Nguồn: Tetsushi Takahashi, Beijing Diary, Nikkei Asia, 02/2021.
Người dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Ba tuần sau khi lên kế nhiệm Donald Trump, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có cuộc điện đàm đầu tiên với người đồng cấp Trung Quốc Tập Cận Bình vào sáng thứ Năm (11/02/2021) theo giờ Bắc Kinh.
Cuộc gọi trùng ngay Tết Nguyên đán, dịp lễ quan trọng nhất để dành thời gian cho gia đình ở Trung Quốc. Ngoài ra thứ Năm cũng là ngày đầu tiên trong chuỗi ngày lễ năm mới kéo dài một tuần.
Bên nào đã mời trước?
Trong cuộc phỏng vấn với CBS ngày 7 tháng 2, Biden đã bày tỏ ý định gọi cho Tập. “Ừ thì chúng tôi vẫn chưa có dịp nói chuyện”, ông nói, “Không có lý do gì để không gọi cho ông ấy.”
Mảng tiếng Anh của kênh thông tấn nhà nước Tân Hoa xã của Trung Quốc đưa tin ông Tập “nhận điện thoại từ” Biden. Có thể đúng là ông Biden đã gọi và ông Tập nhấc máy. Nhưng bản tiếng Trung của bản tin này – tức bản chính thức – lại cho thấy câu chuyện còn nhiều chi tiết hơn.
Một thuật ngữ thường xuất hiện trên các bản tin mỗi khi ông Tập điện đàm với các lãnh đạo nước ngoài lại không có trong lần này: yingyao. Nghĩa của từ này là ông Tập đã hẹn gặp nói chuyện qua điện thoại sau khi người bên kia gửi yêu cầu.
Khi Tân Hoa xã đưa tin về các cuộc gọi giữa ông Tập và Trump, họ hầu như đều dùng từ “yingyao”.
Vì vậy, việc các bản tin Trung Quốc không dùng thuật ngữ này cho thấy chính ông Tập, chứ không phải Biden, đã yêu cầu một cuộc gọi.
Cũng có lý do để cho rằng cuộc điện đàm giữa Tập và Biden được xếp lịch ngay đúng vào buổi sáng giao thừa ở Trung Quốc theo yêu cầu từ Bắc Kinh.
Theo Tân Hoa xã, lúc mới bắt đầu cuộc trò chuyện, Biden đã gửi lời chúc mừng năm mới tới người dân Trung Quốc. Sau khi nghe ông Tập nói chuyện, Biden đã đáp lại: “Trung Quốc là một đất nước có lịch sử lâu đời và nền văn minh vĩ đại, và người dân Trung Quốc thật tuyệt vời.”
Có thể thấy bản tin muốn tạo ấn tượng ông Biden gọi ông Tập để chúc mừng năm mới và ca ngợi Trung Quốc.
Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) coi cuộc gọi này là một “sự kiện tốt lành”, và được đưa tin bởi một nữ phát thanh viên trong trang phục lễ hội màu đỏ truyền thống.
Washington và Bắc Kinh cách nhau 13 giờ. Như vậy cuộc gọi diễn ra vào đêm thứ Tư theo giờ Washington.
Bây giờ hãy xem xét cuộc gọi đầu tiên của Biden với Thủ tướng Nhật Yoshihide Suga. Nó được ấn định ngay trước 11 giờ sáng giờ Washington, ngày 27 tháng 1 – có lẽ vì lý do sức khỏe của vị tổng thống 78 tuổi của Mỹ.
Nhưng lúc đó lại là 1 giờ sáng ngày 28 tháng 1 theo giờ Tokyo. Người ta thậm chí có thể nói thật thiếu cân nhắc khi gọi cho thủ tướng của một quốc gia khác ở một khung giờ như vậy, trong khi chính người này cũng đã 72 tuổi.
Đối với tôi, điều này cho thấy Biden xem trọng Tập hơn Suga.
Tập được cho là đã nói với Biden rằng Trung Quốc và Mỹ “nên thiết lập lại các cơ chế đối thoại khác nhau.” Chủ tịch Trung Quốc có lẽ cảm thấy dễ nói chuyện với Biden hơn so với một Trump khó đoán.
Tetsushi Takahashi là trưởng văn phòng Nikkei ở Trung Quốc.
