Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Cựu bộ trưởng tài chính Anh Rishi Sunak đã tuyên bố tranh cử để thay Liz Truss làm lãnh đạo Đảng Bảo thủ và thủ tướng mới. Các ứng viên sẽ cần 100 đề cử từ các nghị sĩ Bảo thủ trước chiều thứ Hai để được ghi tên vào danh sách ứng viên gửi đến đảng viên. Cho tới nay ông Sunak đã có 147 đề cử. Penny Mordaunt, lãnh đạo Hạ viện, có 24.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã phá vỡ tiền lệ khi tiếp tục nắm quyền nhiệm kỳ thứ ba liên tiếp. Ông cũng công bố danh sách Ban Thường vụ Bộ Chính trị mới, với bảy thành viên đều chỉ bao gồm những nhân vật trung thành với ông. Trong dàn lãnh đạo mới có Lý Cường, bí thư thành uỷ Thượng Hải, người ở vị trí thứ hai trong danh sách ban thường vụ.
Chính quyền Nga ở Kherson nói ngày càng có nhiều dân thường tìm cách bỏ chạy trước viễn cảnh Ukraine phản công. Nga đã ra lệnh sơ tán khỏi thành phố. Trong một diễn biến khác, các đòn tên lửa khốc liệt của Nga nhằm vào các cơ sở năng lượng của Ukraine đã khiến hơn một triệu người ở miền nam và tây nước này phải chịu cảnh mất điện. Đây là một phần của chiến dịch làm tê liệt cơ sở hạ tầng Ukraine của Nga.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron sẽ gặp tân thủ tướng Ý Giorgia Meloni vào tối Chủ nhật, văn phòng của ông thông báo. Bà Meloni, lãnh đạo đảng Anh em nước Ý, đã tuyên thệ nhậm chức vào thứ Bảy với tư cách là thủ tướng cánh hữu nhất của Ý kể từ Thế chiến II. Cuộc gặp diễn ra khi ông Macron đang thăm chính thức Ý.
Người Slovenia đã chọn ra hai ứng viên cho vòng cuối cuộc bầu cử tổng thống vào tháng tới. Với 64% số phiếu đã kiểm vào tối Chủ nhật, Anze Logar, một bộ trưởng trong chính phủ cũ, được công bố thắng 34% số phiếu trong khi Natasa Pirc Musar, một luật sư và nhà hoạt động nhân quyền, có 27%. Cuộc bầu cử được coi như một phép thử đối với chính phủ tự do, vốn đã đánh bại phe dân túy tại cuộc tổng tuyển cử hồi tháng Tư.
Bão Roslyn đổ bộ vào bờ biển Thái Bình Dương của Mexico, mang theo triều cường và gió giật nguy hiểm. Hàng trăm người đã được sơ tán đến các nơi trú ẩn khẩn cấp. Hiện bão đã bắt đầu suy yếu khi di chuyển vào đất liền.
Salman Rushdie bị mất thị lực một bên mắt và liệt một tay sau vụ tấn công bằng dao ở New York hồi tháng 8, người đại diện của ông cho biết. Kẻ tấn công ông đã bị buộc tội cố ý giết người. Năm 1989, lãnh đạo tối cao Iran từng ban hành một lệnh kêu gọi người Hồi giáo giết Rushdie vì cho rằng cuốn tiểu thuyết của ông, “Những vần thơ của quỷ Satan,” mang tính báng bổ.
Con số trong ngày: 30.000, là độ dài của chuỗi các ký tự di truyền tạo nên covid-19.
TIÊU ĐIỂM
Rishi Sunak dẫn đầu cuộc đua làm thủ tướng Anh
Cuộc đua để kế nhiệm Liz Truss làm lãnh đạo Đảng Bảo thủ và tân thủ tướng Anh đang nóng lên. Cựu bộ trưởng tài chính Rishi Sunak đã có sự ủng hộ công khai của 146 nghị sĩ vào đầu giờ chiều Chủ nhật. Khi ấy, cựu thủ tướng nhiều bê bối Boris Johnson có 57 đề cử, không đủ 100 đề cử cần có trước 2 giờ chiều thứ Hai để ghi tên mình vào lá phiếu gửi đến các đảng viên. Các đồng minh của ông tuyên bố ông có đủ 100 phiếu, dù không công khai. Nếu ông và Penny Mordaunt, đối thủ đang có 24 phiếu, không thể đạt đủ 100, thì ông Sunak sẽ mặc nhiên trở thành lãnh đạo mới của đảng mà không cần phải bỏ phiếu ở cấp đảng viên.
Tuy nhiên, nếu ông Johnson qua được vòng nghị sĩ, ông hoàn toàn có cơ hội tốt để quay lại Phố Downing khi vẫn được 170.000 đảng viên yêu quý. Những người ủng hộ Johnson tin rằng ông có thể lặp lại kỳ tích bầu cử năm 2019, bằng cách xoay chuyển kết quả thăm dò đáng thất vọng của đảng. Nhưng bất kể ai nắm quyền, Đảng Bảo thủ nhiều khả năng sẽ thất bại nặng nề trong cuộc tổng tuyển cử tới.
Hai bên nội chiến Ethiopia ngồi vào bàn đàm phán
Sau gần hai năm nội chiến tàn khốc, đại diện của chính phủ Ethiopia và khu vực Tigray sẽ gặp nhau vào thứ Hai tại Nam Phi để đàm phán. Được trung gian bởi Liên minh châu Phi (AU), đây là cuộc đàm phán hòa bình chính thức đầu tiên kể từ đầu cuộc chiến. Đàm phán diễn ra trong bối cảnh quân đội liên bang Ethiopia cùng các đồng minh Eritrea đang dần tiến về Mekele, thủ phủ của vùng Tigray.
Dù cả hai bên đều chấp nhận lời mời, phía Tigray vẫn mang nhiều ngờ vực. Trước đây, họ từng nói trưởng nhóm trung gian hòa giải của AU, cựu tổng thống Nigeria Olusegun Obasanjo, thiên vị Abiy Ahmed, thủ tướng Ethiopia. Họ muốn Abiy ngừng tiến quân trước khi bắt đầu nói chuyện. Họ cũng yêu cầu ông dỡ bỏ phong tỏa Tigray, vốn đang đang gây ra nạn đói quy mô lớn.
Người Tigray có đủ mọi lý do để nghi ngờ. Cho đến nay, Abiy vẫn chưa cho thấy ông thực sự nghiêm túc muốn đàm phán khi không hề đưa ra một nhượng bộ đáng kể nào.
Công ty gia đình Trump hầu toà về tội trốn thuế
Hoạt động bên trong của đế chế kinh doanh bất động sản nhà Donald Trump sẽ được phơi bày trong tuần này khi Trump Group ra hầu tòa hình sự ở New York. Các công tố viên cáo buộc công ty trốn thuế bằng cách trả lương cho nhân viên ngoài sổ sách. Hồi tháng 8, cựu giám đốc tài chính của Trump Allen Weisselberg đã nhận 15 tội danh bao gồm gian lận thuế — trong đó các khoản thù lao ngầm của ông bao gồm một căn hộ và học phí cho các cháu. Để được giảm án tù, ông sẽ ra làm chứng chống lại công ty trong phiên tòa bắt đầu vào thứ Hai. Nếu bị kết án, Trump Group có thể sẽ bị phạt 1,6 triệu đô la và đền bù khoản thuế đã trốn.
Lần này, cựu tổng thống Mỹ không bị xét xử. Nhưng ông đang đối mặt với các cáo buộc dân sự khác về cố tình thổi phồng giá trị tài sản bất động sản của mình. Các công tố viên liên bang cũng đang điều tra nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử tổng thống 2020 và cách ông xử lý tài liệu mật. Vốn nổi tiếng là một doanh nhân hay ra toà, ông Trump có thể sớm thấy những ngày xưa lặp lại.
Ấn Độ bước vào mùa ô nhiễm không khí
Người Hindu ăn mừng lễ hội Diwali, năm nay rơi vào thứ Hai, để kỷ niệm chiến thắng của ánh sáng trước bóng tối. Nhưng đối với phần lớn miền bắc Ấn Độ, nó trùng với khởi đầu của mùa ô nhiễm. Vào mùa thu và mùa đông, không khí ở Ấn Độ trở nên đặc biệt độc hại vì dãy Himalaya giữ lại khí thải của 600 triệu người sống ở Đồng bằng sông Hằng rộng lớn. Nguồn ô nhiễm rất đa dạng. Một số đến từ công nghiệp và vận tải; một số do nông dân đốt chất thải nông nghiệp; và một số từ nhà dân đốt sinh khối để làm nhiên liệu.
Dù chính phủ Ấn Độ không ngó lơ tình trạng ô nhiễm không khí, họ đang chật vật tìm cách kiểm soát khói bụi. Đại dịch có giúp ích phần nào. Nồng độ hạt PM2.5 của thủ đô Delhi đã cải thiện 20% trong ba năm qua so với mức trung bình trước đại dịch. Nhưng điều đáng lo ngại là khi kinh tế Ấn Độ trở lại bình thường, ô nhiễm cũng sẽ tăng theo. Ngay cả trước Diwali, không khí ở Delhi đã ghi nhận mức ô nhiễm nguy hiểm.
