Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Chiến tranh Nga – Ukraine:

Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương:

Châu Âu – Trung Đông – Châu Phi – Mỹ-Latinh:

Chuyên mục Phân tích:

Chiến tranh Nga – Ukraine:

Cựu tổng thống Nga nói chiến tranh Ukraine có thể kéo dài hàng chục năm

Cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev phát biểu trong chuyến thăm Việt Nam rằng cuộc xung đột tại Ukraine có thể sẽ kéo dài trong nhiều năm với giao tranh dai dẳng đan xen với lệnh ngừng bắn. Tương tự, các quan chức Mỹ cũng cho biết cuộc chiến tranh có thể kéo dài trong nhiều năm, và trở thành xung đột “đóng băng”, giống với Hàn Quốc và Triều Tiên. Sau bình luận này, ông Medvedev cũng cảnh báo rằng phương Tây đang đánh giá thấp nguy cơ xảy ra chiến tranh hạt nhân đối với Ukraine, đồng thời cảnh báo rằng Nga sẽ tấn công phủ đầu nếu Kyiv sở hữu vũ khí hạt nhân. Trước đó, Moscow đã nhiều lần cáo buộc phương Tây đang tham gia vào một cuộc chiến tranh ủy nhiệm với Nga thông qua Ukraine và có khả năng sẽ leo thang thành một cuộc xung đột lớn hơn nhiều.

Xem thêm tại: Politico, War in Ukraine could last ‘decades,’ ex-Russian leader says. Truy cập ngày 27/5/2023; Jerusalem Post, Russia’s Medvedev says pre-emptive strike needed if Ukraine receives nuclear weapons. Truy cập ngày 27/5/2023

Quan ngại của công chúng Nga về thương vong chiến tranh gia tăng

Tâm lý của công chúng ở Nga đã trở nên tiêu cực hơn đối với thương vong từ cuộc giao tranh dữ dội trong những tháng gần đây ở miền đông Ukraine. Các báo cáo gần đây ước tính số lính Nga đã chết và bị thương ở thành phố Bakhmut là hơn 100.000 người. Do đó, lo ngại về thương vong cao đã làm xói mòn sự ủng hộ dành cho ông Putin, khiến Điện Kremlin phải đẩy mạnh tuyên truyền. Các quan chức Mỹ cảnh báo rằng mặc dù người Nga dường như nhận thức được số lượng thương vong cao, nhưng cho đến nay, con số thương vong không dẫn đến việc người dân Nga giảm mức độ ủng hộ cuộc chiến hoặc ông Putin. Tuy nhiên, nếu thương vong vẫn tiếp tục thì mức độ ủng hộ chiến tranh sẽ có xu hướng giảm.

Xem thêm tại: NY Times, Russian Public Appears to Be Souring on War Casualties, Analysis Shows. Truy cập ngày 27/5/2023

Hãng sản xuất súng Kalashnikov của Nga cải tiến AK-12 dựa trên kinh nghiệm từ cuộc chiến tại Ukraine

Hãng sản xuất vũ khí Nga Kalashnikov đã ra mắt súng AK-12 phiên bản nâng cấp, với những cải tiến dựa trên kinh nghiệm sử dụng loại vũ khí này từ cuộc chiến ở Ukraine. Theo đó, chế độ bắn hai phát đã bị loại khỏi thiết kế mới nhất do không làm tăng đáng kể hiệu quả của vũ khí và khiến cho cấu tạo của súng trở nên phức tạp. Những thay đổi khác nhằm mục đích làm cho súng dễ vận hành hơn. AK-12 có một số bệ đỡ cho phép lắp đặt các thiết bị bổ trợ, chẳng hạn như ống ngắm, tay cầm phía trước, đèn pin, thiết bị chỉ định laser, cũng như nòng giảm thanh.

Xem thêm tại: CNN, Russian gunmaker Kalashnikov modifies AK-12 assault rifle based on Ukraine combat experience. Truy cập ngày 27/5/2023

Nga cáo buộc Ukraine tấn công ‘khủng bố’

Bộ Quốc phòng Nga cho biết Kiev đã dàn dựng một “cuộc tấn công khủng bố” bằng 8 drone và gây thiệt hại nhỏ cho một số tòa nhà. Các cuộc tấn công bằng drone nhắm vào một số khu phố nổi bật nhất của Moscow, bao gồm Leninsky Prospekt, một đại lộ lớn được xây dựng dưới thời Josef Stalin. Một phần phía tây Moscow, nơi dinh thự Tổng thống Vladimir Putin tọa lạc, cùng với các thành viên khác của giới thượng lưu Nga, cũng bị tấn công. Phía Ukraine đã phủ nhận việc thực hiện các cuộc tấn công bằng drone.

Xem thêm tại: BBC, Moscow drone attack: Russia accuses Ukraine of ‘terrorist’ strike. Truy cập ngày 1/6/2023

Ukraine cho biết Nga có kế hoạch mô phỏng tai nạn tại nhà máy điện hạt nhân

Bộ Quốc phòng Ukraine hôm thứ Sáu cho biết Nga đang lên kế hoạch mô phỏng một vụ tai nạn lớn tại một nhà máy điện hạt nhân do lực lượng thân Moscow kiểm soát để cố gắng ngăn chặn một cuộc phản công sắp tới của Ukraine. Theo đó, Ukraine nói rằng lực lượng Nga sẽ tấn công nhà máy và sau đó công bố đây là vụ rò rỉ phóng xạ, nhưng Kyiv không đưa ra bất kỳ bằng chứng nào. Trước đó, các nhân chứng tại khu vực cho biết lực lượng quân đội Nga đã tăng cường các vị trí phòng thủ trong và xung quanh nhà máy trước cuộc phản công.

Xem thêm tại: Reuters, Ukraine says Russia plans to simulate accident at nuclear power plant. Truy cập ngày 27/5/2023

Nga tấn công bệnh viện Ukraine khiến hai người tử vong và 30 người bị thương

Một tên lửa của Nga đã tấn công một phòng khám ở thành phố Dnipro, miền đông Ukraine, khiến hai người tử vong và 30 người bị thương. Bộ Quốc phòng Ukraine gọi vụ tấn công là tội ác chiến tranh nghiêm trọng theo Công ước Geneva – quy định quy tắc đối xử với binh lính và thường dân trong chiến tranh. Bộ Quốc phòng Nga cho biết cuộc tấn công nhắm vào các kho đạn dược của Ukraine.

Xem thêm tại: Reuters, Russian attack on Ukrainian clinic kills two and wounds 30, Kyiv says. Truy cập ngày 28/5/2023

Hải quân Nga sử dụng BM-21PD chống lại các cuộc tấn công bằng drone của hải quân Ukraine

Hải quân Nga đã củng cố hệ thống phòng thủ gần căn cứ hải quân Sevastopol ở Crimea bằng cách triển khai BM-21PD hoặc DP-62 “Damba”, một phiên bản hiếm khi được sử dụng của BM-21 MLRS (Hệ thống pháo phản lực phóng loạt), có khả năng bắn đạn PRS-60 dưới nước. DP-62 “Dam” là hệ thống phóng tên lửa tự hành ven biển của Liên Xô với mục tiêu chính là chống lại các lực lượng nghi binh của đối phương trên bờ biển, đặc biệt là gần lối vào các căn cứ và nơi neo đậu của tàu. BM-21 là một tổ hợp bao gồm một số vũ khí khác nhau như xe chiến đấu BM-21PD, xe vận tải 95TM, đạn rocket không điều khiển PRS-60.

Xem thêm tại: Army Recog, Russian Navy counters Ukrainian naval drone attacks with rare BM-21PD Damba MLRS in Sevastopol Crimea. Truy cập ngày 1/6/2023

Ukraine ngăn chặn ‘cuộc tấn công bằng drone’ vào Kyiv

Ukraine cho biết các lực lượng của họ đã bắn hạ 52 drone Shahed do Iran sản xuất mà Nga sử dụng để tấn công các cơ sở hạ tầng quân sự và quan trọng ở các khu vực trung tâm của Ukraine và đặc biệt là khu vực Kyiv. Chỉ riêng ở thủ đô Kyiv, Ukraine đã bắn hạ 40 drone. Một số quan chức cáo buộc Nga cố tình nhắm vào Kyiv khi người dân chuẩn bị kỷ niệm Ngày Kyiv – lễ kỷ niệm thành lập thành phố 1500 năm trước và là một ngày lễ phổ biến trước chiến tranh.

Xem thêm tại: Defence Blog, Ukraine thwarts ‘largest drone attack’ on Kyiv. Truy cập ngày 29/5/2023

Ukraine tấn công đường ống dẫn dầu của Nga bằng drone

Ukraine hôm thứ bảy đã thực hiện các cuộc tấn công bằng drone vào các cơ sở lắp đặt đường ống dẫn dầu sâu bên trong lãnh thổ Nga, bao gồm cả một trạm phục vụ đường ống Druzhba. Druzhba là một cơ sở đường ống do Liên Xô xây dựng, có khả năng bơm hơn 2 triệu thùng dầu mỗi ngày (bpd) nhưng đã bị sử dụng quá mức nghiêm trọng sau khi châu Âu tìm cách giảm sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga do cuộc chiến tại Ukraine.

Xem thêm tại: Jerusalem Post, Ukraine targets Russian oil pipeline installations with drone attacks. Truy cập ngày 28/5/2023

Nga điều Su-27 ngăn máy bay Mỹ vi phạm biên giới

Bộ Quốc phòng Nga hôm thứ ba cho biết đã ngăn chặn hành vi vi phạm biên giới của máy bay Mỹ. Nga cho biết đã xác định 2 máy bay Mỹ vi phạm là máy bay ném bom chiến lược B-1B của Không quân Mỹ. Người phát ngôn Lầu Năm Góc, Chuẩn tướng Pat Ryder hôm thứ ba xác nhận rằng máy bay Mỹ đã bị Nga ngăn chặn, nói rằng các máy bay ném bom B-1 đang tham gia một cuộc tập trận theo kế hoạch ở châu Âu..

Xem thêm tại: Al Jazeera, Russia says Su-27 jet sent to prevent US planes violating border. Truy cập ngày 26/5/2023

Tướng Mark Milley cảnh báo F-16 sẽ không phải là ‘vũ khí phép màu’ cho Ukraine

Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, Tướng Mark Milley hôm thứ năm đã cảnh báo rằng F-16 sẽ không đóng vai trò là “vũ khí phép màu” đối với Ukraine, nhưng Mỹ sẽ đi đầu trong việc huấn luyện và viện trợ các máy bay phản lực này cho Kiev. Nhận xét của tướng Mark Milley được đưa ra sau những quan điểm tương tự được đưa ra trong tuần này bởi Bộ trưởng Không quân Frank Kendall, người đã nói rằng F-16 “sẽ không phải là nhân tố thay đổi cuộc chơi” đối với Ukraine. Tướng Frank Kendall cho rằng phương Tây nên tập trung nguồn tiền cho những vũ khí ngắn hạn như pháo và phương tiện mặt đất, thay vì đầu tư vào các máy bay chiến đấu đắt tiền với nhu cầu hậu cần phức tạp.

Xem thêm tại: Politico, F-16s won’t be a ‘magic weapon’ for Ukraine, Milley warns. Truy cập ngày 26/5/2023

Mỹ viện trợ thêm 300 triệu USD cho Ukraine

Mỹ sẽ cung cấp gói viện trợ quân sự mới trị giá 300 triệu USD cho Ukraine bao gồm đạn dược cho hệ thống Patriot và thêm đạn dược xe tăng và khả năng chống thiết giáp trước thềm cuộc phản công sắp tới. Ngoài ra, gói viện trợ mới cũng sẽ bao gồm các tên lửa phóng từ máy bay Zuni và tên lửa không đối không dẫn đường bằng radar AIM-7 để hỗ trợ trên không, đồng thời với đó là các hệ thống phòng không Avenger và hệ thống tên lửa đất đối không Stinger.

Xem thêm tại: VOA, US Providing $300 Million in More Aid for Ukraine. Truy cập ngày 31/5/2023

Bộ Quốc phòng Anh kêu gọi viện trợ cho Ukraine xe tăng cũ

Chủ tịch ủy ban quốc phòng Anh, Tobias Ellwood nói rằng bộ Quốc phòng Anh (MoD) nên tân trang xe tăng Challenger 2 trong kho dự trữ và viện trợ chúng cho Ukraine. MoD cho biết hiện tại Anh đang có 75 xe tăng chiến đấu dự trữ cho chiến tranh, nhưng ông Tobias Ellwood cho biết nhu cầu của Ukraine lớn hơn nhiều so với Anh. Trước đó, Anh đã cung cấp 14 xe tăng loại này cho chính phủ Ukraine, vốn được cho là đã vi phạm điều cấm kỵ của phương Tây về việc gửi xe tăng chiến đấu chủ lực vì sợ kích động phản ứng hung hăng từ Nga.

Xem thêm tại: The Times, MoD urged to send old tanks to aid Ukraine war effort. Truy cập ngày 31/5/2023

Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương:

Quân đội xác nhận quan chức NATO thăm Đài Loan vào tháng 3

Quân đội Đài Loan đã xác nhận một vị tướng NATO đã đến thăm Đài Loan vào tháng 3. Theo đó, Tư lệnh Đại học Quốc phòng NATO, Trung tướng Olivier Rittiman được cho là đã gặp gỡ những người đồng cấp của mình tại Đại học Quốc phòng Đào Viên (NDU) từ ngày 27 đến 31 tháng 3, ngay trước khi Tổng thống Thái Anh Văn gặp Chủ tịch Hạ viện Mỹ Kevin McCarthy. NATO đang ngày càng can dự vào khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, với việc liên minh này sẽ mở văn phòng đại diện tại Nhật Bản.

Xem thêm tại: Taiwan News, Military confirms NATO official visited Taiwan in March. Truy cập ngày 27/5/2023

Mỹ giúp Đài Loan mua hệ thống radio Link-22 của NATO

Mỹ sẽ giúp Đài Loan có được hệ thống liên kết dữ liệu an toàn Link-22 của NATO. Link-22 là một hệ thống radio kỹ thuật số bảo mật cao, chủ yếu được sử dụng bởi các lực lượng quân sự như phương tiện liên kết dữ liệu chiến thuật. Link-22 có thể cung cấp thông tin liên lạc ngoài tầm nhìn, kết nối các hệ thống dữ liệu chiến thuật trên không, trên mặt nước, dưới mặt nước và trên mặt đất, đồng thời tạo điều kiện trao đổi dữ liệu chiến thuật giữa các đơn vị quân sự của các quốc gia tham gia. Đài Loan đang tìm cách nâng cấp hệ thống hiện có của mình lên Link-22, với mục đích tích hợp các hệ thống chỉ huy và kiểm soát, tên lửa và nền tảng do Viện Khoa học và Công nghệ Quốc gia Chung Sơn phát triển.

Xem thêm tại: Focus Taiwan, U.S. to help Taiwan obtain NATO Link-22 radio system: Defense official. Truy cập ngày 26/5/2023

Đài Loan nhận gói tên lửa Stinger trị giá 500 triệu USD từ Mỹ

Mỹ đã chuyển giao một lô tên lửa Stinger và các thiết bị liên quan cho Đài Loan dưới Cơ chế thẩm quyền rút vốn của tổng thống, một công cụ cho phép Mỹ nhanh chóng chuyển giao vũ khí cho nước ngoài. Các quan chức quốc phòng cho biết Đài Loan và Mỹ đã đạt được sự đồng thuận về tên lửa Stinger, loại tên lửa này sẽ giúp tăng cường khả năng phục hồi của các hoạt động phòng thủ của Đài Loan.

Xem thêm tại: Taiwan News, Taiwan receives US$500 million Stinger missile package from US. Truy cập ngày 27/5/2023

Bộ Ngoại giao bác bỏ thông tin Đài Loan tham gia ô hạt nhân của Mỹ

Bộ Ngoại giao Đài Loan hôm thứ sáu đã phản bác các thông tin truyền thông bóp méo tuyên bố của Bộ trưởng Ngoại giao Joseph Wu về việc Đài Bắc tham gia chiếc ô hạt nhân của Mỹ. Vào ngày 22 tháng 5, bộ trưởng Joseph Wu xác nhận đã có các cuộc hội đàm về việc liệu Mỹ có đưa Đài Loan vào dưới chiếc ô hạt nhân của mình hay không, nhưng không đi sâu vào chi tiết. Bộ cho biết một số cơ quan truyền thông từ lâu đã phổ biến thông tin sai lệch mà không được xác minh, cố tình bóp méo các tuyên bố công khai của các quan chức an ninh Đài Loan và Mỹ, đồng thời lan truyền thông tin sai lệch.

Xem thêm tại: Taiwan News, Foreign ministry dispels reports of Taiwan joining US nuclear umbrella. Truy cập ngày 28/5/2023

Trung Quốc triển khai 3 phao định hướng trên Biển Đông

Trung Quốc đã triển khai ba phao định hướng xung quanh đảo Cá Nhám, đá Ba Đầu, và Đá Lát thuộc quần đảo Trường Sa đang tranh chấp ở Biển Đông, sau khi Philippines đặt các cột mốc tương tự hồi đầu tháng này. Trung Quốc cho biết việc đặt đèn hiệu là để “đảm bảo an toàn cho hoạt động và hàng hải của tàu”. Đầu tháng này, Manila cũng đã đặt các phao định hướng mang cờ Philippines trong vùng đặc quyền kinh tế của nước này, bao gồm cả tại đá Ba Đầu và nơi có hàng trăm Tàu Trung Quốc neo đậu vào năm 2021.

Xem thêm tại: Rappler, China deploys 3 ‘navigation’ beacons in the South China Sea. Truy cập ngày 26/5/2023

Trung Quốc từ chối lời mời họp bộ trưởng quốc phòng của Mỹ

Bắc Kinh đã từ chối yêu cầu của Lầu Năm Góc về một cuộc gặp giữa Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc tại diễn đàn an ninh ở Singapore vào tháng 6. Trung Quốc nói với Mỹ rằng sẽ không thể hội đàm chừng nào Washington vẫn duy trì các biện pháp trừng phạt đối với tướng Lý, vốn do chính quyền Trump áp đặt vào năm 2018 liên quan đến việc Bắc Kinh mua máy bay chiến đấu và tên lửa của Nga. Phía Mỹ nói rằng lệnh trừng phạt sẽ không ngăn cản việc hội đàm, nhưng Trung Quốc vẫn kiên quyết từ chối.

Xem thêm tại: Nikkei Asia, China turns down U.S. invitation for defense chiefs meeting. Truy cập ngày 31/5/2023

Máy bay Trung Quốc áp sát máy bay Mỹ

Một máy bay chiến đấu J-16 của Trung Quốc hôm thứ bảy đã áp sát một máy bay trinh sát của Mỹ trên Biển Đông. Theo đó, Lầu Năm Góc cho rằng “hành động gây hấn không cần thiết” của máy bay J-16 đã buộc chiếc RC-125 của Mỹ phải bay qua vùng nhiễu động của chiến đấu cơ này. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói rằng phi công Trung Quốc đã có hành động nguy hiểm khi tiếp cận máy bay rất, rất gần. Cáo buộc Trung Quốc đã có một loạt các hành động tương tự không chỉ nhắm vào Mỹ mà còn ở các quốc gia khác trong những tháng gần đây.

Xem thêm tại: NBC, Chinese jet flew past nose of U.S. plane, Pentagon says. Truy cập ngày 1/6/2023

Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines, Mỹ, Nhật Bản tập trận chung lần đầu tiên

Lực lượng bảo vệ bờ biển của Philippines, Mỹ và Nhật Bản sẽ tổ chức cuộc tập trận hàng hải chung đầu tiên vào cuối tuần này. Cuộc tập trận sẽ diễn ra từ ngày 1 đến ngày 7 tháng 6 và sẽ bao gồm các cuộc tập trận ở vùng biển ngoài khơi Bán đảo Bataan trên đảo chính Luzon của Philippines. Cuộc tập trận sẽ bao gồm một cuộc diễn tập liên quan đến việc thực thi pháp luật đối với “tàu mục tiêu” cũng như các hoạt động tìm kiếm và cứu nạn được hỗ trợ bởi máy bay trực thăng. Cuộc tập trận diễn ra sau một sự cố hồi tháng 2 khi một tàu Cảnh sát biển Trung Quốc sử dụng tia laser cấp độ quân sự chống lại một tàu Cảnh sát biển Philippines.

Xem thêm tại: Nikkei Asia, Philippines, U.S., Japan coast guards to hold first joint drills. Truy cập ngày 30/5/2023

Nhật Bản, Mỹ, Úc, Philippines thảo luận về bộ trưởng quốc phòng vào tháng 6

Các bộ trưởng quốc phòng Nhật Bản, Mỹ, Úc và Philippines đang lên kế hoạch tổ chức các cuộc đàm phán bốn bên đầu tiên tại Singapore vào tháng tới. Cuộc họp của Mỹ và ba đồng minh an ninh của mình ở Thái Bình Dương sẽ diễn ra bên lề Hội nghị An ninh Châu Á thường niên, còn được gọi là Đối thoại Shangri-La, dự kiến diễn ra trong ba ngày tại Singapore. Bốn bộ trưởng sẽ thảo luận về cách tăng cường hợp tác an ninh giữa Nhật Bản, Mỹ, Úc và Philippines với mối lo ngại gia tăng về sự hiện diện quân sự của Bắc Kinh ở Biển Đông và Biển Hoa Đông.

Xem thêm tại: Kyodo News, Japan, U.S., Australia, Philippines eye defense chief talks in June. Truy cập ngày 31/5/2023

Nhật Bản và NATO tăng cường hợp tác để mắt đến Trung Quốc, Nga

Nhật Bản sẽ thông qua một tài liệu mới vào đầu mùa hè này để tăng cường quan hệ đối tác với NATO, cung cấp một khuôn khổ chung để đối phó với Nga và Trung Quốc khi tăng cường hợp tác quân sự. Chương trình Hợp tác và Đối tác Cá nhân được Tokyo và NATO ký kết vào năm 2014 đã tập trung vào một số lĩnh vực cụ thể, chẳng hạn như an ninh hàng hải và hỗ trợ nhân đạo, nhưng sự hợp tác giữa các lực lượng vũ trang nằm ngoài phạm vi của khuôn khổ. Ngoài ra, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida đã được mời tham dự hội nghị thượng đỉnh NATO sắp tới, nơi ông sẽ đưa ra quan điểm của Nhật Bản về việc hỗ trợ Ukraine. Ngoài ra, NATO dự kiến sẽ xác nhận kế hoạch mở văn phòng liên lạc Đông Á đầu tiên tại Tokyo vào năm 2024. Trung Quốc bày tỏ sự thận trọng trước việc thủ tướng Fumio Kishida sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh NATO, nói rằng Tokyo không nên làm bất cứ điều gì gây tổn hại đến lòng tin lẫn nhau giữa các nước trong khu vực. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mao Ninh kêu gọi Tokyo “rút ra bài học từ lịch sử và cam kết phát triển hòa bình”, đề cập đến cuộc xâm lược quân sự trong quá khứ của Nhật Bản.

Xem thêm tại: Nikkei Asia, Japan and NATO to level up cooperation with eye on China, Russia. Truy cập ngày 28/5/2023; Kyodo News, China warns against Japan PM’s attendance at NATO summit. Truy cập ngày 28/5/2023

Tàu chiến Nhật Bản đến Hàn Quốc để tập trận hải quân đánh chặn vũ khí hủy diệt hoàng loạt đa quốc gia

Tàu khu trục JS Hamagiri của Nhật Bản dự kiến sẽ đến thành phố cảng Busan để tham gia cuộc tập trận Eastern Endeavour 23 vào thứ tư tại vùng biển quốc tế phía đông nam đảo Jeju của Hàn Quốc. Hàn Quốc, Mỹ, Úc, Nhật Bản, Canada và Singapore sẽ tham gia cuộc tập trận do Đội đặc nhiệm hàng hải số 7 của Hải quân Hàn Quốc dẫn đầu, nhằm ngăn chặn buôn bán vũ khí hủy diệt hàng loạt (MAD). Tuy nhiên, việc tàu chiến Nhật Bản xuất hiện cùng với lá cờ mặt trời mọc, vốn là biểu tượng của chủ nghĩa quân phiệt trong quá khứ, đã gây ra nhiều tranh cãi.

Xem thêm tại: Yonhap News, Japanese warship to arrive in S. Korea for multinational WMD-interception naval drill. Truy cập ngày 30/5/2023

Triều Tiên thông báo cho Nhật Bản về kế hoạch phóng vệ tinh trong những ngày tới

Triều Tiên hôm thứ hai đã thông báo cho Nhật Bản về kế hoạch phóng một vệ tinh quân sự trong những ngày tới. Bộ trưởng Quốc phòng Yasukazu Hamada cho biết ông đã ra lệnh cho Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản bắn hạ vệ tinh hoặc các mảnh vỡ nếu vệ tinh của Triều Tiên tiến vào lãnh thổ Nhật Bản. Ngoài ra, Tokyo cũng đã sẵn sàng ứng phó với các mảnh vỡ tên lửa rơi từ các vụ phóng của Triều Tiên hồi đầu năm nay và đã triển khai các hệ thống phòng thủ tên lửa như tên lửa đất đối không PAC-3 và tên lửa đánh chặn SM-3 đối không ở tây nam đất nước và ở phía Đông Trung Quốc. Sau đó, Triều Tiên xác nhận nỗ lực phóng vệ tinh do thám quân sự lên quỹ đạo đã thất bại và cho biết sẽ sớm thử lại. Vệ tinh đã rơi xuống Hoàng Hải sau khi mất lực đẩy trong giai đoạn thứ hai của quá trình phóng lên và không gây ra bất kỳ thương vong nào.

Xem thêm tại: AP News, North Korea notifies neighboring Japan it plans to launch satellite in coming days. Truy cập ngày 30/5/2023; Bloomberg, North Korea Says Satellite Launch Failed, Will Try Again Soon. Truy cập ngày 31/5/2023

Mỹ sẽ cho phép GE sản xuất động cơ ở Ấn Độ cho máy bay phản lực quân sự của New Delhi

Chính quyền Biden sẵn sàng ký một thỏa thuận cho phép General Electric sản xuất động cơ phản lực cung cấp năng lượng cho máy bay quân sự của Ấn Độ tại chính Ấn Độ. Công ty Hàng không Hindustan (HAL) của Ấn Độ trước đó cho biết họ có kế hoạch sử dụng động cơ 414 do GE sản xuất trên thế hệ máy bay chiến đấu hạng nhẹ thế hệ thứ hai và họ đang đàm phán về việc sản xuất những động cơ đó trong nước. HAL đang sử dụng động cơ GE nhẹ hơn cho máy bay chiến đấu hạng nhẹ 83 mà hãng này đang sản xuất cho lực lượng không quân Ấn Độ. Tuy nhiên, Ấn Độ dự định sản xuất hơn 350 máy bay chiến đấu cho lực lượng không quân và hải quân trong hai thập kỷ tới, các máy bay này có thể được trang bị động cơ GE 414.

Xem thêm tại: Reuters, US set to allow GE to make engines in India for New Delhi’s military jets. Truy cập ngày 1/6/2023

Tàu Trung Quốc phớt lờ yêu cầu của Việt Nam rời khỏi khu vực gần mỏ khí đốt của Nga

Một tàu nghiên cứu của Trung Quốc và năm tàu hộ tống vẫn ở trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam gần các lô khí đốt do các công ty Nga khai thác ở Biển Đông, một ngày sau khi Hà Nội thúc giục các tàu này rời đi. Tàu Hướng Dương Hồng 10 (Xiang Yang Hong 10) của Trung Quốc bắt đầu hoạt động trong EEZ của Việt Nam vào ngày 7 tháng 5, đánh dấu sự xâm phạm lớn nhất kể từ năm 2019. Tàu Hướng Dương Hồng 10 cũng thường xuyên đi qua các lô 132 và 131 mà Việt Nam đã cấp phép cho Vietgazprom, một liên doanh giữa tập đoàn khổng lồ Gazprom của Nga và PetroVietnam.

Xem thêm tại: Jerusalem Post, Chinese ships ignore Vietnam demand to leave area close to Russian-run gas fields. Truy cập ngày 27/5/2023

New Zealand duy trì 15 nhân viên quốc phòng tại quần đảo Solomon

Chính phủ New Zealand hôm thứ hai cho biết họ sẽ duy trì nhân viên quốc phòng ở Quần đảo Solomon theo yêu cầu của chính quyền địa phương cho đến ít nhất là ngày 31 tháng 12 năm 2023, kéo dài sứ mệnh gìn giữ hòa bình thêm bảy tháng. New Zealand đã triển khai nhân viên lực lượng phòng vệ đến quốc gia Thái Bình Dương vào cuối năm 2021 theo yêu cầu của Quần đảo Solomon sau các cuộc biểu tình chống chính phủ cùng với các nhân viên quốc phòng từ Fiji, Papua New Guinea và Úc.

Xem thêm tại: Nikkei Asia, New Zealand to maintain 15 defense personnel in Solomon Islands. Truy cập ngày 30/5/2023

Châu Âu – Trung Đông – Châu Phi – Mỹ-Latinh:

Hiệp ước Anh-Na Uy tăng cường an ninh dưới mặt biển

Anh và Na Uy đã cam kết giải quyết các mối đe dọa chung dưới mặt biển, đặc biệt là những mối đe dọa ảnh hưởng đến cơ sở hạ tầng dưới mặt biển. Anh và Na Uy ký thỏa thuận trong bối cảnh việc sử dụng năng lượng và thông tin liên lạc dưới đáy biển ngày càng tăng, dẫn đến sự gia tăng tính nhạy cảm trước các mối đe dọa đối nghịch. Hậu quả của cuộc tấn công vào đường ống Nord Stream cũng đã thúc đẩy sự hợp tác sâu sắc hơn để bảo vệ chống lại các mối đe dọa dưới đáy biển và đảm bảo an ninh Bắc Đại Tây Dương được duy trì.

Xem thêm tại: UKDJ, UK-Norway pact to enhance undersea security. Truy cập ngày 27/5/2023

Đức xác nhận mua 18 xe tăng Leopard 2A8 mới cùng khả năng mua thêm 105 chiếc khác

Quân đội Đức sẽ mua 18 xe tăng Leopard 2A8 để thay thế cho các xe tăng Leopard 2A6 đã viện trợ cho Ukraine trước đó. Kế hoạch mua sắm không chỉ nhằm thay thế các xe tăng được tặng, mà còn bao gồm tùy chọn mua thêm tới 105 xe tăng Leopard 2A8 với mức giá hơn 2,3 tỷ euro. Leopard 2A8 sẽ được bọc giáp đa lớp kết hợp tiên tiến thế hệ thứ 3 trên toàn bộ khung thân và được trang bị súng nòng trơn L55.

Xem thêm tại: Army Recog, Germany confirms acquisition of 18 new Leopard 2A8 tanks with additional order of 105 more. Truy cập ngày 27/5/2023

Đức chuyển hệ thống Patriot có trụ sở tại Slovakia tới Lithuania để bảo vệ hội nghị thượng đỉnh NATO

Đức sẽ chuyển hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot hiện đang đồn trú tại Slovakia tới Lithuania để bảo vệ hội nghị thượng đỉnh NATO dự kiến diễn ra vào tháng 7 tại Vilnius. Đức đã đóng hai đơn vị Patriot ở Slovakia và ba đơn vị ở Ba Lan. Bộ Quốc phòng Đức từ chối cung cấp thông tin chi tiết về những yếu tố từ sứ mệnh ở Ba Lan vốn sẽ được tái triển khai ở Lithuania.

Xem thêm tại: Reuters, Germany to move Slovakia-based Patriot system to Lithuania to protect NATO summit. Truy cập ngày 27/5/2023

Ba Lan mua 800 tên lửa Hellfire để trang bị cho trực thăng tấn công mới

Chính phủ Ba Lan đã ký một thỏa thuận mua 800 tên lửa Hellfire II trị giá 150 triệu USD sẽ được trang bị cho một đội trực thăng tấn công mới, với yêu cầu mua Boeing AH-64E Apaches vẫn đang trong quá trình lên kế hoạch. Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Mariusz Błaszczak cho biết tên lửa Hellfire II sẽ được dùng để trang bị cho trực thăng hỗ trợ AW149 và trực thăng tấn công AH-64E Apache Guardian. Việc giao hàng dự kiến sẽ bắt đầu trong năm nay và kéo dài đến năm 2029.

Xem thêm tại: Defense News, Poland buys 800 Hellfire missiles to arms its new attack helicopters. Truy cập ngày 1/6/2023

Nguy cơ tấn công khủng bố ở Hà Lan gia tăng

Cơ quan chống khủng bố NCTV của Hà Lan cho biết mối đe dọa về một cuộc tấn công khủng bố có thể xảy ra ở Hà Lan đã gia tăng trong những tháng gần đây. NCTV cho biết ngày càng có nhiều dấu hiệu cho thấy các nhóm thánh chiến Hồi giáo âm mưu thực hiện các cuộc tấn công có khả năng cao xảy ra ở châu Âu, bao gồm cả ở Hà Lan. Mức độ đe dọa tổng thể vẫn ở mức 3 trên thang điểm 5 tại Hà Lan, đồng nghĩa rằng sẽ có khả năng xảy ra tấn công.

Xem thêm tại: Jerusalem Post, Threat of terrorist attack in Netherlands has increased -gov’t agency. Truy cập ngày 31/5/2023

NATO tập trận Bắc Cực, cam kết bảo vệ Phần Lan

Gần 1.000 quân đồng minh từ Na Uy, Anh và Mỹ – cũng như Thụy Điển, quốc gia xin gia nhập NATO – đã tham gia cùng khoảng 6.500 binh sĩ Phần Lan và khoảng 1.000 phương tiện để tập trận trong tuần này, đánh dấu cuộc tập trận trên bộ lớn nhất thời hiện đại của Phần Lan ở Bắc Cực. Cùng với đó, khoảng 150 máy bay từ 14 quốc gia thành viên NATO và các nước đối tác cũng đang tham gia cuộc tập trận Arctic Challenge 2023.

Xem thêm tại: Al Jazeera, NATO launches Arctic exercises, pledges protection of Finland. Truy cập ngày 1/6/2023

Syria tố tên lửa Israel tấn công các địa điểm gần Damascus

Lực lượng phòng không Syria hôm Chủ nhật đã đối đầu với một cuộc tấn công bằng tên lửa của Israel vào ngoại ô thủ đô Damascus của Syria và không có thương vong. Các cuộc tấn công tên lửa đến từ hướng Cao nguyên Golan do Israel chiếm đóng đã nhắm vào một số địa điểm không xác định. Trong nhiều năm, Israel đã tiến hành các cuộc tấn công vào những mục tiêu có liên quan đến Iran ở Syria, nơi ảnh hưởng của Tehran đã tăng lên kể từ khi nước này bắt đầu ủng hộ Tổng thống Bashar al-Assad trong cuộc nội chiến bắt đầu vào năm 2011.

Xem thêm tại: Reuters, Syria says Israeli missiles target sites near Damascus. Truy cập ngày 30/5/2023

NATO kêu gọi Kosovo giảm căng thẳng với Serbia sau đụng độ

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg đã kêu gọi Kosovo giảm bớt căng thẳng với Serbia, hai ngày sau các cuộc đụng độ giữa cảnh sát Kosovo và những người biểu tình phản đối việc các thị trưởng người Albania nhậm chức tại các khu vực của người Serbia sinh sống. Trước đó vào thứ sáu, các nhóm nhỏ người dân tộc Serb ở phía bắc Kosovo đã đụng độ với cảnh sát khi cố gắng chặn lối vào các tòa nhà thành phố để ngăn các quan chức mới đắc cử vào. Một ngày sau, tổng thống Serbia Vucic nói rằng các lực lượng vũ trang vẫn trong tình trạng báo động tối đa cho đến khi có thông báo mới.

Xem thêm tại: Al Jazeera, NATO urges Kosovo to ease tensions with Serbia after clashes. Truy cập ngày 29/5/2023

Ít nhất ba người thiệt mạng trong vụ xả súng ở biên giới Iran-Afghanistan

Hai lính biên phòng Iran và một chiến binh Taliban đã thiệt mạng sau vụ nổ súng gần một đồn biên giới giữa Iran và Afghanistan, làm leo thang căng thẳng đang gia tăng giữa hai nước trong bối cảnh tranh chấp về quyền sử dụng nước. Bạo lực xảy ra khi Tổng thống Iran Ebrahim Raisi trong tháng này cảnh báo Taliban không được vi phạm hiệp ước năm 1973 bằng cách hạn chế dòng nước từ sông Helmand đến các khu vực phía đông của Iran. Taliban đã phủ nhận lời buộc tội.

Xem thêm tại: Al Jazeera, At least three killed in shooting at Iran-Afghan border. Truy cập ngày 28/5/2023

Chuyên mục Phân tích:

Tại sao các cuộc tấn công tên lửa của Nga vào Ukraine lại không hiệu quả?

Từ ngày 1 đến 26 tháng 5, Nga đã thực hiện 13 cuộc tấn công bằng tên lửa vào thủ đô Kyiv. Phía Ukraine nói rằng các hệ thống phòng không của mình vẫn đang đánh chặn hầu hết tên lửa của Nga, gần đây nhất là việc bắn hạ tên lửa đạn đạo siêu thanh phóng trên không Kinzhal. Vậy tại sao Nga vẫn chưa thể phá hủy hệ thống phòng không của Ukraine?

Lý do đầu tiên nằm ở chiến thuật cơ động của Ukraine cùng với các vũ khí phòng không mạnh mẽ của phương Tây. Kế đến, các yếu điểm mang tính cấu trúc trong hệ thống chỉ huy của Nga cũng khiến cho các chiến dịch tấn công tên lửa không hiệu quả. Thêm vào đó, tốc độ ra quyết định cho các cuộc tấn công trên không cũng rất chậm khi quá trình xác định mục tiêu và tấn công có thể mất hơn 48 tiếng. Theo đó, sự chậm trễ gây khó khăn trong việc tấn công các hệ thống phòng không di động, thậm chí còn khó hơn khi Ukraine sử dụng thêm các mồi nhử bơm hơi (inflatable decoy). Tuy nhiên, khi không thể tấn công khí tài quân sự, Nga đã tăng cường tấn công vào mục tiêu dân sự, ví dụ như tấn công vào các khu vực dân cư bằng drone tự sát. Dù các cuộc tấn công này gây ra nhiều tổn hại nặng nề, nhưng việc tấn công thường dân cho thấy Nga đang suy yếu. Ngoài ra, việc tấn công thường dân còn là nỗ lực của Nga nhằm gây áp lực lên chính phủ Ukraine để đàm phán hòa bình bằng cách làm suy yếu tinh thần của công chúng và làm hao mòn sự kiên nhẫn và viện trợ của phương Tây.

Xem thêm tại: Economist, Russia’s missile attacks on Ukraine have been ineffective. Truy cập ngày 27/5/2023

Điều gì giải thích cho sự biến mất của drone Bayraktar TB2 do Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp cho Ukraine?

Vào những tháng đầu của cuộc chiến, drone Bayraktar TB2 do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất được xem là cứu tinh của Ukraine và tương lai của chiến tranh. Lực lượng Ukraine đã sử dụng TB2 để tấn công xe tăng, xe bọc tháp và tàu tuần tra Nga và gặt hái được nhiều thành công. Tuy nhiên, chỉ một năm sau, gần như toàn bộ TB2 không còn được triển khai và số còn lại chỉ thực hiện các nhiệm vụ trinh sát. Vậy nguyên nhân nào khiến cho TB2 biến mất như vậy?

Lý do cho sự biến mất của TB2 nằm ở khả năng chiến tranh điện từ (EW) được Nga cải tiến sau những tổn thất từ đầu cuộc chiến. Chiến tranh điện từ của Nga đã vô hiệu hóa và bắn hạ rất nhiều drone của Ukraine – trong đó có TB2. Theo các chuyên gia TB2 vốn bay tương đối chậm và thấp, có thể trở thành mục tiêu của các hệ thống phòng không được vận hành tốt và phức tạp. Tính đến tháng tư, lực lượng Nga đã bắn hạ 100 drone TB2 và đã chiếm ưu thế trong cuộc chiến bằng drone khi mỗi tháng đều bắn hạ khoảng 10,000 drone của Ukraine. Do đó, Ukraine đang sử dụng cảm biến và quang học tiên tiến của drones TB2 nhằm dẫn đường cho các loại drone khác để tấn công trong khi đứng ngoài phạm vi của các hệ thống EW và phòng không của Nga.

Xem thêm tại: Business Insider, Bayraktar TB2 drones were hailed as Ukraine’s savior and the future of warfare. A year later, they’ve practically disappeared. Truy cập ngày 29/5/2023

Nhóm dân quân đang tập kích vùng Belgorod của Nga là ai?

Vào thứ hai vừa qua, hai nhóm chiến binh ủng hộ Ukraine đã vượt biên giới lãnh thổ Nga tại Belgorod bằng xe tăng và xe chiến đấu bộ binh khiến cho ít nhất một lính biên phòng thiệt mạng và một máy bay trực thăng bị bắn hạ. Vậy hai nhóm dân quân này là ai? Hai nhóm nhân dân tấn công vào Nga được xác định là Quân đoàn giải phóng Nga và Tập đoàn quân tình nguyện Nga, cả hai có trụ sở tại Ukraine. Phía quân đội Nga nói rằng hai nhóm dân quân là một mũi tiến công của quân đội Ukraine dù Kyiv khẳng định rằng hai quân đoàn này bao gồm những người bất mãn với Moscow. Trên thực tế, cả hai quân đoàn đều bao gồm cả lính Ukraine và những người bất mãn với Nga, nhưng không có bất cứ liên kết nào với chính phủ Ukraine. Về mục đích tấn công của hai đoàn quân, phía Nga nói rằng đây là nỗ lực của Ukraine nhằm “đánh lạc hướng dư luận” về việc phòng thủ thất bại Bakhmut (dù Ukraine nói rằng vẫn còn cố thủ tại các tòa nhà và hào lũy vùng rìa phía tây nam). Tuy nhiên, phía tình báo Ukraine cung cấp hai lý do cho chiến dịch tại Belgorod. Đầu tiên, mục đích của chiến dịch này là nhằm làm suy yếu quyền lực trong nước của ông Putin. Mục đích thứ hai là nhằm khiến Nga rút lực lượng dự bị ra khỏi các khu vực quan trọng của chiến tuyến, trước thềm một cuộc phản công đã được lên kế hoạch từ lâu của Ukraine. Dù cùng được thành lập vào năm ngoái, nhưng Quân đoàn giải phóng Nga lại hỗn loạn và gần với tổng cục tình báo quốc phòng Ukraine (HUR) hơn trong khi Tập đoàn quân tình nguyện Nga kỷ luật tốt hơn nhưng lại nghiêng về phía cánh hữu. Thêm vào đó, đây cũng không phải là lần đầu các nhóm dân quân do Ukraine hậu thuẫn xâm phạm lãnh thổ Nga khi Tập đoàn quân tình nguyện Nga và Quân đoàn giải phóng Nga đã từng dẫn đầu một cuộc tấn công từ Ukraine vào Bryansk, một khu vực biên giới khác của Nga.

Xem thêm tại: Economist, Who are the militias raiding Russia’s Belgorod region? Truy cập ngày 26/5/2023

ATACMS là vũ khí cuối cùng mà Ukraine muốn?

Các nhà lãnh đạo của Ủy ban Helsinki kêu gọi Nhà Trắng bật đèn xanh cho việc chuyển giao cho Ukraine hệ thống tên lửa tác chiến bộ binh (ATACMS) do Mỹ sản xuất, một loại vũ khí có thể được bắn từ hệ thống tên lửa phóng nhiều lần và có tầm tấn công gần 321km. Các quan chức cho rằng việc viện trợ ATACMS cho Ukraine sẽ đặt quân đội, tàu và căn cứ của Nga tại các vùng bị chiếm đóng vào thế nguy hiểm, tương tự vớ việc triển khai HIMARS vào năm ngoái khiến cho đường tiếp tế, trung tâm chỉ huy và các kho vũ khí của Nga bị phá hủy. Trong thời gian gần đây, Nga đã gia tăng các cuộc tấn công tên lửa vào các mục tiêu dân sự và liên tục tấn công vào các thành phố trung tâm. Nhưng chính quyền Biden vẫn chưa tán thành việc viện trợ các hệ thống vũ khí tầm xa cho Ukraine vì một số lý do. Lý do lớn nhất đó là các quan chức Mỹ quan ngại rằng nếu Ukraine sử dụng các loại vũ khí của mình tấn công vào lãnh thổ Nga thì sẽ làm leo thang cuộc chiến. Thêm vào đó, Mỹ cũng cần phải giữ một lượng lớn ATACMS để phòng trường hợp xung đột với Trung Quốc, Nga, hoặc Triều Tiên trong tương lai. Tuy nhiên, những lời kêu gọi chính quyền Biden chấp thuận gửi ATACMS đến cho Ukraine gần khiến cho Mỹ cuối cùng cũng bắt đầu gửi vũ khí tầm xa cho Kyiv. Bên cạnh quyết định gửi vũ khí tầm xa của Mỹ, Anh cũng tuyên bố sẽ viện trợ cho Ukraine tên lửa hành trình Bão Ảnh có phạm vi tấn công khoảng 250km. Theo đó, các hệ thống vũ khí tầm xa này có thể giúp Ukraine tấn công vào các cứ điểm kiểm soát và chỉ huy của Nga bên trong lãnh thổ của đất nước, đồng thời khiến cho giới lãnh đạo cấp cao của Moscow rơi vào thế lưỡng nan. Cuối cùng, hệ thống ATACMS sẽ giúp cho Ukraine đảm bảo chiến thắng trong cuộc phản công mùa xuân.

Xem thêm tại: Foreign Policy, The Last Big Weapon on Ukraine’s Wish List. Truy cập ngày 27/5/2023

Tại sao Trung Quốc theo đuổi chiến tranh nhận thức?

Đối diện với thực tế rằng Mỹ cùng đồng minh đang củng cố khả năng quân sự xung quanh Đài Loan, Trung Quốc đang ngày càng chuyển trọng tâm sang “chiến tranh thông tin” – loại hình chiến tranh sử dụng hệ thống quân sự và các khái niệm tác chiến tích hợp AI – khiến cho Bắc Kinh sẽ có lợi thế đáng gờm là “chiến tranh nhận thức”. Theo đó, chiến tranh nhận thức bao gồm các chiến dịch nhằm chiếm lĩnh tâm trí và định hình quyết định của kẻ thù, từ đó tạo ra một môi trường có lợi về mặt chiến lược hay không cần chiến mà vẫn thắng đối thủ. Trên thực tế, cả quân đội Mỹ và Trung Quốc đều đang nghiên cứu việc tích hợp AI vào ba lĩnh vực: xử lý thông tin, vũ khí không người lái và ra quyết định.

Tuy nhiên, Trung Quốc lại đang đi trước Mỹ một bước khi theo đuổi việc ứng dụng chủ động chiến tranh nhận thức bên cạnh các phương diện khác như trên bộ, trên không, hàng hải, trên mạng và không gian. Trung Quốc có thể sử dụng chiến tranh nhận thức để gây ảnh hưởng lên cách nghĩ của các nhà hoạch định, chỉ huy quân sự và công chúng của đất nước thù địch. Lấy ví dụ, Bắc Kinh có thể sử dụng mạng xã hội và các phương tiện khác để lan truyền thông tin sai sự thật, bao gồm các video sử dụng công nghệ “deepfake”, và thao túng dư luận về vấn đề Đài Loan. Mặt khác, quân đội Trung Quốc cũng đang sử dụng AI nhằm gây ảnh hưởng trực tiếp binh sĩ của mình, ví dụ như PLA sử dụng công nghệ kính thực tế ảo và “hệ thống hỗ trợ tâm lý” dạng vòng tay nhằm chuẩn bị tốt hơn cho binh sĩ của mình trước các tình huống thực chiến. Nhưng việc tập trung vào việc phân tích cách ứng dụng AI của PLA và các hệ thống tự hành cho thấy các lý thuyết gia Trung Quốc đã ngó lơ các lỗ hổng vốn có của công nghệ này, như thiên kiến thuật toán do dữ liệu kém chất lượng, và quá chú tâm vào các khả năng của chúng. Thêm vào đó, các lệnh cấm vận của phương Tây đối với xuất khẩu chip tiên tiến và siêu máy tính đến Trung Quốc sẽ khiến cho Bắc Kinh gặp khó khăn trong việc tái tạo các chất bán dẫn cao cấp được phát triển ở cả Mỹ và các quốc gia đối tác trong ngắn hạn. Tuy nhiên, trong dài hạn thì Trung Quốc vẫn có thể phát triển chuỗi cung ứng và công nghệ của riêng mình.

Xem thêm tại: Japan Times, Winning without fighting? Why China is exploring ‘cognitive warfare’.Truy cập ngày 27/5/2023

Nguyên nhân nào khiến cho Mỹ và Trung Quốc cùng các cường quốc khác thúc đẩy tập trận quân sự với các nước Đông Nam Á?

Vào đầu tháng này, Trung Quốc và Lào đã tổ chức cuộc tập trận Friendship Shield 2023, bao gồm nhiều chiến dịch huấn luyện vũ khí và chiến đấu. Thêm vào đó, Trung Quốc cũng tổ chức các cuộc tập trận hàng hải với Singapore (tập trận hợp tác hàng hải), Lào (Răng Rồng) và Việt Nam (tuần tra chung tại vịnh Bắc Bộ). Các chuyên gia nhận định rằng việc Trung Quốc tăng cường tập trận chung với các nước ĐNA là nhằm nối lại mức độ hoạt động trước đại dịch, đồng thời nhắm đến việc đáp trả các hành động quyết liệt của Mỹ và đồng minh tại khu vực. Tuy nhiên, giá trị từ các cuộc tập trận của Trung Quốc với các đối tác ĐNA lại ‘hạn chế’ do bản chất các cuộc tập trận này không diễn ra thường xuyên và không có tác động gì nhiều. Mặt khác, các cuộc tập trận này chỉ mang tính ngoại giao hay quan hệ công chúng và chúng cũng không phản ánh một động lực mới vì các nước như Lào và Campuchia vốn đã nằm trong quỹ đạo của Bắc Kinh. Đối với Singapore, các cam kết quốc phòng với Trung Quốc khó có thể phát triển thêm do mối quan hệ an ninh quan trọng hơn của quốc đảo này với Mỹ.

Một lý do nữa khiến hợp tác quốc phòng giữa Trung Quốc và ĐNA khó khăn đó là Bắc Kinh không được coi là một đối tác an ninh đáng tin cậy tại khu vực do các hành vi bắt nạt và tranh chấp với các nước láng giềng tại biển Đông. Bên cạnh tập trận chung với Trung Quốc, các nước trong khu vực từ lâu đã huấn luyện cùng các đối tác khu vực và phương Tây, ví dụ như Mỹ tổ chức tập trận Balikatan cùng Philippines, và tập trận Cobra Gold cùng với Thái Lan. Ngoài ra, Nhật Bản cũng đã tham gia vào khu vực với các cuộc tập trận giữa Tokyo với Việt Nam, huấn luyện cứu trợ cứu nạn với Philippines, và Garuda Shield với Mỹ và Indonesia. Do đó, đối với hầu hết các nước ĐNA, việc cân bằng quan hệ với Washington và Bắc Kinh sẽ rất cần thiết, và một số sẽ ngả về một phe nhiều hơn phe còn lại. Tuy nhiên, cũng sẽ có những áp lực từ bên trong đối với các nước ĐNA không theo đuổi quan hệ quốc phòng chặt chẽ hơn với Trung Quốc khi Washington sẽ không chấp thuận việc các nước này triển khai vũ khí của Mỹ tại các cuộc tập trận chung với Bắc Kinh. Cuối cùng, trong khi các cuộc tập trận cung cấp cho quân đội khu vực cái nhìn sâu sắc về cách thức hoạt động và các khả năng mới nhất của PLA, chúng không mang lại nhiều giá trị trong việc “cung cấp những hiểu biết mới về hoạt động và xây dựng khả năng tương tác”, vốn chỉ có thể đạt được khi tham gia các cuộc tập trận với các đối tác ngoài khu vực.

Xem thêm tại: SCMP, Why are China, US – and other major powers – stepping up military drills with Southeast Asia? Truy cập ngày 30/5/2023

Hàn Quốc đang vươn lên thành nhà sản xuất vũ khí lớn nhất thế giới như thế nào?

Doanh thu bán vũ khí của Hàn Quốc năm 2022 đạ chạm mốc hơn 17 tỷ USD nhờ vào nhu cầu từ các nước phương Tây nhằm gia tăng viện trợ vũ khí cho Ukraine, cùng với căng thẳng gia tăng tại các điểm nóng khác như Triều Tiên và Biển Đông. Cũng vào năm ngoái, Hàn Quốc ký hợp đồng vũ khí trị giá 13,7 tỷ USD với Ba Lan, bao gồm bệ phóng tên lửa Chunmoo, xe tăng K2, pháo tự hành K9 và máy bay chiến đấu FA-50. Các quan chức Hàn Quốc và Ba Lan nói rằng hợp tác lần này sẽ giúp hai nước chiếm lĩnh thị trường vũ khí châu Âu với Seoul cung cấp vũ khí chất lượng cao nhanh hơn các nước khác và Warsaw cung cấp năng lực sản xuất và mở đường cho vũ khí Hàn Quốc vào châu Âu. Thêm vào đó, thỏa thuận này cũng đã khiến các nước Đông Âu chuyển hướng mua vũ khí từ Hàn Quốc với giá rẻ và thời gian vận chuyển nhanh.

Tuy nhiên, chuyên gia nhận định rằng dù Ba Lan và Hàn Quốc đã thiết lập công nghiệp quốc phòng vững chắc, nhưng về lâu dài thì sự phát triển này sẽ gặp khó khăn khi xu hướng chính trị có thể thay đổi khiến cho nhu cầu về vũ khí như pháo và xe tăng giảm. Lý do khiến cho Hàn Quốc có thể vận chuyển vũ khí nhanh đến vậy là nhờ vào nhân lực và công nghệ tiên tiến, với hơn 150 nhân viên và 6 robot tự hành khổng lồ có khả năng làm việc 8 tiếng một ngày và có thể làm thêm giờ nếu cần. Tốc độ giao hàng nhanh chóng của công ty quốc phòng Hàn Quốc thể hiện ở lần giao hàng đầu tiên với 10 K2s và 24 K9s chỉ trong vòng vài tháng sau khi ký kết hợp đồng với Ba Lan. Khi so sánh Hàn Quốc với Đức, một nhà sản xuất vũ khí lớn khác, thì Berlin vẫn chưa giao bất kỳ đơn hàng xe tăng nào mà Hungary đặt hồi năm 2018. Tại châu Á, doanh thu vũ khí từ khu vực này, chiếm 63% tổng xuất khẩu quốc phòng của Hàn Quốc từ năm 2018-2022, gia tăng nhờ vào việc các nước trong khu vực xây dựng quân đội do lo ngại về an ninh và cạnh tranh Mỹ-Trung, ví dụ như Malaysia năm nay ký thỏa thuận mua máy bay FA-50s trị giá 1 tỷ USD và Seoul cũng đang tranh gói thầu cung cấp xe chiến đấu bộ binh trị giá 12 tỷ USD cho Úc.

Xem thêm tại: Reuters, Inside South Korea’s race to become one of the world’s biggest arms dealers. Truy cập ngày 30/5/2023

Ai sẽ là ứng cử viên cho ghế tổng thư ký NATO tiếp theo?

Vào tháng chín tới, tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg sẽ mãn nhiệm sau chín năm tại chức. Các quốc gia thành viên của NATO đang mong muốn người kế nhiệm của ông Jens Stoltenberg sẽ được bầu vào hội nghị thượng đỉnh tại Lithuania vào giữa tháng bảy tới. Tuy nhiên, do thời gian gấp rút nên cả 31 nước thành viên NATO sẽ khó có thể đạt được đồng thuận cần thiết để bầu ra một tổng thư ký mới, hoặc họ có thể yêu cầu ông Stoltenberg tiếp tục nhiệm kỳ thứ tư. Dù là ai được chọn, thì tổng thư ký mới sẽ phải đối đầu với hai thách thức: một mặt phải duy trì sự ủng hộ cho Ukraine trong khi cảnh giác với bất kỳ sự leo thang nào có thể khiến NATO phải đối đầu trực tiếp với Nga. Trong số các ứng viên, Bộ trưởng bộ Quốc phòng Anh Ben Wallace và Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen là hai ứng viên tiềm năng cho chiếc ghế tổng thư ký. Dù được tôn trọng rộng rãi trong liên minh, nhưng nhiều nhà ngoại giao cho rằng ông Ben Wallace không phải là ứng viên thích hợp, cộng với việc nhiều thành viên mong muốn lãnh đạo mới là nữ giới. Thêm vào đó, một số khác cũng muốn ứng cử viên là một cựu thủ tướng hay tổng thống để đảm bảo người đứng đầu NATO có các kết nối chính trị cấp cao, tương tự như ông Jens Stoltenberg, người từng giữ chức thủ tướng Na Uy. Mặt khác, một số nước như Pháp thì muốn ứng cử viên sẽ đến từ EU với hy vọng rằng sẽ khiến cho NATO xích gần lại EU hơn. Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen phù hợp toàn bộ các tiêu chí trên, bà là thủ tướng trẻ nhất Đan Mạch và được tán dương nhờ sự thành công trong việc quản lý khủng hoảng suốt thời gian đại dịch Covid và đã đắc cử nhiệm kỳ thứ hai vào năm ngoái. Tuy nhiên, nếu bà Mette Frederiksen đảm nhiệm chức tổng thư ký NATO thì bà phải từ bỏ vị trí thủ tướng, khiến cho chính phủ Đan Mạch vốn đã mỏng manh có thể bị sụp đổ. Ngoài ông Ben Wallace và bà Mette Frederiksen, thủ tướng Estonia Kaja Kallas, chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen và phó thủ tướng Canada Chrystia Freeland cũng góp mặt trong danh sách ứng cử viên. Nhưng các nhà ngoại giao nói rằng bà Kallas được coi là quá thù địch với Nga, còn Berlin muốn bà von der Leyen ở lại Ủy ban EU và bà Freeland phải đối mặt với những trở ngại lớn khi không phải là người châu Âu đến từ một quốc gia bị coi là chậm chạp trong ngân sách quốc phòng. Thêm vào đó, còn có Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte và Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez nhưng cả hai đều không có nhiều khả năng sẽ tham gia tranh cử.

Xem thêm tại: Reuters, NATO struggles in the shadows to find new leader. Truy cập ngày 28/5/2023