Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Nga thừa nhận Ukraine có bước đột phá quan trọng ở khu vực Kherson miền nam, ngay sau khi Ukraine xác nhận kiểm soát hoàn toàn Lyman, một trung tâm hậu cần quan trọng ở Donetsk. Hai khu vực này nằm trong số bốn vùng bị Nga sáp nhập bất hợp pháp vào tuần trước. Trong khi đó, Nga cho biết vẫn chưa quyết định đường biên giới của hai tỉnh Kherson và Zaporizhia. Dmitry Peskov, người phát ngôn của Điện Kremlin, nói sẽ “tham khảo ý kiến” của người dân trong khu vực.
Phát biểu tại hội nghị Đảng Bảo thủ, bộ trưởng tài chính Anh Kwasi Kwarteng thừa nhận có một “sự hỗn loạn nhỏ” sau khi kế hoạch ngân sách của ông được công bố vào tuần trước, song tiếp tục khẳng địch duy trì “cách tiếp cận mới.” Trước đó, ông Kwarteng đã hủy kế hoạch bỏ mức thuế thu nhập 45% cho những người có thu nhập cao nhất. Ông và thủ tướng Liz Truss đã dành cả cuối tuần để nhấn mạnh sẽ không lùi bước.
Giải Nobel Y sinh đã được trao cho Svante Pääbo, nhà di truyền học người Thụy Điển. Ủy ban Nobel cho biết ông Paabo thắng giải thưởng trị giá 10 triệu kroner Thụy Điển (895.000 USD) “cho những khám phá về bộ gen của các chủng người đã tuyệt chủng và sự tiến hóa của con người.”
Khoản phí hợp đồng hoán đổi rủi ro vỡ nợ tại Credit Suisse lên cao vì ngân hàng Thụy Sĩ không thể khôi phục được niềm tin của thị trường vào tính thanh khoản của mình. Thông tin về các nỗ lực tăng vốn của ngân hàng đã khiến thị trường lo ngại. Giới đầu tư đồng loạt bán cổ phiếu và trái phiếu tại ngân hàng, và xoay dòng tiền sang các hợp đồng hoán đổi rủi ro vỡ nợ, như một biện pháp bảo hiểm đề phòng Credit Suisse không thể trả được nợ.
Thủ tướng Hungary Viktor Orban cho biết gói hỗ trợ năng lượng dự kiến của Đức chẳng khác nào hành vi “ăn thịt đồng loại ở EU.” Tuần trước, Đức đã công bố “lá chắn bảo vệ” trị giá 200 tỷ euro (196 tỷ USD) cho các doanh nghiệp và hộ gia đình đang gặp khó khăn với hóa đơn năng lượng. Ông Orban nói biện pháp này sẽ bóp méo cạnh tranh công bằng ở EU và yêu cầu có giải pháp phối hợp để giúp các công ty châu Âu.
Lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei của Iran tuyên bố ủng hộ lực lượng cảnh sát của đất nước giữa bối cảnh người biểu tình bị đàn áp gay gắt, trong đó hơn 130 người đã thiệt mạng. Dù Khamenei nói cái chết của Mahsa Amini, nguyên nhân dẫn đến biểu tình trên diện rộng, đã “làm tan nát” trái tim ông, ông cáo buộc biểu tình đã bị kẻ thù nước ngoài kích động.
Lĩnh vực chế tạo của Mỹ tăng trưởng với tốc độ chậm nhất trong tháng 9 kể từ tháng 5 năm 2020 khi nhu cầu đặt hàng giảm vì lãi suất tăng mạnh và lạm phát cao. Cụ thể chỉ số PMI của Viện Quản lý Cung ứng, một chỉ số theo dõi hoạt động nhà máy, đã giảm xuống 50,9, thấp hơn dự báo 52,2 của giới quan sát; dưới 50 đồng nghĩa với suy thoái.
Con số trong ngày: 40%, là tỷ lệ bão của Mỹ đã đi qua Florida trong lịch sử.
TIÊU ĐIỂM
Ukraine liên tiếp thắng trận trong khi Nga sáp nhập lãnh thổ
Quốc hội Nga sẽ phê chuẩn việc sáp nhập bất hợp pháp 4 khu vực của Ukraine vào thứ Ba, qua đó hoàn tất tiến trình chiếm đất của tổng thống Vladimir Putin. Các đại biểu sẽ chỉ đơn giản xác nhận tuyên bố của ông rằng Donetsk, Kherson, Luhansk và Zaporizhia là một phần của Nga sau cuộc trưng cầu dân ý giả.
Nhưng thực tế không được như ý ông Putin. Việc sáp nhập đồng nghĩa Nga không thể kiểm soát được các vùng lãnh thổ có tuyên bố chủ quyền. Các lực lượng Ukraine đã đạt thắng lợi đáng kể trên nhiều mặt trận, chiếm Lyman, một trung tâm hậu cần ở Donetsk, và tiến mạnh vào tỉnh Kherson ở phía nam. Các thất bại liên tiếp đang làm chia rẽ giới tinh hoa Nga. Nezavisimaya, một tờ báo có ảnh hưởng của Nga, đã gọi việc để mất Lyman là “một vấn đề chính trị,” trích lời lãnh đạo Ramzan Kadyrov của nước cộng hoà Chechnya, người đã đổ lỗi cho chiến thuật kém cỏi của các tướng lĩnh quân sự. Cho đến nay ông Putin vẫn chưa bị chỉ trích, nhưng các thất bại sẽ chỉ làm gia tăng căng thẳng giữa các cấp dưới của ông.
Thị trường việc làm Mỹ không có dấu hiệu hạ nhiệt
Khảo sát Cơ hội Việc làm và Vòng quay Lao động từng là một nguồn dữ liệu phụ về kinh tế Mỹ. Nhưng năm qua nó đã trở thành một chỉ số thiết yếu khi thị trường việc làm thắt chặt chưa từng thấy. Dữ liệu vào thứ Ba dự kiến sẽ cho thấy có 11 triệu việc làm mới trong tháng 8, gần gấp đôi số người thất nghiệp. Thiếu hụt nhân công trầm trọng như vậy giải thích tại sao tiền lương tăng và gây áp lực lên lạm phát.
Các nhà kinh tế lạc quan cho rằng Mỹ có thể giảm lạm phát mà không phải chịu tỷ lệ thất nghiệp tăng. Muốn vậy, số việc làm mới phải giảm, trong khi tỷ lệ thất nghiệp – được công bố vào thứ Sáu – giữ ổn định. Ở phía ngược lại, những người bi quan nói tăng trưởng sẽ phải giảm đáng kể để tỷ lệ việc làm mới giảm đi. Thật không may, lịch sử ủng hộ phe bi quan.
Các đảng cực hữu Ý chuẩn bị thành lập chính phủ
Lãnh đạo của đảng Liên đoàn phương Bắc, một đảng dân túy của Ý, sẽ họp vào thứ Ba để chọn người tham gia nội các của Giorgia Meloni. Bà Meloni, lãnh đạo đảng Anh em nước Ý cực hữu và là thủ tướng sắp tới, đang chật vật thành lập một chính phủ có thể trấn an các đồng minh của Ý trong khi vẫn làm hài lòng các đối tác trong liên minh cực hữu.
Đặc biệt khó cho bà là vị trí của Matteo Salvini, vị lãnh đạo cá tính của đảng Liên đoàn. Ông muốn tiếp tục chiến dịch chống nhập cư bất hợp pháp mà ông đặt ra khi làm bộ trưởng nội vụ giai đoạn 2018-19. Một lựa chọn là để ông ta phụ trách các vấn đề luật pháp và trật tự. Nhưng bản thân ông Salvini đang bị xét xử xoay quanh vụ chặn người di cư vào cảng khi còn đương chức. Hoặc ông có thể làm phó thủ tướng. Nhưng sự ủng hộ trong quá khứ của ông đối với Nga khiến các đồng minh NATO nghi ngờ. Ông cũng có thể được giao phụ trách nông nghiệp. Nhưng liệu ông Salvini, người luôn mạnh miệng chỉ trích EU, có chấp nhận, đặc biệt khi các quyết định quan trọng nhất về nông nghiệp đều được đưa ra ở Brussels?
Cảnh sát London bị chỉ trích phân biệt chủng tộc
Vào ngày 5 tháng 9, cảnh sát London đã bắn chết Chris Kaba, một người đàn ông da đen không vũ trang, sau khi truy đuổi xe của anh này qua khu vực nam London. Vụ việc đã khiến hàng trăm người biểu tình đổ đến Scotland Yard, trụ sở cảnh sát của London, để chỉ trích nạn phân biệt chủng tộc. Không rõ vì sao viên cảnh sát này, người đã bị đình chỉ, nổ súng. Một hệ thống tự động đã cho thấy biển số của chiếc xe có liên hệ với một vụ phạm tội có súng trước đó. Nhưng vụ việc sẽ trở nên rõ ràng hơn khi cuộc điều tra tư pháp về cái chết của ông Kaba được mở vào thứ Ba. Ngoài ra Văn phòng Độc lập về Hành vi Cảnh sát, một cơ quan giám sát, cũng đang điều tra.
Cái chết của ông Kaba khiến lực lượng cảnh sát lớn nhất nước Anh tiếp tục chịu nhiều áp lực. Sau một loạt các vụ bê bối, sở cảnh sát London gần đây đã bị một cơ quan giám sát điều tra và yêu cầu trình kế hoạch khắc phục thiếu sót. Ủy viên mới Mark Rowley đã hứa sẽ “không khoan nhượng” trong việc loại bỏ các hành vi sai trái. Câu chuyện Kaba sẽ cho thấy cam kết của ông đến đâu.
