Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Chiến tranh Nga – Ukraine:

Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương

Châu Âu – Trung Đông – Châu Phi – Mỹ-Latinh:

Chuyên mục Phân tích:

Chiến tranh Nga – Ukraine:

Nga phát triển hệ thống pháo 300mm MLRS mới

Nga đang phát triển hệ thống pháo phản lực bắn loạt Sarma mới dựa trên khung gầm xe tải Kamaz 6350 8×8. MLRS mới sẽ tăng tính cơ động và có thể phóng đạn dẫn đường chính xác cao hỗ trợ bởi hệ thống dẫn đường và điều khiển hỏa lực tự động cải tiến. Trong thời gian gần đây, quân đội Nga đã sử dụng tên lửa dẫn đường Tornado-S MLRS, và những tên lửa này cũng có đường kính 300 mm. Các tên lửa dẫn đường này được trang bị hệ thống dẫn hướng quán tính, cho phép nhắm mục tiêu chính xác.

Xem thêm tại: Army Recog, Russia developing new 300mm MLRS artillery system called Sarma. Truy cập ngày 3/6/2023

Nga nói Ukraine pháo kích khiến 2.500 người ở khu vực biên giới phải sơ tán

Thống đốc Belgorod Vyacheslav Gladkov cho biết 2.500 người đã được sơ tán ở khu vực Belgorod của Nga sau nhiều ngày Ukraine pháo kích và xâm nhập khiến 4 người thiệt mạng. Quân đoàn Gỉải phóng Nga và Quân đoàn Tình nguyện Nga, hôm thứ sáu cho biết họ đã giao tranh với quân Nga ở ngoại ô Shebekino ngày thứ hai liên tiếp. Trước đó, quân đoàn Tình nguyện Nga cho biết họ đã tấn công đồn cảnh sát Shebekino bằng một bệ phóng tên lửa đa năng Grad thời Liên Xô.

Xem thêm tại: NY Times, A Russian official says Ukrainian shelling has forced the evacuation of 2,500 people from his border region. Truy cập ngày 3/6/2023

Prigozhin nói rằng lực lượng Nga đã đặt mìn để làm hại binh sĩ Wagner

Lãnh đạo Wagner, Yevgeny Prigozhin, đã tiếp tục chỉ trích ban lãnh đạo lực lượng vũ trang Nga với cáo buộc rằng các lực lượng thân Moscow cài chất nổ để làm hại các chiến binh Wagner khi họ rút lui khỏi Bakhmut. Ông Prigozhin cho biết người của ông đã phát hiện ra hàng chục địa điểm ở các khu vực nơi các quan chức Bộ Quốc phòng Nga đã cài đặt các thiết bị nổ khác nhau, bao gồm hàng trăm quả mìn chống tăng. Khi được chất vấn về lý do gài mìn và đặt chất nổ, các quan chức Bộ Quốc phòng cho biết đó là lệnh của cấp trên.

Xem thêm tại: Al Jazeera, Wagner boss says Russian forces laid mines to harm his fighters. Truy cập ngày 4/6/2023

Su-24 Ukraine được trang bị tên lửa hành trình Bão Ảnh

Không quân Ukraine trang bị tên lửa hành trình Bão Ảnh do Anh cung cấp trên Su-24 để tấn công các vị trí của Nga. Bão Ảnh là tên lửa hành trình tầm xa có khả năng tàng hình, được phóng từ bệ phóng trên không, với tầm bắn hơn 250 km. Việc triển khai các tên lửa Bão Ảnh diễn ra khi các lực lượng Ukraine chuẩn bị tiến hành một cuộc phản công nhằm chiếm lại lãnh thổ do Nga chiếm giữ.

Xem thêm tại: Defence Blog, Ukrainian Su-24 spotted flying with Storm Shadow cruise missiles. Truy cập ngày 4/6/2023

Quân đội Ukraine truy lùng hệ thống phòng không Nga bằng drone tự sát

Ukraine đã sử dụng drone tự sát nhằm truy quét hệ thống tên lửa đất đối không tầm trung Buk-M1 (SA-11 Gadfly) của Nga và ba hệ thống tên lửa đất đối không tầm ngắn Tor-M2 (SA-15 Gauntlet). Một hệ thống “Tor” đã cố gắng bắn hạ một drone, nhưng phi công đã giữ an toàn cho nó bằng cách chuyển hướng khỏi tên lửa theo cách thủ công, sau đó “bắt” mục tiêu và đuổi kịp hệ thống tên lửa đất đối không của đối phương. Nga dường như đã mất 16 hệ thống tên lửa đất đối không (SAM) dòng Tor-M2 và 11 tên lửa SAM dòng Buk-M1 ở Ukraine kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược Ukraine.

Xem thêm tại: Defence Blog, Ukrainian troops hunt Russian air defense systems with kamikaze drones. Truy cập ngày 6/6/2023

Lực lượng Ukraine tấn công quân Nga, phủ nhận ‘cuộc phản công’ đã bắt đầu

Bộ Quốc phòng Nga cho biết các lực lượng Ukraine đã bắt đầu cuộc phản công bằng cách cố gắng vượt qua 5 khu vực thuộc giới tuyến của Nga ở Donetsk nhưng đã bị đẩy lùi. Tuy nhiên, các quan chức Ukraine bác bỏ tuyên bố của Moscow rằng họ đã phát động cuộc phản công và việc quân đội Nga đã đẩy lùi quân Ukraine. Thêm vào đó, Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Hanna Maliar cho biết các lực lượng Ukraine đã tiến được từ 200 đến 1.600 mét ở khu vực gần thị trấn Orikhovo-Vasylivka và ở Paraskoviivka, phía bắc Bakhmut. Các quan chức Ukraine đã cảnh báo nhiều lần trong những ngày gần đây rằng không có hành động đơn lẻ nào đánh dấu sự khởi đầu của cuộc phản công.

Xem thêm tại: Washington Post, Ukrainian forces advance on Russians, deny ‘counteroffensive’ has begun. Truy cập ngày 6/6/2023

Ukraine, Nga đổ lỗi cho nhau về việc phá hủy đập Nova Kakhovka

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy hôm thứ ba cáo buộc “những kẻ khủng bố Nga” phá hủy đập Nova Kakhovka. Nhưng Điện Kremlin cáo buộc chính Kyiv phá hoại con đập để đánh lạc hướng sự chú ý về cuộc phản công có chủ đích nhằm vào các lực lượng Nga. Bộ chỉ huy phía nam của các lực lượng vũ trang Ukraine cho biết “quy mô của sự tàn phá” đang được đánh giá, chính quyền quân sự của Ukraine tại khu vực Kherson cũng kêu gọi người dân sẵn sàng sơ tán khỏi các ngôi làng ở hữu ngạn sông Dnipro trước lũ lụt tràn từ con đập. Đập Nova Kakhovka cao 30 mét và dài 3,2 km, được xây dựng vào năm 1956 trên sông Dnipro như một phần của Nhà máy Thủy điện Kakhovka.

Xem thêm tại: Al Jazeera, Ukraine, Russia trade blame for destruction of Nova Kakhovka dam. Truy cập ngày 7/6/2023

Cuộc tấn công bằng drone vào Moscow có thể đã nhắm vào nhà của các quan chức tình báo Nga

Một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái ở Moscow vào tuần trước dường như nhắm vào nhà của các sĩ quan tình báo Nga, đợt tấn công mới nhất trong chiến dịch tâm lý chống lại chế độ của Tổng thống Vladimir Putin. Các báo cáo cho biết ít nhất một trong những tòa nhà chung cư bị tấn công trong cuộc tấn công bằng máy bay không người lái có quan hệ với Cục Tình báo Nước ngoài (SVR) của Nga. Chính quyền Nga đổ lỗi cuộc tấn công bằng drone cho Ukraine nhưng Kyiv phủ nhận bất kỳ vai trò nào trong vụ tấn công.

Xem thêm tại: NBC, Drone attack in Moscow may have targeted homes of Russian intelligence officials, U.S. officials say. Truy cập ngày 8/6/2023

Ukraine sẽ không tham dự hội nghị thượng đỉnh NATO nếu không có ‘tín hiệu’ về việc gia nhập

Tổng thống Volodymyr Zelenskyy cho biết nếu Ukraine không được thừa nhận và có một tín hiệu trong hội nghị thượng đỉnh NATO sắp tới, thì ông sẽ không có mặt ở đó. Trong khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron kêu gọi tạo cho Ukraine một “con đường hướng tới tư cách thành viên”, thì Thủ tướng Anh Rishi Sunak cho biết “vị trí xứng đáng” của Kyiv là trong liên minh nhưng không ủng hộ lộ trình gia nhập. Thủ tướng Sunak cho biết, trọng tâm hiện tại của NATO là đảm bảo Ukraine nhận được sự hỗ trợ quân sự phù hợp cho một cuộc phản công đã được lên kế hoạch nhằm đẩy lùi cuộc xâm lược toàn diện của Nga và xoay chuyển cục diện cuộc chiến.

Xem thêm tại: Politico, Ukraine won’t attend NATO summit without ‘signal’ on accession: Zelenskyy. Truy cập ngày 3/6/2023

Tướng Mark Milley nói xe tăng, F-16 sẽ không kịp đến cho cuộc phản công của Ukraine

Tham mưu trưởng liên quân Mỹ Mark Milley cho biết việc huấn luyện cho các lực lượng Ukraine trên xe tăng Abrams tiên tiến của Mỹ đã bắt đầu, nhưng những xe tăng này chưa sẵn sàng kịp lúc cho cuộc phản công sắp xảy ra của Kyiv. Tướng Mark Milley cho biết thêm về kế hoạch chi tiết về quy mô của các lớp huấn luyện F-16, các loại chiến thuật bay và địa điểm huấn luyện đang được Mỹ và các đồng minh như Hà Lan và Anh cũng cam kết cung cấp F-16 do Mỹ sản xuất. Mỹ chưa cho biết liệu họ có trực tiếp cung cấp máy bay phản lực hay không, nhưng Tổng thống Joe Biden cho biết Mỹ sẽ hỗ trợ huấn luyện F-16.

Xem thêm tại: Defense News, Milley: tanks, F-16s coming, but not in time for Ukraine offensive. Truy cập ngày 2/6/2023

Lầu Năm Góc mua Starlink của Elon Musk cho Ukraine

Bộ Quốc phòng đã xác nhận việc mua vệ tinh Starlink nhằm viện trợ cho Ukraine, nói rằng thông tin liên lạc từ vệ tinh là một “lớp quan trọng trong mạng thông tin liên lạc tổng thể của Ukraine”. Nhưng Lầu Năm Góc sẽ không tiết lộ thêm thông tin về chi phí hoặc phạm vi của hợp đồng vì “lý do bảo mật hoạt động và do tính chất quan trọng của các hệ thống này”. Trước đó, công ty của Elon Musk đã tặng 20.000 thiết bị đầu cuối internet vệ tinh trị giá hàng triệu USD cho quân đội Ukraine trong những tháng sau cuộc xâm lược của Nga. Tuy nhiên, vào tháng 10, SpaceX cho biết họ sẽ ngừng các khoản quyên góp đó và yêu cầu Lầu Năm Góc trả tiền cho các dịch vụ liên quan.

Xem thêm tại: Defense One, Pentagon Buying Musk’s Starlink for Ukraine. Truy cập ngày 2/6/2023

Đức cung cấp cho Ukraine 66 xe bọc thép BATT UMG 4×4

Công ty FFG của Đức sẽ sản xuất 66 phương tiện bọc thép BATT UMG 4×4. Các phương tiện địa hình mới, rất linh hoạt sẽ phục vụ lực lượng vũ trang Ukraine với vai trò là phương tiện chiến đấu bộ binh chủ yếu để vận chuyển binh lính cấp tiểu đoàn. BATT UMG là biến thể chống mìn của BATT APC, đảm bảo khả năng chống nổ cao lên đến STANAG 4569 Cấp II a và b trong phân loại kích thước APC nhỏ. BATT UMG có thiết kế trục tùy chỉnh bên trong xe, tăng khả năng tải trọng thêm 2721 kg, đồng thời được trang bị động cơ tăng áp diesel V8, kết nối với hộp số tự động 6 cấp và dựa trên Ford F550.

Xem thêm tại: Army Recog, Germany to supply Ukraine with 66 BATT UMG 4×4 armored vehicles and not Fuchs APCs. Truy cập ngày 5/6/2023

Đặc phái viên Ukraine của Trung Quốc kêu gọi đồng minh ‘ngừng gửi vũ khí’ tới Kyiv

Đặc phái viên Trung Quốc về Ukraine Lý Huy (Li Hui) hôm thứ sáu kêu gọi các chính phủ phương Tây “ngừng đưa vũ khí ra chiến trường” và kêu gọi đàm phán hòa bình vào thời điểm Washington và các đồng minh châu Âu đang tăng cường cung cấp tên lửa và xe tăng cho các lực lượng Ukraine cho cuộc phản công. Ông Lý Huy cho biết các quan chức Nga và Ukraine sẵn sàng đàm phán hòa bình, nhưng ông không đưa ra dấu hiệu nào cho thấy đàm phán sắp xảy ra.

Xem thêm tại: Defense News, China Ukraine envoy urges allies to ‘stop sending weapons’ to Kyiv. Truy cập ngày 3/6/2023

Bỉ thăm dò lực lượng dân quân thân Ukraine sử dụng súng bên trong lãnh thổ Nga

Thủ tướng Bỉ Alexander De Croo cho biết Brussel đang mở một cuộc điều tra về việc vũ khí mà nước này gửi tới Ukraine được lực lượng bán quân sự thân Ukraine của Nga sử dụng để tiến hành các cuộc tấn công vào khu vực Belgorod của Nga. Tuần trước, các thành viên của nhóm tình nguyện Nga thân Ukraine được cho là đã mang theo súng trường tấn công SCAR do Bỉ sản xuất trong một cuộc tấn công vào các thị trấn của Nga. Vào tháng 1, Bỉ đã viện trợ quân cho Ukraine súng trường tấn công SCAR, do công ty vũ khí FN Herstal sản xuất.

Xem thêm tại: Politico, Belgium to probe pro-Ukraine militia using its guns inside Russia, PM says. Truy cập ngày 6/6/2023

Các thành viên NATO có thể gửi quân đến Ukraine

Cựu tổng thư ký Nato Anders Rasmussen cho biết một nhóm các quốc gia NATO có thể sẵn sàng đưa quân tới Ukraine nếu các quốc gia thành viên bao gồm cả Mỹ không cung cấp các đảm bảo an ninh hữu hình cho Kyiv tại hội nghị thượng đỉnh của liên minh ở Lithuania. Ông Anders Rasmussen cũng cảnh báo rằng ngay cả khi một nhóm các quốc gia cung cấp cho Ukraine đảm bảo an ninh, thì những quốc gia từ chối tư cách thành viên NATO của Ukraine trong tương lai sẽ bị gạt ra khỏi chương trình nghị sự.

Xem thêm tại: Guardian, Nato members may send troops to Ukraine, warns former alliance chief. Truy cập ngày 8/6/2023

Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương

Đối thoại Shangri-La: những sự kiện chính

Đối thoại Shangri-La, hội nghị thượng đỉnh an ninh lớn nhất châu Á, được tổ chức tại Singapore đã kết thúc vào Chủ nhật sau khi nêu bật những căng thẳng gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc. Mặc dù không có cuộc gặp song phương nào giữa Bắc Kinh và Washington, nhưng hội nghị thượng đỉnh đã chứng kiến cuộc tranh luận nảy lửa về một số vấn đề an ninh cấp bách nhất của thế giới, bao gồm tình trạng của Đài Loan, hoạt động ở Biển Đông và kế hoạch ngừng bắn gây tranh cãi cho cuộc chiến ở Ukraine. Sau đây là 5 điểm chính:

- Trung Quốc và Mỹ không thể tìm được tiếng nói chung: bộ trưởng QP Trung Quốc Lý Thượng Phúc nói rằng việc trao đổi với Mỹ nên dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau như một “nguyên tắc cơ bản”. Tuy nhiên, Bắc Kinh đã từ chối yêu cầu của Lầu Năm Góc về một cuộc gặp giữa các chỉ huy quốc phòng hai nước. Một ngày trước đó, Bộ trưởng QP Mỹ Lloyd Austin kêu gọi đối thoại giữa hai bên là “điều cần thiết” để tránh hiểu lầm.
- Philippines tăng cường quan hệ với Mỹ, Nhật Bản và Úc: Mỹ, Nhật Bản, Úc và Philippines đã tổ chức các cuộc đàm phán quốc phòng bốn bên đầu tiên vào thứ bảy trong bối cảnh những thách thức ngày càng tăng ở Biển Đông. Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. đang thúc đẩy tăng cường quan hệ an ninh với Washington và các đồng minh nhằm chống lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh trong khu vực.
- Vụ phóng vệ tinh của Triều Tiên nhấn mạnh sự chia rẽ: bộ trưởng quốc phòng Nhật Bản và Hàn Quốc đã có cuộc hội đàm đầu tiên sau hơn ba năm và đồng ý hợp tác chặt chẽ để chống lại các mối đe dọa từ Triều Tiên. Trước đó một ngày, Bộ trưởng quốc phòng Hàn Quốc Lee Jong-sup cho biết một số quốc gia đang “phớt lờ hành vi trái pháp luật của Triều Tiên”, điều này có thể làm suy yếu các biện pháp trừng phạt của LHQ đối với các chương trình tên lửa và hạt nhân của Bình Nhưỡng.
- Ukraine bác đề xuất hòa bình của Indonesia: Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia, ông Mitchowo Subianto hôm thứ bảy đề xuất kế hoạch tạo ra một khu phi quân sự (DMZ) giữa Ukraine và Nga, so sánh với DMZ giữa Hàn Quốc và Triều Tiên. Kế hoạch của ông Mitchowo Subianto bao gồm một lệnh ngừng bắn và cho cả hai bên rút quân cách vị trí tiền phương của mỗi bên 15 km trước khi lực lượng giám sát của LHQ được triển khai dọc theo DMZ mới. Bộ trưởng QP Ukraine Oleksii Reznikov cho biết Indonesia đã không nêu kế hoạch này với chính phủ của ông, gọi đề xuất này là “kỳ lạ” và nói thêm rằng nó nghe “giống một kế hoạch của Nga” hơn là của Indonesia.
- NATO nhận thấy vai trò lớn hơn ở châu Á: hội nghị thượng đỉnh tại Singapore cũng thu hút các đại biểu từ các thành viên NATO khi liên minh này đang tăng cường quan hệ đối tác với các nước châu Á như Nhật Bản, nơi tổ chức này có kế hoạch mở văn phòng liên lạc tại Tokyo vào năm 2024. Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace đã bình luận về diễn biến này và cho biết việc có văn phòng ở Tokyo “là lợi ích của NATO” và “quan trọng đối với một số vấn đề” chẳng hạn như việc Nga đang di chuyển một số hạm đội hải quân của mình tới Thái Bình Dương.

Xem thêm tại: Nikkei Asia, No China-U.S. talks, NATO in Asia: 5 takeaways from Shangri-La summit. Truy cập ngày 7/6/2023

Đại tá Mỹ rút lại tuyên bố rằng drone tích hợp AI đã giết người điều khiển trong thử nghiệm

Đại tá Tucker “Cinco” Hamilton, người đứng đầu Hoạt động và Thử nghiệm AI của Lực lượng Không quân Mỹ, cảnh báo rằng công nghệ tích hợp AI có thể hoạt động theo những cách nguy hiểm và không thể đoán trước. Đại tá Hamilton đã mô tả một mô phỏng trong đó drone tích hợp AI sẽ được lập trình để xác định tên lửa đất đối không (SAM) của kẻ thù. Nhưng vấn đề là, AI sẽ làm việc theo cách riêng – làm nổ tung mọi thứ – thay vì tuân theo chỉ thị của người điều hành. Nhưng tướng Hamilton sau đó thừa nhận rằng đã “lỡ lời” trong bài thuyết trình của mình, cho biết câu chuyện trên là một “thí nghiệm tưởng tượng” đến từ bên ngoài quân đội và không dựa trên bất kỳ thử nghiệm thực tế nào.

Xem thêm tại: SCMP, US colonel backtracks on claim that AI drone killed human operator in simulation. Truy cập ngày 3/6/2023

Mỹ triển khai trạm chuyển tiếp vệ tinh cảnh báo tên lửa mới tại đảo Guam vào năm 2025

Một loại trạm chuyển tiếp mới dành cho các vệ tinh cảnh báo tên lửa sẽ được triển khai tới đảo Guam vào cuối năm 2025. Trạm chuyển tiếp mặt đất-Châu Á, được tài trợ bởi Trung tâm tác chiến thông tin hải quân-Thái Bình Dương theo hợp đồng 5 năm trị giá 99,6 triệu USD, sẽ chuyển tiếp tín hiệu từ các vệ tinh phát hiện tên lửa của đối phương. Trước đó, Bộ Quốc phòng Mỹ đặt mục tiêu cung cấp khả năng phòng thủ “toàn diện, dẻo dai, 360 độ” cho đảo Guam trước các tên lửa đạn đạo, hành trình và siêu thanh.

Xem thêm tại: Stars and Stripes, New missile-warning satellite relay station will deploy to Guam in 2025. Truy cập ngày 3/6/2023

Giám đốc CIA thực hiện chuyến đi bí mật tới Trung Quốc

Quan chức Mỹ hôm thứ sáu xác nhận Giám đốc CIA William Burns đã có một chuyến đi bí mật tới Trung Quốc vào tháng trước nhằm giữ cho các đường dây liên lạc được mở. Các cuộc họp của ông William Burns là chuyến thăm chính thức cấp cao nhất của một quan chức chính quyền Biden kể từ khi quân đội Mỹ vào đầu tháng 2 bắn hạ một khinh khí cầu do thám của Trung Quốc bay qua Mỹ. Tổng thống Biden đã thường xuyên điều ông Burns xử lý các hoạt động ngoại giao nhạy cảm, bao gồm cả cuộc nói chuyện vào tháng 11 năm 2021 với Tổng thống Nga Vladimir Putin trong một nỗ lực không thành công nhằm ngăn cản cuộc xâm lược Ukraine.

Xem thêm tại: WSJ, CIA Chief Made Secret Trip to China. Truy cập ngày 3/6/2023

Trung Quốc điều 10 máy bay quân sự, 4 tàu hải quân quanh Đài Loan

Bộ Quốc phòng Đài Loan (MND) hôm thứ ba đã theo dõi 10 máy bay quân sự và 4 tàu hải quân của Trung Quốc bay trong vùng nhận diện phòng không (ADIZ). Các máy bay được theo dõi trong ADIZ bao gồm một máy bay chiến đấu Sukhoi Su-30 và một máy bay trực thăng tác chiến chống tàu ngầm (ASW) Kamov Ka-28. BQP Đài Loan cho biết họ đã theo dõi tình hình và phản ứng bằng cách điều máy bay tuần tra chiến đấu, điều động tàu hải quân và triển khai các hệ thống tên lửa phòng không trên đất liền.

Xem thêm tại: Taiwan News, China sends 10 military aircraft, 4 naval ships around Taiwan. Truy cập ngày 7/6/2023

Trung Quốc đang chế tạo radar tàu chiến mạnh nhất từng được ghi nhận

Các nhà khoa học Trung Quốc đang phát triển loại radar có thể phát hiện tên lửa đạn đạo từ khoảng cách lên tới 4.500km – tương đương khoảng cách từ miền nam Trung Quốc đến miền bắc Úc. Radar mới cũng có thể theo dõi nhiều mục tiêu trong phạm vi 3.500km, tương đương khoảng cách tới đảo Guam. Nhóm nhà khoa học Trung Quốc cho biết radar này phù hợp để lắp đặt trên các tàu chiến mới của Trung Quốc. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng cho biết họ đã khắc phục được giới hạn của hầu hết radar trên tàu quân sự, vốn chỉ có tầm hoạt động vài trăm km, khiến hệ thống này phù hợp với các tàu mới hơn có hệ thống đẩy điện.

Xem thêm tại: SCMP, China is building the most powerful warship radar on record: scientists. Truy cập ngày 8/6/2023

Trung Quốc xác lập vị thế dẫn đầu với các công nghệ quân sự quan trọng

Viện Chính sách Chiến lược Úc (ASPI) cho biết Trung Quốc dẫn đầu ở 19 trong số 23 hạng mục công nghệ quân sự chính, bao gồm một số hạng mục có khả năng đóng vai trò chính trong việc thúc đẩy Bắc Kinh giành ưu thế quân sự ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và xa hơn nữa, chẳng hạn như vũ khí siêu thanh, tác chiến điện tử và khả năng dưới biển chủ chốt. Các phân tích tiếp tục phát hiện ra rằng 9 trong số 10 tổ chức nghiên cứu hàng đầu về công nghệ siêu âm có trụ sở tại Trung Quốc, trong khi Trung Quốc là nơi có tất cả 10 địa điểm nghiên cứu hàng đầu về drone dưới biển. Nghiên cứu của ASPI cũng nhận định rằng khoảng cách giữa Trung Quốc và các nước khác là rất lớn, ví dụ như một số công nghệ như siêu thanh, Trung Quốc sản xuất hơn 73% tất cả các nghiên cứu có tác động cao, nhiều hơn cả Mỹ và tám quốc gia tiếp theo cộng lại.

Xem thêm tại: VOA, China Establishing ‘Commanding Lead’ with Key Military Technologies. Truy cập ngày 6/6/2023

Trung Quốc, Nga thực hiện tuần tra chung trên không trong bối cảnh căng thẳng Châu Á-Thái Bình Dương

Trung Quốc và Nga hôm thứ ba đã tiến hành một cuộc tuần tra chung trên không ở Biển Nhật Bản và Biển Hoa Đông lần thứ sáu kể từ năm 2019. Trong cuộc tuần tra tháng 5 năm 2022, các máy bay chiến đấu của Trung Quốc và Nga đã đến gần không phận của Nhật Bản khi Tokyo tổ chức hội nghị thượng đỉnh bộ Tứ với các nhà lãnh đạo của các bên Mỹ, Ấn Độ và Úc, mặc dù Trung Quốc cho biết các chuyến bay không nhằm vào bên thứ ba. Sự quyết đoán quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực đã gây lo ngại cho các nước láng giềng cũng như các đồng minh phương Tây như Mỹ. Sau đó, lực lượng Không quân Hàn Quốc cho biết họ đã điều động các máy bay chiến đấu để đáp trả 4 máy bay quân sự của Nga và 4 máy bay Trung Quốc đang tiếp cận vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) của nước này. Hàn Quốc cũng cho biết máy bay Nga và Trung Quốc không xâm phạm không phận Hàn Quốc trước khi rời khỏi khu vực.

Xem thêm tại: Nikkei Asia, China, Russia launch joint air patrol amid Asia-Pacific tensions. Truy cập ngày 7/6/2023; Defence Blog, South Korea scrambles jets to intercept Russian and Chinese military planes. Truy cập ngày 7/6/2023

Hanwha Ocean ra mắt Combat XLUUV

Hanwha Ocean hôm thứ tư đã công bố một phương tiện lặn không người lái cực lớn mới có tên “Combat XLUUV” tại Triển lãm Quốc phòng và Hàng hải quốc tế 2023 (MADEX) ở Busan, Hàn Quốc. XLUUV (cho đến gần đây được gọi là DSME) đặc biệt được trang bị hai ống phóng ngư lôi khi các dự án XLUUV vũ trang duy nhất được biết đến có khả năng ngư lôi là của Trung Quốc và Ấn Độ. Nó có chiều dài 23 mét và lượng choán nước 60 tấn, được trang bị pin Lithium-Ion và hệ thống AIP (đẩy không khí độc lập), hai công nghệ được tận dụng từ chương trình KSS III Batch 2.

Xem thêm tại: Naval News, Hanwha Ocean Unveils Combat XLUUV. Truy cập ngày 8/6/2023

Pháp phản đối kế hoạch đặt văn phòng của NATO ở Tokyo

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã phản đối đề xuất của NATO mở văn phòng tại Tokyo vì ông tin rằng liên minh nên tiếp tục tập trung vào khu vực bắc Đại Tây Dương. Sự phản đối của tổng thống Macron diễn ra hai tháng sau khi ông chọc giận Mỹ và các đồng minh khác bằng cách đề xuất rằng châu Âu nên tránh xa căng thẳng Mỹ-Trung về vấn đề Đài Loan. Việc thành lập một văn phòng của NATO cần có sự ủng hộ nhất trí từ Hội đồng Bắc Đại Tây Dương, cơ quan ra quyết định chính trị cao nhất của liên minh xuyên Đại Tây Dương, có nghĩa là Pháp có quyền ngăn chặn động thái này. NATO từ chối cung cấp thông tin chi tiết về “các cuộc thảo luận đang diễn ra”.

Xem thêm tại: Financial Times, France objects to Nato plan for office in Tokyo. Truy cập ngày 6/6/2023

Nhật, Mỹ, Úc mở rộng tập trận chung trên biển Hoa Đông, Biển Đông

Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản, Mỹ và Úc đã đồng ý mở rộng các cuộc tập trận chung khi Trung Quốc đẩy mạnh các hoạt động trên biển. Các bộ trưởng của ba nước cam kết tăng cường hợp tác quốc phòng, bao gồm tiến hành huấn luyện máy bay chiến đấu tấn công chung F-35 tại Úc và thường xuyên hóa các nhiệm vụ bảo vệ khí tài cho lực lượng Mỹ và lực lượng phòng vệ Úc thuộc Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản. Họ cũng xác nhận rằng Úc và Nhật Bản sẽ hợp tác chặt chẽ với nhau và với Mỹ, khi Nhật Bản công bố các khả năng phản công và Úc đầu tư vào các khả năng tấn công tầm xa.

Xem thêm tại: NHK, Japan, US, Australia to expand joint drills focusing on East, South China seas. Truy cập ngày 4/6/2023

ASEAN chuẩn bị tập trận chung ở Biển Bắc Natuna

Các nhà lãnh đạo quân sự của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã đồng ý tổ chức các cuộc tập trận quân sự chung Diễn tập đoàn kết ASEAN (ENatuna) hoặc Asec01N ở Biển Bắc Natuna, Quần đảo Riau vào tháng 9 tới. Cuộc tập trận sẽ tập trung vào an ninh hàng hải và cứu hộ (SAR), cũng như các dịch vụ xã hội ở khu vực Natuna. Cuộc tập trận sẽ quy tụ các lực lượng vũ trang ASEAN trong lục quân, hải quân và không quân nhưng sẽ không liên quan đến huấn luyện tác chiến.

Xem thêm tại: Antara News, ASEAN to set joint military drills in North Natuna Sea. Truy cập ngày 8/6/2023

Canada tăng cường triển khai hải quân và các cam kết quân sự ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương

Bộ trưởng Quốc phòng Cananda Anita Anand nói Ottawa sẽ tăng quy mô triển khai hàng năm của Hải quân Hoàng gia Canada tới Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương từ hai tàu lên ba tàu. Tàu khu trục HCMS Montreal và tàu hỗ trợ MV Asterix sẽ gia nhập khu vực vào cuối mùa hè này. Bà Anita Anand cho biết các tàu Canada sẽ đi qua Biển Đông và Biển Hoa Đông cũng như Eo biển Đài Loan theo luật pháp quốc tế. Canada cũng sẽ tiếp tục tham gia Chiến dịch Neon, đóng góp vào việc giám sát các biện pháp trừng phạt của Hội đồng Bảo an LHQ đối với Triều Tiên.

Xem thêm tại: Defense News, Canada boosts Indo-Pacific naval deployments, military engagements. Truy cập ngày 4/6/2023

Nga ‘mua lại’ linh kiện vũ khí xuất khẩu sang Myanmar và Ấn Độ

Nga bị nghi ngờ mua lại các vật tư quân sự trước đây đã được vận chuyển tới Myanmar và Ấn Độ. Theo đó, Nga có thể đang nhập khẩu lại các linh kiện để cải tiến các vũ khí cũ hơn dành cho Ukraine, dựa vào sự giúp đỡ từ các quốc gia có quan hệ quân sự lâu dài với Moscow. Cục thiết kế chế tạo máy (NPK KBM) của Nga, vốn có nhiệm vụ sản xuất tên lửa, đã mua tổng cộng 6 thành phần thiết bị quan sát ban đêm cho tên lửa đất đối không với giá 150.000 USD từ Bộ Quốc phòng Ấn Độ vào năm 2016. Tất cả các bộ phận cần thiết để đảm bảo tên lửa có thể hoạt động vào ban đêm và trong điều kiện ánh sáng yếu đều do KBM sản xuất, công ty này đã xuất khẩu cùng loại bộ phận sang Ấn Độ vào tháng 2 năm 2013.

Xem thêm tại: Nikkei Asia, Russia ‘buying back’ arms parts exported to Myanmar and India. Truy cập ngày 6/6/2023

Ấn Độ, Mỹ thống nhất lộ trình hợp tác công nghiệp quốc phòng

Ấn Độ và Mỹ đã ký kết lộ trình hợp tác công nghiệp quốc phòng trong vài năm tới. Washington đang nỗ lực tăng cường quan hệ với nhà nhập khẩu vũ khí lớn nhất thế giới và coi mối quan hệ công nghệ và quân sự sâu sắc hơn với Ấn Độ là đối trọng chính đối với sự thống trị của Trung Quốc trong khu vực. Vào tháng trước, Ấn Độ và Mỹ cũng đã thảo luận về việc hợp tác sản xuất và chế tạo động cơ máy bay chiến đấu, phương tiện chiến đấu bộ binh, lựu pháo và vũ khí chính xác cao tại Washington trong cuộc họp của Nhóm Chính sách Quốc phòng Mỹ-Ấn.

Xem thêm tại: Al Jazeera, India, US agree on roadmap for defence industry cooperation. Truy cập ngày 6/6/2023

Việt Nam tham dự Hội nghị Tư lệnh Lực lượng Quốc phòng các nước ASEAN

Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Thượng tướng Nguyễn Tân Cương dẫn đầu đoàn đại biểu quân sự cấp cao QĐND Việt Nam tham dự hội nghị Tư lệnh Lực lượng Quốc phòng các nước ASEAN lần thứ 20 diễn ra tại Bali, Indonesia. Thượng tướng Nguyễn Tân Cương khẳng định QĐND Việt Nam đã, đang và sẽ tiếp tục tham gia có trách nhiệm vào các hoạt động hợp tác giữa quân đội các nước ASEAN. Thượng tướng Nguyễn Tân Cương cho biết thêm rằng Việt Nam sẽ chủ trì tổ chức một số hoạt động quan trọng về hợp tác quân sự – quốc phòng trong năm 2023, như hội nghị thường niên Mạng lưới Trung tâm Gìn giữ hòa bình các nước ASEAN lần thứ 8 và đồng chủ trì với Nhật Bản tổ chức các hoạt động cuối chu kỳ của Nhóm chuyên gia ADMM+ về Gìn giữ hòa bình 2021-2023.

Xem thêm tại: QDND, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương tham dự Hội nghị Tư lệnh Lực lượng Quốc phòng các nước ASEAN. Truy cập ngày 6/6/2023

Châu Âu – Trung Đông – Châu Phi – Mỹ-Latinh:

Belarus tăng cường năng lực phòng không với dàn tên lửa S-400 bổ sung từ Nga

Belarus đã nhận thành công một hệ thống tên lửa phòng không S-400 khác từ Nga. Động thái này là một phần trong những nỗ lực không ngừng nhằm tăng cường khả năng phòng không của Nhà nước Liên minh, một thực thể bao gồm Nga và Belarus. Hệ thống tên lửa phòng không S-400 là một trong những hệ thống phòng thủ tầm xa tiên tiến nhất thế giới, nó có khả năng đánh chặn và tiêu diệt mục tiêu trên không ở khoảng cách lên tới 400 km và có thể tấn công mục tiêu ở độ cao tới 30 km. Hệ thống S-400 còn có khả năng theo dõi đồng thời 100 mục tiêu trong khi có thể tham gia với tối đa 36 mục tiêu cùng một lúc.

Xem thêm tại: Army Recog, Belarus enhances air defense capabilities with additional S-400 missile battery from Russia. Truy cập ngày 6/6/2023

NATO kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ không phủ quyết việc Thụy Điển gia nhập liên minh

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg đã kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ không phủ quyết đề nghị gia nhập liên minh của Thụy Điển, trước một cuộc họp trong tháng này để cố gắng vượt qua những phản đối về việc trì hoãn tư cách thành viên của Stockholm. Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc Thụy Điển quá khoan dung đối với các tổ chức “khủng bố” và các mối đe dọa an ninh, bao gồm các nhóm người Kurd và những người có liên quan đến âm mưu đảo chính năm 2016. Hungary cũng đã trì hoãn phê duyệt, nhưng lý do tại sao vẫn chưa được công khai rõ ràng. Lo sợ rằng có thể trở thành mục tiêu của Moscow sau khi Nga xâm lược Ukraine vào năm ngoái, Thụy Điển và Phần Lan đã từ bỏ quan điểm không liên kết quân sự để gia nhập chiếc ô an ninh của NATO.

Xem thêm tại: Al Jazeera, NATO chief urges Turkey not to veto Sweden joining alliance. Truy cập ngày 5/6/2023

Hà Lan có kế hoạch mua 96 xe tăng Leopard 1 cũ của Ý cho Ukraine

Công ty Thụy Sĩ RUAG muốn bán 96 xe tăng Leopard 1 cho Đức để Rheinmetall tân trang lại trước khi chuyển giao cho Ukraine. Bảy năm trước, Ruag đã mua những chiếc xe tăng này (Leopard 1A1/A2 và A5) từ quân đội Ý để bán lại. Trước đây, một số quốc gia châu Âu, bao gồm Đức, Đan Mạch và Tây Ban Nha, muốn chuyển các thiết bị quân sự đã mua do Thụy Sĩ sản xuất sang Ukraine, nhưng tổng thống Alian Bern đã từ chối, đề cập đến chính sách trung lập được ghi trong hiến pháp của đất nước, trong đó đặc biệt cấm chuyển vũ khí đến khu vực đang diễn ra chiến sự.

Xem thêm tại: Army Recog, Netherlands plans to purchase 96 former Italian Leopard 1 tanks for Ukraine. Truy cập ngày 3/6/2023

IDF điều tra vụ khủng bố sát hại ba binh sĩ Israel bởi cảnh sát Ai Cập

Tham mưu trưởng lực lượng phòng vệ Israel (IDF) Herzi Halevi hôm chủ nhật thông báo rằng kết quả điều tra vụ sát hại ba binh sĩ IDF tại biên giới Israel-Ai Cập vào đầu ngày thứ bảy sẽ được trình bày sau một tuần nữa. Ông Herzi Halevi cũng ra lệnh tiến hành một cuộc điều tra toàn diện về chiến lược quốc phòng và cách tiếp cận liên quan đến việc bảo vệ biên giới với các quốc gia không phải là kẻ thù như Ai Cập. Trước đó vào thứ bảy, hai binh sĩ IDF đã bị bắn chết trong khi một binh sĩ thứ ba khác bị giết bởi cùng một tên khủng bố, được xác định là cảnh sát Ai Cập.

Xem thêm tại: Jerusalem Post, IDF to probe terror killing of three Israeli soldiers by Egyptian policeman. Truy cập ngày 5/6/2023

Iran, Ả Rập Saudi thành lập liên minh hải quân mới

Tư lệnh Hải quân Iran, Chuẩn đô đốc Shahram Irani cho biết gần như tất cả các quốc gia ven biển nằm ở khu vực phía bắc Ấn Độ Dương nói rằng họ cần sát cánh cùng Iran và hợp tác tập thể để đảm bảo an ninh. Đô đốc Shahram Irani lưu ý rằng trong khi Iran và Oman đã tổ chức một số cuộc tập trận hải quân chung trong quá khứ, các quốc gia khác hiện đang mong muốn hợp tác hải quân tập thể, bao gồm Ả Rập Saudi, UAE, Qatar, Bahrain, Iraq, Pakistan và Ấn Độ.

Xem thêm tại: Tasnim News, New Naval Alliance to Include Iran, Saudi Arabia: Commander. Truy cập ngày 4/6/2023

Iran công bố tên lửa siêu thanh đầu tiên

Iran đã công bố tên lửa siêu thanh đầu tiên của mình, Fattah, mà họ nói có thể xuyên thủng các hệ thống phòng thủ tên lửa và sẽ mang lại lợi thế quân sự cho nước này. Tên lửa Fattah có vận tốc lên tới Mach 15 (5.145 mét mỗi giây), có tầm bắn 1.400 km và có vòi phun thứ cấp di động đồng thời sử dụng nhiên liệu đẩy rắn cho phép khả năng cơ động cao. Phương Tây và Israel đã nhiều lần bày tỏ lo ngại về chương trình tên lửa của Iran, cho rằng tên lửa đạn đạo của nước này có khả năng được sử dụng để mang đầu đạn hạt nhân – điều mà Tehran phủ nhận đang theo đuổi.

Xem thêm tại: Al Jazeera, Iran unveils its first hypersonic missile. Truy cập ngày 7/6/2023

Mỹ, Anh phản ứng sau khi tàu tấn công nhanh của Iran quấy rối tàu thương mại

Ba thuyền tấn công nhanh được của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) đã tiếp cận một con tàu thương mại và bắt đầu bám theo nó ở khoảng cách gần. Tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS McFaul (DDG 74) của Hải quân Mỹ và tàu khu trục nhỏ HMS Lancaster (F 229) của Hải quân Hoàng gia Anh đều nhận được cuộc gọi cấp cứu, với Lancaster điều một máy bay trực thăng để giám sát và Hạm đội 5 của Mỹ triển khai một chiếc P-8A Poseidon để theo dõi vụ việc.

Xem thêm tại: Jerusalem Post, US, UK respond after Iranian fast-attack boats harass commercial vessel. Truy cập ngày 6/6/2023

Museveni nói Al-Shabab đã giết 54 binh sĩ Uganda ở Somalia

Tổng thống Uganda Yoweri Museveni đã thông báo về cái chết của 54 binh sĩ Uganda trong một cuộc tấn công của al-Shabab vào một căn cứ của lực lượng gìn giữ hòa bình Liên minh châu Phi ở Somalia. Tuyên bố của tổng thống Museveni hôm thứ bảy được đưa ra một tuần sau khi các chiến binh al-Shabab xông vào căn cứ ở Bulamarer, cách thủ đô Mogadishu của Somali 130 km về phía tây nam. Tổng thống Museveni cho biết thêm rằng Lực lượng Phòng vệ Nhân dân Uganda (UPDF) kể từ đó đã chiếm lại căn cứ từ nhóm vũ trang có liên hệ với al-Qaeda.

Xem thêm tại: Al Jazeera, Al-Shabab killed 54 Ugandan soldiers in Somalia, says Museveni. Truy cập ngày 5/6/2023

Chuyên mục Phân tích:

Ukrain đã bắt đầu phản công?

Vào ngày 4 tháng 6, hai ngày trước lễ kỷ niệm D-Day, lực lượng Ukraine đã tiến hành một cuộc tấn công quy mô lớn trên 5 mũi tiến công phía đông nam tỉnh Donetsk, miền đông Ukraine. Tuy cuộc tấn công này được coi là phát súng mở đầu cho cuộc phản công, nhưng lực lượng Ukraine vẫn chưa xuất hiện trên chiến trường. Ukraine thực hiện một cuộc tấn công vào khu dân cư phía tây nam thành phố Donetsk, sau đó lực lượng Ukraine giả vờ rút quân để thực hiện một cuộc tấn công khác vào Novodonetske, chỉ bằng 10 xe chiến đấu bộ binh. Bộ quốc phòng Nga sau đó nói rằng Ukraine đã triển khai Lữ đoàn cơ giới 23 và 31, bao gồm hai tiểu đoàn xe tăng, tại tiền tuyến. Ngoài ra, Ukraine cũng phản công lại những khu vực khác như phía tây và bắc Bakhmut, hay giao tranh diễn ra tại Soledar.

Các cố vấn quân sự phương Tây nói rằng tấn công quyết liệt và nhanh chóng là cách tốt nhất để Ukraine giảm thiểu thương vong và dập tắt cơ hội để Nga củng cố những vùng bị chọc thủng khi các tuyến phòng thủ của Nga đang trở nên mỏng manh. Mặt khác, việc Ukraine chọn tấn công Donetsk cũng cho thấy cuộc phản công ngả về mũi tiến công phía đông hơn. Velyka Novosilka cách cảng Berdyansk 120km về phía Bắc, và là một phần của cây cầu đất liền nối Nga với Crimea. Bên cạnh đó, Ukraine tiến công theo hướng nam Donetsk cũng đe dọa đến Mariupol, vốn bị Nga chiếm vào năm ngoái. Lý do khiến Ukraine chọn Donetsk làm nơi bắt đầu phản công là do tuyến phòng thủ của Nga tại đây mỏng hơn Zaporizhia khi Nga phải huy động nhiều lực lượng dự bị, đặc biệt là lực lượng nhảy dù, đến phía bắc Bakhmut thời gian qua. Tuy nhiên, Ukraine vẫn chưa thực sự tung ra nỗ lực lớn nhất. Với mặt trận kéo dài khoảng 900 km và 12 lữ đoàn tấn công tùy ý sử dụng, Ukraine không thể dàn quân quá mỏng. Thay vào đó, Ukraine sẽ phải tìm những nơi tốt nhất để phá vỡ các phòng tuyến của Nga dọc theo một đoạn hẹp của mặt trận để buộc Nga phải bảo vệ một số khu vực cùng một lúc. Tại giai đoạn này, Ukraine vẫn đang thăm dò lực lượng Nga, tìm kiếm các lỗ hổng – hoặc tạo ra chúng – trước khi triển khai các đơn vị mạnh nhất của mình.

Xem thêm tại: Economist, Ukraine’s counter-offensive appears to have begun. Truy cập ngày 6/6/2023

Vỡ đập Ukraine có ý nghĩa gì đối với cuộc chiến?

Hôm thứ ba vừa qua, đập Nova Kakhovka của Ukraine đã bị hủy hoại nghiêm trọng trong một vụ nổ khiến cho nước tràn ra gây lụt và dấy lên nghi ngờ về sự an toàn và khả năng tồn tại lâu dài của một nhà máy điện hạt nhân gần đó. Ukraine, NATO và Liên minh châu Âu đã đổ lỗi cho Nga, sau khi các quan chức Ukraine cảnh báo vào năm ngoái rằng các lực lượng Nga có thể đang chuẩn bị phá hủy con đập và đổ lỗi cho Kyiv trong một chiến dịch “cờ giả”. Ngược lại, Nga cáo buộc Ukraine là bên gây ra vụ nổ khiến cho đập bị vỡ. Trong trường hợp Nga là bên gây ra vụ vỡ đập, thì Moscow đang tự hủy hoạt chính nỗ lực chiến tranh của bản thân về lâu dài khi con đập nuôi một con kênh cung cấp 85% nước cho Crimea. Ngoài ra, lũ lụt từ việc vỡ đập cũng sẽ gây nguy hiểm cho gần 40,000 cư dân tại cả vùng do Nga và Ukraine kiểm soát xung quanh con đập. Mặt khác, vụ vỡ đập cũng làm dấy lên những quan ngại về sự an toàn và khả năng tồn tại của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia (ZNPP), một trong những nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu trên lãnh thổ Ukraine hiện do Nga nắm giữ khi con đập cung cấp nước làm mát cho các lò phản ứng tại nhà máy. Thêm vào đó, cũng không rõ việc phá hủy con đập có thể gây ra tác động gì trên chiến trường ở Ukraine, nhưng lũ lụt trên diện rộng có thể làm chậm hoặc thậm chí ngăn chặn bất kỳ kế hoạch nào của lực lượng Ukraine nhằm tiến hành các cuộc tấn công chớp nhoáng vào các vị trí của Nga ở khu vực phía đông và phía nam Kherson. Trên mặt trận ngoại giao, bụi phóng xạ từ con đập có thể khiến Nga bị xa lánh hơn nữa trên trường thế giới khi các báo cáo thiệt hại nhân đạo của việc vỡ đập được công bố. Nếu Nga bị phát hiện chịu trách nhiệm về thiệt hại cho con đập, điều đó sẽ bổ sung thêm vào danh sách các tội ác chiến tranh mà các lực lượng Nga được cho là đã vi phạm ở Ukraine.

Xem thêm tại: FP, What Ukraine’s Dam Collapse Means for the War. Truy cập ngày 7/6/2023

Nga đang đổ bao nhiêu tiền vào cuộc chiến tại Ukraine?

Dù đã chịu nhiều tổn thất nặng nề từ đầu cuộc chiến tại Ukraine, nhưng cho đến nay nền kinh tế Nga vẫn chống chịu được tốt hơn so với những gì các chuyên gia đã dự đoán. Thêm vào đó, ngân sách dành cho nhân lực và vũ khí của Nga cũng rất thấp. Theo đó, tổng ngân sách mà Nga đã đổ vào cuộc chiến tại Ukraine ước tính khoảng 67 tỷ USD, bằng 3% GDP. Nếu so sánh mức ngân sách của Nga trong cuộc chiến tại Ukraine với các cuộc chiến trước đó, như Liên Xô và Mỹ trong CTTG II lần lượt là 61% và 50% GDP, thì con số hiện tại là rất khiêm tốn. Vậy tại sao ngân sách cho cuộc chiến của Nga lại khiêm tốn như vậy?

Có ba lý do giải thích cho điều này. Đầu tiên là về chính trị khi giới lãnh đạo Nga muốn tiếp tục phác họa cuộc chiến tại Ukraine là “chiến dịch đặc biệt”, vốn không cần phải tăng gấp đôi % GDP. Kế đến là về kinh tế. Theo đó, nếu Nga gia tăng nỗ lực chiến tranh của mình thì người dân Nga sẽ phải gánh chịu hậu quả, ví dụ như in thêm tiền sẽ gia tăng lạm phát, làm gây hại đến mức sống, tăng thuế hay việc chi ngân sách công quá lớn cho quốc phòng cũng sẽ làm giảm đáng kể thu nhập cá nhân. Đây cũng chính là vấn đề mà ông Putin sẽ không muốn gặp phải vào kỳ bầu cử năm sau. Lý do cuối cùng liên quan nhiều hơn đến kinh tế quốc phòng. Hiện tại, lực lượng vũ trang hiệu quả hơn rất nhiều so với quá khứ khi không còn cần quá nhiều quân và máy móc cũng đã chính xác hơn nhiều. Do đó, các lĩnh vực sản xuất năng suất cao có xu hướng chiếm tỷ trọng GDP nhỏ dần theo thời gian và Nga vẫn có thể xây dựng một lực lượng mạnh mẽ mà không cần phải chi quá nhiều.

Xem thêm tại: Economist, How much is Russia spending on its invasion of Ukraine? Truy cập ngày 2/6/2023

Liệu việc Mỹ quyết định viện trợ Ukraine F-16 có quá trễ?

Việc Ukraine sẽ nhận được lô chiến đấu cơ F-16 đầu tiên vào cuối tháng 9 là quá trễ khi cuộc phản công mùa xuân có thể bắt đầu ngay lúc này. Tuy nhiên, việc Mỹ quyết định viện trợ F-16 cho Ukraine vẫn có tầm quan trọng tức thời. Vậy lý do gì khiến Mỹ từng chần chừ trong việc viện trợ F-16 cho Ukraine? Lý do đầu tiên là vì thời gian để huấn luyện phi công Ukraine trên F-16 sẽ mất đến 18 tháng cộng với đường băng của Ukraine chưa đạt tiêu chuẩn để có thể triển khai chiến đấu cơ này. Lý do thứ hai là vì Mỹ lo ngại sẽ khiến Nga leo thang cuộc chiến, vốn cũng là lý do mà Washington dùng để biện minh cho việc hoãn viện trợ HIMARS và xe tăng cho Ukraine trước đó. Nhưng đã có hai điều khiến Mỹ phải thay đổi quyết định của mình. Trước nhất là áp lực đến từ đồng minh của Mỹ, ví dụ như Anh tỏ ra hiếu chiến còn Hà Lan thì công bố thành lập một liên minh nhằm viện trợ F-16 và huấn luyện phi công Ukraine. Tiếp đến là sự chuyển dịch về mục tiêu chiến tranh từ việc đảm bảo rằng Nga không thể đánh bại Ukraine sang giúp Kyiv chiến thắng. Nhưng câu hỏi đặt ra là liệu F-16 có phải là yếu tố thay đổi cuộc chơi hay không? Phiên bản F-16 Ukraine sẽ nhận sắp tới là bản cập nhật nửa vòng đời (MLU), vốn đã được triển khai bởi các lực lượng không quân châu Âu 25 năm qua. Trong số các tính năng cải tiến của MLU là khả năng liên kết dữ liệu, tính năng giúp máy bay chiến đấu của Ukraine kết hợp với các hệ thống radar phòng không mặt đất như Patriot. Ngoài ra, tính năng này còn giúp cải thiện độ hiệu quả của hệ thống phòng không trước tên lửa hành trình của Nga, cũng như các loại chiếu đấu cơ thời Liên Xô như Mig-29s, Su-27s và Su-24s. Tuy nhiên, F-16 vẫn có điểm yếu chí tử khi không có khả năng tàng hình, vốn dễ bị bắn hạ bởi hệ thống tên lửa đất đối không S-400 khét tiếng của Nga. Một vấn đề khác là radar Doppler an/ag66 của F-16 bản MLU đã lỗi thời, không phù hợp với phạm vi hoặc khả năng xác định mục tiêu của các radar được trang bị trên các phiên bản sau này của Su-35 và Mig-31 của Nga.

Xem thêm tại: Economist, Ukraine gets its F-16s. Truy cập ngày 3/6/2023

Vũ khí lỗi thời là chìa khóa cho quốc phòng Đài Loan?

Trong cuộc đối đầu tiềm tàng trong tương lai, Đài Loan cần phải có khả năng tấn công mục tiêu trên lục địa Trung Quốc nhằm phân tán hệ thống hậu cần và chọc thủng khả năng trinh sát của Bắc Kinh. Nhưng dù đạn chính xác cao ngày càng hoàn thiện thì vẫn còn đó lỗ hổng về khả năng trinh sát, vốn khiến cho đạn chính xác cao trở nên kém hiệu quả như đã thấy trong cuộc chiến tại Ukraine. Song một loạt các loại drone trực thăng nhỏ và cánh cố định đã ngày càng thu hẹp khoảng cách giữa khả năng trinh sát và tấn công chính xác khi Ukraine tận dụng hai loại drone này để xác định và tấn công các mục tiêu cụ thể một cách nhanh chóng cũng như điều chỉnh hướng bắn.

Tuy nhiên, việc sử dụng hệ thống kế thừa (legacy system) như drones và vũ khí chống tăng không hề làm cho xe tăng trở nên lỗi thời. Cuộc chiến tại Ukraine cho thấy sự tác động lẫn nhau giữa lối đánh thọc sâu – sử dụng tên lửa tấn công để cắt đứt nguồn tiếp tế và chặn đường tiếp viện của lực lượng dự bị – và đánh sáp lá cà – giai đoạn tác chiến truyền thống giữa xe tăng và bộ binh. Tương tự, cuộc chiến tại Đài Loan cũng sẽ có động lực giống với cuộc chiến tại Ukraine. Trong trường hợp xung đột nổ ra, PLA có thể sẽ tấn công vào các mục tiêu cố định như các căn cứ của Mỹ và đồng minh dọc theo chuỗi đảo thứ nhất, đảo Guam. PLA càng làm đứt gãy hậu cần của và gây tổn thất lớn cho lực lượng của Mỹ càng nhiều thì Bắc Kinh sẽ càng có thể bao vây Đài Loan lâu hơn. Để làm được điều đó, lực lượng bộ binh của PLA sẽ phải tạo ra một điểm đổ bộ, chiếm được một cảng lớn, cho quân tiến vào điểm đổ bộ, rồi đột nhập vào Đài Loan. Tuy nhiên, các chiến dịch đổ bộ rất căng thẳng về mặt hậu cần. PLA chỉ có một số lượng hạn chế các tàu đổ bộ cho một cuộc tấn công—sáu lữ đoàn vũ trang kết hợp về mặt lý thuyết có khả năng thực hiện các chiến dịch đổ bộ, nhưng kinh nghiệm đổ bổ còn hạn chế. Sau đó, Trung Quốc có thể chuyển kế hoạch sang sử dụng tàu dân sự để khắc phục, nhưng lại dễ tổn thương. Do đó, nếu có đủ tên lửa, Đài Loan và các đồng minh vẫn có thể sẽ đập tan cuộc xâm lược. Nhưng cho dù có bị đẩy lui, Trung Quốc vẫn có thể triển khai một hệ thống trinh sát bằng drone mạnh mẽ. Mỹ tuy có lợi thế về vệ tinh không gian, vốn có thể xác định tàu, hệ thống phòng không và cứ điểm hậu cần của Trung Quốc, nhưng Bắc Kinh sớm đã phát triển hàng loạt các vũ khí chống và làm nghẽn vệ tinh có thể làm gián đoạn mạng lưới liên lạc và giám sát vệ tinh của Washington trong vài ngày quan trọng.

Chiến lược này của PLA mang hai hàm ý cho cơ cấu lực lượng và một cho chiến lược của Đài Loan. Về cơ cấu lực lượng, Mỹ nên chuyển giao—hoặc giúp Đài Loan phát triển—nhiều loại tên lửa và hệ thống mồi nhử để xuyên thủng mạng lưới phòng không trên lục địa Trung Quốc. Thêm vào đó, Mỹ nên đặt các cảng và sân bay quan trọng của Trung Quốc vào danh sách mục tiêu và thu thập đủ tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo để tiêu diệt chúng ngay từ đầu một cuộc xung đột. Về mặt chiến lược, Mỹ phải diễn tập triển khai nhanh lực lượng Mỹ tới Đài Loan. Mỹ phải đảm bảo rằng Đài Loan có thể chịu đựng được nhiều tuần chiến đấu giữa một cuộc tấn công đầu tiên của Trung Quốc và một cuộc phản công của Mỹ và đồng minh.

Xem thêm tại: WSJ, Old-Fashioned Weapons Are a Key to Taiwan’s Defense. Truy cập ngày 3/6/2023

Đâu là tàu chiến tốt nhất thế giới mà Mỹ sẽ cân nhắc mua?

Thời gian gần đây, các báo cáo cho thấy năng lực đóng tàu chiến của Trung Quốc đang ngày càng vượt Mỹ, khiến cho Washington phải tìm cách để có thể bắt kịp hải quân của Bắc Kinh. Tuy năng lực đóng tàu của Mỹ về cơ bản không thể bắt kịp Trung Quốc, nhưng Washington vẫn còn phương án khác đó là mua các tàu chiến tốt nhất từ Nhật Bản và Hàn Quốc. Trên hết, hải quân Trung Quốc hiện đang sở hữu tàu khu trục Type 055 có lưỡng rẽ nước khoảng 12,000 tấn và được trang bị hệ thống phóng thẳng đứng (VLS) bắn tên lửa đất đối không và chống hạm, nhiều hơn con số 96 trên tàu khu trục lớp Arleigh Burke mới nhất của Hải quân Mỹ. Thêm vào đó, Type 055s cũng được trang bị có các hệ thống vũ khí vô tuyến và chống tàu ngầm tinh vi. Các chuyên gia cho rằng đứng đầu danh sách tàu đối trọng với Type 055 là tàu Thế Tông Đại đế (Sejong the Great) do Hàn Quốc sản xuất. Theo đó, Thế tông Đại đế nặng khoảng 12,000 tấn, và sở hữu 128 VLS và vũ khí gồm tên lửa đất đối không, chống tàu ngầm và hành trình. Hai đại diện tiếp theo đến từ Nhật Bản là tàu khu trục Maya sở hữu 96 VLS có thể bắn cả tên lửa chống đạn đạo và chống tàu ngầm đồng thời được trang bị cảm biến và hệ thống vũ khí hàng đầu thế giới và Mogami, sở hữu 16 VLS bắn tên lửa đất đối không và chống hạm có khả năng tàng hình và vận tốc cao. Tuy Maya có số lượng VLS bằng với Arleigh Burke của Mỹ, nhưng chi phí của Maya lại rẻ hơn Arleigh Burke 1 tỷ USD. Mặt khác, lý do tàu chiến của Nhật Bản và Hàn Quốc hấp dẫn là nhờ vào cơ chế đấu thầu đóng tàu, vốn mang lại lợi nhuận lớn hơn nếu bên thầu có thể hoàn tất việc đóng tàu với chi phí thấp hơn ban đầu và cũng chính bên thầu sẽ phải tự bỏ tiền để giải quyết các vấn đề nếu trễ hạn hoặc gặp lỗi. Ngoài ra, các tàu chiến do Hàn Quốc và Nhật Bản sản xuất cũng được thiết kế để tích hợp công nghệ, vũ khí, radar gián điệp và hệ thống chỉ huy và kiểm soát Aegis của Mỹ. Tuy nhiên, hiện tại luật của Mỹ cấm không cho hải quân mua tàu từ nước khác do các vấn đề về an ninh và nhằm bảo vệ công nghiệp đóng tàu của Mỹ.

Xem thêm tại: CNN, These may be the world’s best warships. And they’re not American. Truy cập ngày 4/6/2023

Các nước Đông Nam Á đang tăng cường hợp tác quốc phòng và cân bằng địa chính trị như thế nào?

Đông Nam Á sẽ là khu vực trọng yếu trong cạnh tranh Mỹ – Trung, vốn có thể leo thang thành xung đột và có tác động trực tiếp đến 10 nước thành viên ASEAN. Trong thời gian qua, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam đã mua các chiến đấu cơ, tàu ngầm, tàu trục hạm thế hệ tiếp theo cũng như tên lửa chống hạm và các nền tảng phức tạp khác với tổng đầu tư hơn 60,9 tỷ USD từ năm 2013 đến năm 2022. Một số chuyên gia nhận định rằng việc các nước ĐNA hiện đại hóa quân đội là nhằm cân bằng với Trung Quốc, đặc biệt trong bối cảnh các quốc quốc gia này tăng cường hợp tác quốc phòng với Mỹ và đồng minh. Tuy nhiên, chưa có bất kỳ quốc gia ĐNA nào tái định hình tầm nhìn về tổ chức, học thuyết và tác chiến của lực lượng vũ trang nhằm răn đe và chống lại Trung Quốc. Ngoài ra, trong Đối thoại Shangri La lần thứ 20, các nước ĐNA cũng sẽ duy trì vị thế trung lập giữa Mỹ và Trung Quốc khi Indonesia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam sẽ bày tỏ quan ngại về cuộc đối đầu và phạm vi tác động của cạnh tranh địa chính trị trên các phương diện về kinh tế, công nghệ và quân sự. Mặt khác, dù sự tham gia của các nước láng giềng như Nhật và Úc trong việc giải quyết các vấn đề trên được chào đón – và về sau là sự chào đón hợp tác tiểu đa phương như AUKUS và Bộ Tứ – nhưng các nước trong khu vực vẫn sẽ coi ASEAN là nền tảng chính cho hợp tác khu vực.

Philippines, vốn chuyển từ ưu tiên an ninh trong nước sang bên ngoài đặc biệt là bảo vệ lãnh thổ khi phải đối mặt với các động thái hung hăng gần đây của Trung Quốc, đang có kế hoạch mua sắm thêm khí tài hải quân và không quân nhằm hỗ trợ cho nhiệm vụ quốc phòng và ít chú trọng hơn vào khí tài lục quân hơn trước. Thái Lan có thể sẽ tái cân nhắc chính sách của mình đối với một số vấn đề chủ chốt từ Myanmar hậu đảo chính cho đến mối quan hệ sâu rộng với Bắc Kinh và Washington. Malaysia sẽ tiếp tục lối tiếp cận truyền thống là né tránh và có xu hướng ngả về phía Trung Quốc nhằm phát triển kinh tế. Trong khi đó, Việt Nam cũng vẫn sẽ tiếp tục ngả về phía Trung Quốc – nhưng chủ yếu coi Bắc Kinh là đồng minh về ý thức hệ chính trị – dù đang cố gắng chính thức hóa mối quan hệ an ninh hạn chế với Washington. Nhìn chung, các quan chức quốc phòng Đông Nam Á sẽ nhấn mạnh nhu cầu về sự tham gia của các nước nhằm giải quyết các thách thức an ninh khu vực, bao gồm kêu gọi Mỹ và Trung Quốc điều tiết sự cạnh tranh hiệu quả hơn, và hợp tác sâu rộng hơn với các nước chủ chốt như Hàn Quốc, Mỹ và nhiều nước châu Âu.

Xem thêm tại: IISS, Southeast Asian states, defence cooperation and geopolitical balancing. Truy cập ngày 5/6/2023