Nguồn: Lincoln removes General McClellan from Army of the Potomac, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1862, một mối quan hệ sứt mẻ đã chính thức đi đến hồi kết khi Tổng thống Abraham Lincoln loại Tướng George B. McClellan khỏi vị trí chỉ huy Binh đoàn Potomac (Army of the Potomac). McClellan đã khéo léo xây dựng quân đội trong giai đoạn đầu của cuộc nội chiến, nhưng lại là một chỉ huy chiến trường chậm chạp và hoang tưởng, người dường như không đủ can đảm để thực sự đối đầu với Quân đội Bắc Virginia của Tướng Hợp bang Robert E. Lee.
McClellan là một chỉ huy đầy hứa hẹn, người từng là chuyên gia về đường sắt trước chiến tranh. Trong giai đoạn đầu của nội chiến, quân đội dưới quyền chỉ huy của McClellan đã có một số chiến thắng quan trọng và giành được phía tây Virginia. Lincoln đã triệu tập “Napoléon Trẻ” (Young Napoléon) – biệt danh mà một số người đặt cho McClellan – đến Washington, D.C. để nắm quyền kiểm soát Binh đoàn Potomac, chỉ vài ngày sau khi lực lượng này thất bại ê chề trong trận Bull Run thứ nhất, diễn ra ở Virginia vào tháng 7/1861. Trong vòng chín tháng tiếp theo, McClellan đã xây dựng được một đội quân mạnh mẽ, đào tạo các binh sĩ và thiết lập một cơ cấu chỉ huy hiệu quả. Tuy nhiên, ông cũng tỏ ra cực kỳ khinh thường tổng thống, và thường gạt bỏ các đề xuất của Lincoln.
Năm 1862, McClellan dẫn quân xuôi theo Vịnh Chesapeake đến Bán đảo James, nằm về phía đông nam so với thủ đô của Hợp bang miền Nam – Richmond, Virginia. Trong chiến dịch này, ông đã thể hiện sự rụt rè và chậm chạp mà sau này đã trở thành nguyên nhân khiến ông bị bãi nhiệm. Trong Trận chiến Bảy ngày, McClellan đóng quân rất gần Richmond nhưng đã phải rút lui khi đối mặt với hàng loạt cuộc tấn công của Lee. McClellan luôn tin rằng mình bị áp đảo về quân số, dù thực chất ông mới là người có lợi thế về nhân lực. Ông đã đóng quân trên bán đảo trong suốt phần còn lại của mùa hè, trong khi Lincoln bắt đầu chuyển giao phần lớn quyền chỉ huy cho Binh đoàn Virginia của Tướng John Pope.
Sau khi Lee đánh bại Pope trong trận Bull Run thứ hai vào cuối tháng 8/1862, ông tiếp tục cho quân xâm lược Maryland. Khi quân miền Nam tràn vào lãnh thổ của Liên minh miền Bắc, Lincoln không còn lựa chọn nào khác ngoài việc yêu cầu McClellan tập hợp lực lượng và ngăn chặn Lee. Ngày 17/09/1862, McClellan và Lee đã chiến đấu cho đến khi rơi vào bế tắc dọc theo Sông Antietam gần Sharpsburg, Maryland. Lee rút lui trở lại Virginia, còn McClellan phớt lờ yêu cầu truy đuổi kẻ thù của Lincoln. Trong sáu tuần, Lincoln và McClellan đã trao đổi nhiều lá thư chứa đầy sự giận dữ, nhưng McClellan kiên quyết từ chối đuổi theo Lee. Đến cuối tháng 10, McClellan cuối cùng cũng chịu di chuyển qua Potomac để truy đuổi Lee, nhưng ông đã mất tận chín ngày để hoàn thành chuyến vượt sông. Lincoln khi đó đã chịu đựng quá đủ. Tin chắc rằng McClellan không bao giờ có thể đánh bại Lee, Lincoln đã thông báo cho viên tướng về việc bãi nhiệm ông vào ngày 05/11. Vài ngày sau, Lincoln bổ nhiệm Tướng Ambrose Burnside làm chỉ huy Binh đoàn Potomac.
Sau khi bị bãi nhiệm, McClellan đã đối đầu với Lincoln thêm một lần nữa – để giành chức tổng thống vào năm 1864. McClellan giành được đề cử của Đảng Dân chủ, nhưng đã mau chóng bị sếp cũ của mình đánh bại.
