “gói đường sắt thứ tư” của ủy ban đã buộc tất cả các công ty đường sắt nhà nước cuối cùng phải mở đường cho các đối thủ, bao gồm cả các công ty đến từ nước khác. Chỉ có Anh, từ lâu đã quan tâm đến tự do hóa, là thúc đẩy mạnh mẽ dự luật này. Trớ trêu thay, vì Brexit, giờ đây luật này có nhiều tác động hơn trên lục địa.
