Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Donald Trump tuyên bố sai lệch là đã thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ và đe dọa kiện tụng để ngăn chặn kiểm phiếu, trong khi hàng triệu lá phiếu vẫn đang được đếm. Cả ông và Joe Biden đều chưa có đủ 270 phiếu đại cử tri cần để vào Nhà Trắng, nhưng ông Biden đã thắng ở Arizona, Wisconsin và có vẻ như đang tiến tới chiến thắng sít sao ở Nevada và Michigan (cập nhật: ông Biden đã thắng ở Michigan). Nếu tiếp tục dẫn ở đây, ông sẽ thắng cử tổng thống.
Trong khi triển vọng đắc cử tổng thống của đảng Dân chủ vẫn cao, thì triển vọng của họ ở Thượng viện có vẻ ngày càng mờ nhạt. Họ đã lật ghế ở Arizona và Colorado, nhưng thất bại ở Maine. Các ứng viên Dân chủ vẫn nuôi hy vọng ở Georgia, nơi sẽ có một cuộc bỏ phiếu vòng hai và một cuộc lật ghế khác vẫn có thể xảy ra.
Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed đã hứa sẽ gửi quân đội đến Tigray ở miền bắc. Ông cáo buộc đảng cầm quyền của Tigray tấn công một căn cứ quân đội, và nội các của ông đã ban bố tình trạng khẩn cấp. Các dịch vụ internet và điện thoại ở Tigray cũng bị cắt. Căng thẳng giữa chính phủ Abiy và các lãnh đọa Tigray đã âm ỉ trong nhiều tháng qua.
Mỹ chính thức rời bỏ thỏa thuận khí hậu Paris, điều mà ông Trump hứa lần đầu vào năm 2017. Tổng thống tuyên bố rằng hiệp định, theo đó Mỹ hứa cắt giảm ít nhất 26% lượng khí thải so với mức 2005 vào năm 2025, sẽ gây tổn hại cho nền kinh tế. Joe Biden đã cam kết nhiều mục tiêu khí hậu tham vọng hơn nếu được bầu làm tổng thống.
Thâm hụt thương mại hàng hóa và dịch vụ của Mỹ là 63,9 tỷ đô la vào tháng 9, giảm 4,7% so với tháng trước, mức cao nhất trong 14 năm. Xuất khẩu, tăng 2,6% lên 176,4 tỷ USD, được thúc đẩy bởi doanh số bán thực phẩm và đồ uống tăng, đặc biệt là đậu nành. Ông Trump đã ưu tiên giảm thâm hụt, đặc biệt là với Trung Quốc. Ở mức 11,5 tỷ USD trong tháng 9, xuất khẩu hàng hóa sang Trung Quốc đạt mức cao nhất kể từ năm 2018.
Trong một dấu hiệu cho thấy phục hồi kinh tế của Trung Quốc đang tăng tốc, ngay cả khi phần lớn thế giới vẫn đang trải qua một làn sóng phong tỏa khác, chỉ số quản lý mua hàng dịch vụ Caixin/Markit của nước này trong tháng 10 đã tăng lên mức cao nhất kể từ tháng 6. Con số của tháng trước là 56,8, tăng từ 54,8 hồi tháng 9. Trên 50 cho thấy tăng trưởng.
Thổ Nhĩ Kỳ kết thúc các nỗ lực tìm kiếm và cứu hộ những người sống sót bị mắc kẹt trong đống đổ nát sau trận động đất thứ Sáu tuần trước. Vụ động đất, với tâm chấn ở Biển Aegean, đã giết chết ít nhất 116 người ở phía tây thành phố Izmir và một hòn đảo gần đó của Hy Lạp. Đây là trận động đất cướp đi nhiều sinh mạng nhất ở Thổ Nhĩ Kỳ trong gần một thập niên.
TIÊU ĐIỂM
Một đêm bầu cử Mỹ hồi hộp và gay cấn
Chúng ta vừa trải qua 24 giờ ngoạn mục. Các đảng viên Dân chủ, các hãng thăm dò ý kiến và những nhà dự báo bước vào đêm bầu cử với tâm thế Joe Biden chắc thắng. Thế nhưng sau đó, ông sớm để mất Florida, trong khi triển vọng giành được những nơi như Bắc Carolina tan biến, và những người Dân chủ bắt đầu hoảng loạn. Trong một khoảng thời gian ngắn, Donald Trump dường như đã có một màn lật ngược thế cờ đáng kinh ngạc.
Song mặc dù các cuộc thăm dò đã đánh giá quá cao Biden, nhưng ông hiện đang dẫn đầu. Ông thắng ở bang Wisconsin quan trọng và đang dẫn đầu ở Michigan (cập nhật: ông Biden đã thắng ở Michigan). Ông cũng dẫn trước ở Nevada. Nếu những lợi thế này được giữ vững, ông sẽ thắng cuộc đua vào Nhà Trắng. Các phiếu muộn cũng có thể mang lại cho ông Pennsylvania, và do đó một chiến thắng đại cử tri đoàn thoải mái. Nhưng vào tối muộn thứ Ba, ông Trump đoán trước “làn sóng xanh” ủng hộ Biden, nói rằng “chúng ta đã thắng”, cáo buộc “gian lận” và đe dọa kiện tụng. Không hề rõ ông dựa vào căn cứ pháp lý nào, hoặc nơi nào ông có thể thắng kiện. Đếm phiếu và tranh chấp vẫn đang diễn ra.
Mọi con mắt đổ dồn vào bang Georgia
Triển vọng của nhiệm kỳ tổng thống tiếp theo phụ thuộc vào Thượng viện. Thượng viện đảm trách việc phê chuẩn tất cả các thẩm phán liên bang và các quan chức hành pháp hàng đầu, phê chuẩn các hiệp ước và tất nhiên là soạn thảo luật cùng với Hạ viện. Bất chấp những kỳ vọng cao của Đảng Dân chủ (và dự báo của The Economist), đêm qua có vẻ khiến họ thất vọng. Nếu thế dẫn đầu được giữ nguyên, đảng Dân chủ sẽ lật hai ghế, ở Arizona và Colorado, trong khi thất bại dù đặt kỳ vọng cao ở Maine, và mất một ghế như dự kiến ở Alabama.
Như vậy hiện tại 49-49, và một kịch bản lạ lùng ở phía trước. Nếu thượng viện không có đa số, phó tổng thống sẽ là người bỏ lá phiếu quyết định. Và ở Georgia, các thượng nghị sĩ phải đạt 50% phiếu hoặc bước vào vòng hai. Cả hai cuộc đua Thượng viện tại bang này dường như đang đi theo hướng đó. Điều này tạo ra một viễn cảnh khó tin về hai cuộc bỏ phiếu vòng hai ở một bang vào ngày 5 tháng 1, hai tuần trước lễ nhậm chức tổng thống, để xác định chính phủ thống nhất hay chia rẽ.
Ant Group bị chính phủ Trung Quốc tuýt còi hoãn IPO
Cổ phiếu Ant Group đáng lẽ bắt đầu giao dịch từ hôm nay tại Hồng Kông và Thượng Hải. Thay vào đó, gã khổng lồ fintech Trung Quốc đang cố gắng cải tiến mô hình kinh doanh của mình để tuân thủ các quy tắc mới của Trung Quốc về cho vay trực tuyến. Đây là một bước ngoặt tàn bạo cho công ty này, vốn đã chuẩn bị cho thương vụ IPO lớn nhất thế giới từ trước đến nay, huy động được gần 40 tỷ đô la. Không rõ tại sao các cơ quan quản lý cản họ lại.
Liệu đây có phải một đòn nhắm vào Jack Ma, nhà sáng lập có tính cách bộc trực của Ant, sau khi ông dám chỉ trích chính phủ gần đây? Hay các quan chức thực sự tin rằng các quy định mới, theo đó buộc Ant nắm nhiều vốn hơn, sẽ làm giảm giá trị và ngăn các nhà đầu tư đổ dồn vào cổ phiếu của hãng? Dù thế nào, việc đình chỉ đột ngột là một sự kiện xấu cho thấy các quy định thất thường của Trung Quốc. Ant đã phải tự đổi mới nhiều lần để đáp ứng các quy tắc thay đổi nhanh chóng của Trung Quốc. Thách thức giờ đây của họ thậm chí còn lớn hơn, trong ánh đèn chói lóa của sân khấu toàn cầu.
Tranh cãi xoay quanh việc báo chí Úc bị Murdoch kiểm soát
Hôm nay, một bản kiến nghị được gần nửa triệu người Úc ký tên kêu gọi điều tra công khai về việc Rupert Murdoch nắm giữ ngành truyền thông của đất nước, sẽ được đệ trình lên quốc hội liên bang. Ảnh hưởng của Murdoch ở quê hương ông là rất lớn. Công ty của ông, News Corp, tự hào có khoảng 2/3 lượng độc giả báo chí của Úc. Những người phản đối phàn nàn rằng nó hoạt động không mệt mỏi để ủng hộ các chính sách và chính phủ bảo thủ.
Những cây viết bình luận của hãng thường bị cáo buộc kích động phân biệt chủng tộc và cản trở hành động chống biến đổi khí hậu. Kevin Rudd, cựu thủ tướng Công đảng đứng sau bản kiến nghị, gọi “độc quyền truyền thông Murdoch” là “căn bệnh ung thư cho nền dân chủ của chúng ta”. Malcolm Turnbull, cựu lãnh đạo đảng Tự do bảo thủ, thì nói hãng bán dạo “tuyên truyền chính trị”. Nhưng chiến dịch dường như sẽ chìm nghỉm. Chính phủ liên bang sẽ phải thành lập một ủy ban hoàng gia, hình thức điều tra công khai cao nhất của Úc. Nhung vì được hỗ trợ từ báo chí của ông Murdoch, họ sẽ không làm điều đó.
Triển vọng ảm đạm của kinh tế Anh
Với số ca tử vong hàng ngày do covid-19 ở mức cao nhất kể từ tháng 5, nước Anh hôm nay phong tỏa trở lại. Các cửa hàng và quán rượu sẽ đóng cửa và mọi người phải ở nhà nếu có thể. Các biện pháp sẽ tiếp tục làm suy yếu một nền kinh tế vốn đang bị vùi dập. Ngân hàng Credit Suisse cho rằng sản lượng của kinh tế Anh sẽ giảm 5% trong quý này và 11,8% trong cả năm 2020. Để xoa dịu thiệt hại, Ngân hàng Trung ương Anh dự kiến công bố thêm các biện pháp kích thích tiền tệ vào hôm nay.
Các nhà phân tích cho rằng ngân hàng có thể lựa chọn nới lỏng định lượng thêm 100 tỷ bảng Anh (130 tỷ USD), nâng tổng số lên 845 tỷ bảng Anh. Việc mua trái phiếu của Ngân hàng đã giúp giảm chi phí đi vay của chính phủ. Trái phiếu kỳ hạn 10 năm chỉ cho lợi suất 0,21% một năm, mặc dù thâm hụt tài khóa lớn đã đẩy nợ chính phủ lên 103,5% GDP. Và thâm hụt đó sẽ chỉ tăng lên, đặc biệt là vì Rishi Sunak, bộ trưởng tài chính Anh, đã gia hạn chương trình trả lương hộ cho người lao động ở mức 80% lương bình thường của họ.
