Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Buổi ra mắt chiến dịch tranh cử tổng thống của Ron DeSantis trên Twitter đã bị trì hoãn nửa giờ vì trục trặc kỹ thuật, khiến hàng trăm nghìn người dùng thoát khỏi sự kiện. Ông DeSantis buộc phải rút gọn bài phát biểu của mình, trong đó ông hứa sẽ dẫn dắt một “sự trở lại vĩ đại của nước Mỹ.” Trong cuộc phỏng vấn sau đó với Fox News, ông cho biết trên cương vị tổng thống, ông sẽ đảm bảo “hệ tư tưởng thức tỉnh (woke) bị ném vào thùng rác của lịch sử.”
Nền kinh tế Đức chính thức đi vào suy thoái vì sụt giảm hai quý liên tiếp. GDP giảm 0,3% theo quý trong ba tháng đầu năm 2023, theo sau mức giảm 0,5% của quý cuối năm 2022. Nguyên nhân là do lạm phát làm ảnh hưởng đến chi tiêu hộ gia đình. Chi tiêu chính phủ cũng giảm đáng kể.
Iran thông báo đã phóng thử thành công tên lửa đạn đạo có tầm bắn 2.000 km. Nước này nói chương trình tên lửa của họ, một trong những chương trình lớn nhất ở Trung Đông, chỉ nhằm “phòng thủ.” Tuy nhiên, loại vũ khí này có khả năng vươn tới Israel, một kẻ thù lâu năm của Iran. Hôm thứ Ba, người đứng đầu lực lượng vũ trang Israel đã cảnh báo sẽ “hành động” để đáp trả chương trình hạt nhân của Iran.
Nga và Belarus ký một thỏa thuận cho phép Nga triển khai tên lửa hạt nhân chiến thuật trên lãnh thổ Belarus. Cả hai nước coi đây là một động thái mang tính phòng thủ – bộ trưởng quốc phòng Nga Sergei Shoigu nói bước đi này là nhằm phản ứng trước “sự leo thang mạnh mẽ các mối đe dọa” từ phương Tây. Quyền kiểm soát vũ khí vẫn thuộc về Moscow.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói Nga đã phóng 36 máy bay không người lái của Iran về phía nước ông chỉ trong một đêm. Ông cảnh báo Iran không cung cấp thêm máy bay không người lái cho Nga, nói rằng làm vậy có thể đặt họ vào “mặt tối của lịch sử.” Trong khi đó, người đứng đầu tập đoàn lính đánh thuê Wagner tuyên bố lực lượng của ông sẽ chuyển giao vị trí ở Bakhmut cho quân đội Nga.
Anh công bố số liệu nhập cư ròng kỷ lục, với 606.000 người được bổ sung vào dân số nước này trong năm 2022. Con số này phản ánh các yếu tố bất thường như dòng người tị nạn từ Ukraine và người nhập cư từ Hồng Kông (tổng cộng 160.000 người). Đây cũng là lần đầu tiên người xin tị nạn được đưa vào diện này. Gần 40% người nhập cư là sinh viên, dù tổng tỷ lệ sinh viên nhập cư ngoài EU đã giảm trong năm 2022.
Một cây bông mang tính biểu tượng ở Freetown, thủ đô của Sierra Leone, đã bị gió lớn quật ngã. Cái cây khổng lồ – được vẽ trên tờ tiền giấy của đất nước – được coi là biểu tượng của tự do. Những nô lệ Mỹ được trả tự do, mà sau này thành lập nên quốc gia Sierra Leone, đã tụ tập dưới tán lá của cây này khi mới đến ngôi nhà mới của họ. Tổng thống tuyên bố đây là một “tổn thất to lớn cho đất nước.”
Số liệu trong ngày: 58%, là tỷ lệ phiếu bầu sơ bộ của đảng Cộng hòa mà Donald Trump sẽ giành được, theo cuộc thăm dò do YouGov thực hiện cho The Economist.
TIÊU ĐIỂM
Mâu thuẫn trong nội bộ chính phủ Đức
Cuộc xâm lược Ukraine của Nga đã tạo ra bầu không khí khẩn cấp ở Đức đến mức, trong phần lớn thời gian của năm ngoái, những căng thẳng trong nội bộ liên minh ba bên cầm quyền hầu như không tồn tại. Nhưng khi chiến tranh kéo dài, Đảng Dân chủ Tự do (FDP) ủng hộ doanh nghiệp và Đảng Xanh ngày càng lao vào những cuộc khẩu chiến gay gắt. Mới nhất là tranh cãi về đề xuất luật cấm đun nấu bằng khí đốt. FDP từ chối thông qua nó, dù đã gật đầu đồng ý trước khi quốc hội liên bang nghỉ hè từ giữa tháng 6.
Robert Habeck, bộ trưởng kinh tế của Đảng Xanh, cáo buộc FDP nuốt lời. FDP nói luật này sẽ tạo thêm gánh nặng cho các hộ gia đình. Báo Bild đưa tin hôm thứ Năm rằng FDP đã gửi cho ông Habeck 113 câu hỏi về dự thảo luật. Dù ủng hộ luật này, thủ tướng Olaf Scholz (thuộc đảng khác của liên minh, Đảng Dân chủ Xã hội) cho đến nay vẫn đứng ngoài cuộc.
Lệnh ngừng bắn mong manh ở Sudan
Người dân Sudan trong vài ngày tới sẽ hồi hộp chờ xem liệu lệnh ngừng bắn trên toàn quốc có được gia hạn hay không. Lực lượng Vũ trang Sudan, do Tướng Abdel Fattah al-Burhan lãnh đạo, và Lực lượng Hỗ trợ Nhanh, một nhóm dân quân của Muhammad Hamdan Dagalo, đã giao chiến dữ dội từ ngày 15 tháng 4. Hai bên ký một thoả thuận ngừng bắn chính thức lần đầu tiên vào hôm thứ Bảy — nhưng chỉ kéo dài bảy ngày bắt đầu từ thứ Hai. Lệnh ngừng bắn là nhằm cho phép triển khai viện trợ nhân đạo, mặc dù đến nay tiến độ khá chậm.
Không nhiều dấu hiệu cho thấy sẽ có gia hạn. Cư dân ở thủ đô Khartoum và các nơi khác cho biết đã có giao tranh xảy ra trong tuần này, bất chấp thỏa thuận ngừng bắn và những cảnh báo mơ hồ từ các nhà ngoại giao Mỹ về hậu quả cho cả hai bên. Hai phe dường như sẽ còn tiếp tục giao tranh, kéo dài nỗi bất hạnh của người dân Sudan. Tới nay có hơn một triệu người đã phải rời bỏ nhà cửa.
Các hãng đồ xa xỉ ăn nên làm ra giữa lạm phát
Dù hầu hết các hộ gia đình đang oằn mình trước lạm phát, một số vẫn đủ sức vung tiền cho những mặt hàng xa xỉ. Doanh số bán hàng tại các nhà sản xuất quần áo, đồ trang sức và mỹ phẩm cao cấp như Hermès, LVMH và Richemont đã tăng trong đại dịch và liên tiếp lập kỷ lục. Bernard Arnault, ông chủ của LVMH, hiện là người giàu nhất thế giới. Một nơi khác để thấy xu hướng này là Laurent-Perrier. Hãng sản xuất rượu sâm panh Pháp sẽ công bố thu nhập năm vào thứ Sáu.
Trong năm tính đến tháng 3 năm 2022, doanh thu của hãng tăng 57% lên 306 triệu euro, trong khi thu nhập ròng tăng gấp đôi lên 50 triệu euro. Tỷ suất lợi nhuận của Laurent-Perrier lên tới 19%. Giá cổ phiếu của công ty cũng vượt 140 euro trong tháng này, gần gấp đôi mức trước đại dịch. Nền kinh tế có thể tỏ ra tàn khốc đối với nhiều người, nhưng triển vọng có vẻ tươi sáng cho Laurent-Perrier.
JP Morgan vướng vào bê bối Jeffrey Epstein
Jamie Dimon, CEO và chủ tịch của JPMorgan Chase, ngân hàng lớn nhất nước Mỹ, sẽ ra làm chứng trước toà vào thứ Sáu và thứ Bảy trong hai vụ kiện dân sự liên quan đến Jeffrey Epstein, một khách hàng lâu năm đã treo cổ tự tử hồi năm 2019 trong khi chờ xét xử về tội môi giới tình dục. Tổng chưởng lý của Quần đảo Virgin thuộc Hoa Kỳ, nơi Epstein sống trên một hòn đảo tư nhân, cáo buộc JPMorgan cản trở việc thực thi pháp luật và, bằng cách cung cấp các dịch vụ tài chính, đã tạo điều kiện cho các hoạt động bất hợp pháp của Epstein.
Ngân hàng phủ nhận các cáo buộc và tuyên bố chính phủ của Quần đảo Virgin “đồng lõa” với tội ác của ông Epstein. Hôm thứ Ba, ngân hàng đã đệ đơn kiện lãnh thổ này, với cáo buộc các quan chức cấp cao “ngoảnh mặt làm ngơ” để đổi lấy tiền và sự ưu ái. Thống đốc Albert Bryan của Quần đảo sẽ ra toà làm chứng vào tháng tới. Quần đảo nói đây là một “nỗ lực rõ ràng” nhằm đánh lạc hướng của JPMorgan. Trò chơi đổ lỗi vẫn tiếp tục.
