Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Joe Biden tuyên bố Phần Lan và Thụy Điển “được Mỹ hậu thuẫn đầy đủ và toàn diện” để gia nhập NATO. Trong bài phát biểu mới đây cạnh thủ tướng Thụy Điển Magdalena Andersson và tổng thống Phần Lan Sauli Niinisto ở Washington, DC, tổng thống Mỹ đã nói hai nước Bắc Âu “đáp ứng mọi yêu cầu của NATO.” Trong khi đó, Thượng viện Mỹ thông qua một gói viện trợ quân sự và nhân đạo mới trị giá 40 tỷ USD cho Ukraine.
Chứng khoán Mỹ đã có một ngày ổn định hơn sau đợt bán tháo lớn nhất kể từ tháng 6 năm 2020. Chỉ số S&P 500, vốn giảm 4% vào thứ Tư, chỉ giảm nhẹ khi giao dịch giữa buổi chiều. Báo cáo thu nhập đáng thất vọng trong những ngày gần đây từ các nhà bán lẻ lớn như Target và Walmart đã khiến nhà đầu tư lo ngại về ảnh hưởng của lạm phát. Cũng vì lý do này, giá trái phiếu chính phủ dài hạn tăng lên.
Tổng thống Indonesia Joko Widodo cho biết sẽ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu dầu cọ từ ngày 23 tháng 5, sau khi giá nội địa đã ổn định. Lệnh cấm này khiến giá dầu cọ toàn cầu tăng vọt và tạo áp lực lạm phát đối với hàng tiêu dùng. Tổng thống nói ông làm vậy vì quyền lợi của 17 triệu người Indonesia làm việc trong ngành này.
Các ca bệnh đậu mùa khỉ đã được phát hiện ở Anh, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha và Mỹ. Căn bệnh này đến từ virus và gây ra các triệu chứng như sốt và phát ban, mà trước đây chủ yếu có ở tây và trung Phi. Bệnh lây lan khi tiếp xúc gần và được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1958 ở khỉ.
Oklahoma thông qua luật cấm phá thai ngoại trừ các trường hợp loạn luân, hiếp dâm hoặc cấp cứu y tế. Cũng như đạo luật được thông qua hồi năm ngoái ở Texas, luật này cho phép công dân được kiện bất kỳ ai đã giúp một phụ nữ phá thai. Nếu được thống đốc ký, nó sẽ có hiệu lực ngay lập tức.
McDonald’s đã tìm được người mua cho 850 nhà hàng của họ ở Nga, chỉ ba ngày sau khi thông báo rời khỏi Nga sau hơn 30 năm kinh doanh. Mức giá không được tiết lộ. Người mua, Alexander Govor, đã điều hành 25 chi nhánh ở Siberia và sẽ vận hành các nhà hàng mới dưới một thương hiệu và thực đơn mới.
Công ty điện lực khổng lồ EDF của Pháp nói việc ngừng hoạt động các nhà máy hạt nhân, vốn làm công ty bị giảm tổng sản lượng điện, sẽ kéo thu nhập lõi của họ trong năm nay giảm khoảng 18,5 tỷ euro (19,4 tỷ USD). Kế hoạch đặt ra mức trần giá điện của chính phủ Pháp sẽ còn khiến thu nhập của EDF giảm hơn nữa.
Con số trong ngày: 1,6 tỷ, là số người hiện không thể đảm bảo đủ ăn trên thế giới.
TIÊU ĐIỂM
Joe Biden công du châu Á
Vào thứ Sáu Joe Biden sẽ gặp Yoon Suk-yeol, người đồng cấp Hàn Quốc mới được bầu của ông, tại Seoul, đánh dấu điểm dừng chân đầu tiên trong chuyến công du châu Á đầu tiên của ông trên cương vị tổng thống. Từ đây, ông Biden sẽ đến Tokyo để gặp thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio rồi tham dự hội nghị thượng đỉnh Bộ Tứ (Quad) với các nhà lãnh đạo Úc và Ấn Độ. Nhà Trắng kỳ vọng chuyến thăm sẽ thuyết phục được các đồng minh châu Á của Mỹ rằng, bất chấp vấn đề Ukraine, Mỹ vẫn duy trì cam kết với khu vực và chống Trung Quốc.
Trước mắt ông có một số thách thức. Triều Tiên có thể thử vũ khí hạt nhân hoặc tên lửa đạn đạo song song với lịch trình chuyến đi. Mặc dù ông Biden sẽ giới thiệu Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, một kế hoạch kinh tế khu vực mới, nhiều người coi đây chỉ là sự thay thế yếu ớt cho Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương mà Mỹ đã từ bỏ dưới thời Donald Trump. Ngoài ra, quan hệ Nhật-Hàn vẫn còn gay gắt, làm phức tạp thêm nỗ lực thúc đẩy hợp tác giữa các đồng minh của Mỹ. Cuối cùng, lập trường trung lập của Ấn Độ đối với Nga cũng tạo ra những chia rẽ trong Bộ Tứ.
Triều Tiên lâm vào khủng hoảng Covid
Tại thời điểm ngày 8 tháng 5, nếu nhìn từ các con số chính thức – 168 ca nhiễm và một trường hợp tử vong – covid-19 dường như không quá nghiêm trọng ở Triều Tiên. Nhưng thông tin về 2 triệu ca “sốt” cho thấy sự thật có thể tồi tệ hơn nhiều.
Triều Tiên không có đủ khả năng xét nghiệm, cơ sở y tế hay vật tư y tế. Hơn nữa, vì chưa được tiêm phòng hoặc tiếp xúc với virus, hầu như toàn bộ dân số nước này đều có nguy cơ mắc bệnh. Việc mở rộng phong tỏa, mà hiện chỉ giới hạn ở thủ đô Bình Nhưỡng và đi lại trong khu vực, có thể sẽ giúp ích. Nhưng làm vậy đồng nghĩa nông dân phải rời bỏ vụ thu hoạch, một bước đi vô cùng rủi ro khi đất nước còn đang có nạn đói.
Hiện quân đội đã được huy động để phân phát thuốc. Và vào ngày 16 tháng 5, ba máy bay của Triều Tiên được cho là đã bay đến Trung Quốc để lấy hàng y tế. Song cho đến nay, chính quyền đã từ chối vắc-xin của thế giới để không bị xem là yếu ớt. Điều đáng buồn là các lãnh đạo Triều Tiên trước giờ luôn chơi trò chính trị trên mạng sống của thường dân.
Khó có thể mở cảng Ukraine để xuất ngũ cốc
Ukraine có nhiều hầm chứa ngũ cốc không thể bán được vì bị Nga phong tỏa cảng, đặc biệt vì xe lửa và xe tải chỉ có thể chuyển được một phần nhỏ lượng hàng. Với giá lương thực toàn cầu tăng chóng mặt và nền kinh tế Ukraine sụp đổ, việc mở cửa cảng Odessa trên biển Đen ngày càng trở nên cấp thiết.
Nga xem ra sẽ từ chối đề xuất của Liên Hợp Quốc, qua đó nới lỏng một số trừng phạt với Nga để Nga cho phép các tàu buôn cập cảng Ukraine. Hơn nữa, cho dù họ có làm vậy thì các lối đường biển vào Ukraine cũng bị đặt thủy lôi dày đặc. James Stavridis, một cựu chỉ huy NATO, là một trong những người ủng hộ cho tàu quân sự hộ tống các tàu chở ngũ cốc, như phương Tây đã từng làm trong chiến tranh Iran-Iraq những năm 1980. Nhưng không như Iran, Nga là một cường quốc hạt nhân. Vì vậy, tổng thống Mỹ Joe Biden và các đồng minh sẽ không mạo hiểm đối đầu trực tiếp với Nga. Đang thực sự có một lựa chọn giữa chiến tranh và nạn đói.
Các nhân vật cánh hữu Âu – Mỹ dự hội nghị ở Hungary
Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ là cuộc họp chính trị cánh hữu quan trọng nhất ở Mỹ. Vào thứ Sáu, nhóm này sẽ bế mạc một hội nghị tổ chức cùng lúc kéo dài hai ngày tại một quốc gia rất được Donald Trump và những người ủng hộ ông cảm mến: Hungary.
Các chuyên gia cánh hữu nổi tiếng của Mỹ như Tucker Carlson hay Candace Owens rất ngưỡng mộ Viktor Orban, vị thủ tướng có thiên hướng độc tài của Hungary, cũng như các chính sách chống nhập cư, chống đồng tính, chống EU, ủng hộ chủ nghĩa sinh sản tự nhiên và thân thiện với Nga của ông.
Hội nghị lần này có mục đích hòa hợp cánh hữu châu Âu với cánh hữu Trump ở Mỹ. Ngoài Carson và Owens, cuộc gặp gỡ còn có Nigel Farage, cựu lãnh đạo Đảng Brexit của Anh; Jordan Bardella của Mặt trận Quốc gia Pháp; và Santiago Abascal của Vox ở Tây Ban Nha. Những người tham dự có thể sẽ lặp lại những cáo buộc của ông Orban là George Soros, tỷ phú người Hungary gốc Do Thái, có âm mưu làm châu Âu sụp đổ. Và chắc chắn họ sẽ không đề cập đến nạn tham nhũng mang tính hệ thống trong đảng Fidesz của ông Orban — hay việc người dân Budapest, nơi tổ chức hội nghị, bỏ phiếu phản đối Fidesz trong cuộc tổng tuyển cử ngày 4 tháng 4 vừa qua của Hungary.
