Nguồn: Mary, Queen of Scots beheaded, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1587, sau 19 năm bị giam cầm, Nữ hoàng Mary của Scotland đã bị xử trảm tại Lâu đài Fotheringhay ở Anh, vì tội đồng lõa âm mưu sát hại Nữ hoàng Elizabeth I.
Năm 1542, khi mới 6 ngày tuổi, Mary đã được trao ngai vàng Scotland sau cái chết của cha mình, Vua James V. Mẹ của nữ hoàng quyết định gửi con đến nuôi dưỡng trong triều đình Pháp, và vào năm 1558, Mary kết hôn với Thái tử Pháp, người sẽ trở thành Vua Francis II vào năm 1559, nhưng không may qua đời chỉ một năm sau đó. Sau khi Francis băng hà, Mary trở lại Scotland để đảm nhận vai trò nữ vương.
Năm 1565, bà kết hôn với anh họ người Anh của mình, Lãnh chúa Darnley, để củng cố quyền kế vị ngai vàng nước Anh sau cái chết của Elizabeth. Năm 1567, Darnley bất ngờ chết một cách bí ẩn trong một vụ nổ ở Kirk o ’Field, và tình nhân của Mary, Bá tước Bothwell, bị cho là nghi phạm chính. Mặc dù Bothwell đã được tuyên trắng án, cuộc hôn nhân của ông ta với Mary ngay trong năm đó đã khiến giới quý tộc phẫn nộ. Mary ra lệnh cho đội quân của mình chống lại các quý tộc, nhưng đã bị đánh bại và bị giam cầm tại Lochleven, Scotland, và bị buộc phải thoái vị, nhường ngôi cho con trai của bà và Darnley là James.
Năm 1568, Mary trốn thoát khỏi nơi giam giữ và bắt đầu gầy dựng một đội quân đông đảo khác, nhưng một lần nữa, bà bị đánh bại và phải chạy trốn sang Anh. Ban đầu Nữ hoàng Elizabeth chào đón Mary nhưng ngay sau đó bà đã buộc phải quản thúc ‘người bạn’ của mình, bởi Mary đã trở thành tâm điểm của nhiều âm mưu khác nhau của phe Công giáo Anh và cả người Tây Ban Nha, nhằm lật đổ Elizabeth. 19 năm sau, vào năm 1586, một âm mưu lớn nhằm sát hại Elizabeth được phát hiện, và Mary bị đưa ra xét xử. Bà bị kết tội đồng lõa và bị kết án tử hình.
Ngày 08/02/1587, Mary bị chặt đầu vì tội phản quốc. Con trai của bà, Vua James VI của Scotland, đã bình thản chấp nhận án tử của mẹ, và sau cái chết của Nữ hoàng Elizabeth vào năm 1603, ông trở thành vua của Anh, Scotland và Ireland.
