Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Yevgeny Prigozhin, chỉ huy của nhóm lính đánh thuê Wagner, lên kế hoạch bắt cóc các tướng lĩnh hàng đầu của Nga từ đầu cuộc binh biến, theo lời một quan chức phương Tây nói với Wall Street Journal. Nguồn tin nói tình báo FSB đã phát hiện ra âm mưu của Prigozhin và buộc ông ta phải nổi dậy sớm hơn kế hoạch. Prigozhin hiện được cho là đang ở Belarus.
Khói từ các đám cháy rừng ở Canada phủ đen bầu trời Ontario, Quebec và vùng Trung Tây nước Mỹ, chưa đầy ba tuần sau đám khói mù tương tự ở vùng đông bắc nước Mỹ. Hôm thứ Tư, bốn trong số năm thành phố trên thế giới có chất lượng không khí tệ nhất là Chicago, Detroit, Minneapolis và Toronto. Trong khi đó, miền Nam nước Mỹ cảm nhận rõ tác động nóng lên của biến đổi khí hậu. Dallas, Texas, hiện có nhiệt độ cao nhất lên tới 38°C.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói vụ cảnh sát bắn chết một thiếu niên ở Nanterre, phía tây Paris, là “không thể tha thứ.” Hai sĩ quan đã chặn xe Naël M vào thứ Ba, và một người đã nổ súng tại cự ly gần khi anh này nhấn ga chạy đi. Vụ việc đang gây bạo loạn ở Pháp, đặc biệt ở vùng ngoại ô Paris. Cảnh sát đã bắt giữ 31 người biểu tình.
Lợi nhuận của các công ty công nghiệp Trung Quốc giảm 18,8% so với cùng kỳ năm ngoái trong 5 tháng đầu năm 2023, một phần do cầu giảm. Trong tháng 5, thu nhập công nghiệp giảm 12,6% so với một năm trước đó. Đà phục hồi kinh tế hậu covid của Trung Quốc đang chững lại trên nhiều mặt, bao gồm doanh số bán lẻ, xuất khẩu và tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên, vốn đạt mức cao kỷ lục 20,8% trong tháng 5.
Cảnh sát Thụy Điển đã cho phép một người đàn ông đốt kinh Koran gần nhà thờ Hồi giáo chính của Stockholm, 5 tháng sau khi một vụ việc tương tự làm hỏng đơn xin gia nhập NATO của nước này. Thổ Nhĩ Kỳ không chấp nhận cho Thụy Điển gia nhập liên minh sau khi một nhà hoạt động cực hữu đốt kinh Koran ngay trước đại sứ quán nước này. Tuần trước, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nói để gia nhập NATO, Thụy Điển phải ngăn được biểu tình “chống Thổ Nhĩ Kỳ” của các nhóm người Kurd.
Quân đội Azerbaijan đã giết chết 4 binh sĩ Armenia tại khu vực tranh chấp Nagorno-Karabakh, theo chính quyền ly khai. Armenia quản lý Nagorno-Karabakh từ những năm 1990 cho đến khi cuộc chiến ngắn năm 2020 đặt phần lớn tỉnh này vào tay Azerbaijan. Với Nga, nước bảo trợ truyền thống của Armenia, đang sa lầy ở Ukraine, Mỹ và EU đã cố gắng đàm phán về một nền hòa bình lâu dài hơn. Được biết hai nước đang tổ chức đàm phán ở Washington.
Người Hàn Quốc giờ đây trẻ hơn một hoặc hai tuổi sau khi chính phủ loại bỏ phương pháp đếm tuổi truyền thống. Hệ thống cũ tính tất cả trẻ em mới sinh là một tuổi, và thêm một tuổi sau mỗi ngày 1 tháng 1. Do đó, những ai sinh vào đêm giao thừa được tính là hai tuổi. Nhưng từ giờ chính phủ sẽ áp dụng hệ thống quốc tế.
Số liệu trong ngày: 2,8 nghìn tỷ đô la, là số tiền ước tính các nước nghèo cần chi tiêu trong một năm để giảm phát thải và bảo vệ nền kinh tế của mình.
TIÊU ĐIỂM
Bolsonaro nghe phán quyết của toà vào ngày mai
Thứ Năm này tòa án bầu cử tối cao của Brazil sẽ quyết định xem liệu cựu tổng thống Jair Bolsonaro có lạm dụng quyền hạn khi còn là ứng viên tái tranh cử vào năm ngoái hay không. Ông bị cáo buộc lợi dụng hội đàm với các nhà ngoại giao nước ngoài để công khai làm mất uy tín hệ thống bỏ phiếu điện tử của Brazil. Các thẩm phán cũng sẽ xem xét bằng chứng cho thấy các đồng minh của Bolsonaro lên kế hoạch tiếp quản quân sự nếu ông thất cử. Vào tháng 1, những người ủng hộ ông đã nổi loạn và xông vào các tòa nhà công quyền sau khi đối thủ Luiz Inácio Lula da Silva nhậm chức.
Ông Bolsonaro phủ nhận các cáo buộc nhưng gần đây thừa nhận có thể bị cấm tranh cử trong 8 năm. Nhưng dù có không thể tham gia các cuộc bầu cử tiếp theo, ông vẫn gây được ảnh hưởng. Xét cho cùng, có tới 25% người Brazil tự nhận mình là người theo chủ nghĩa bolsonarista, theo thăm dò gần đây. Vợ ông Michelle hoàn toàn có thể ra tranh cử và thừa hưởng số phiếu của ông. Tarcísio Freitas, cựu bộ trưởng và hiện là thống đốc của São Paulo, cũng có thể là người kế nhiệm.
EU họp thượng đỉnh
27 nhà lãnh đạo quốc gia của Liên minh châu Âu sẽ họp tại Brussels từ thứ Năm. Thông thường hội nghị thượng đỉnh tháng 6 của khối được dành để thảo luận về các vấn đề kinh tế, chẳng hạn như xây dựng ngân sách hoặc quản trị thị trường chung. Nhưng lần này trên nghị trình của họ là những câu hỏi địa chính trị phức tạp.
Viện trợ cho Ukraine sẽ là mối quan tâm hàng đầu, cũng như tình huống hỗn loạn gần đây ở Nga. Nhiều nhà lãnh đạo muốn có một đường lối rõ ràng hơn về cách EU nên đối phó với Trung Quốc, hiện vừa được coi là đối thủ thù địch vừa là đối tác thương mại. Và một vụ đắm tàu gần đây ở Địa Trung Hải, khiến ít nhất 80 người thiệt mạng và khoảng 500 người mất tích, sẽ chiếm sóng của các nhà lãnh đạo Trung Âu. Ba Lan và Hungary phản đối một kế hoạch của EU nhằm thay đổi cách đối phó với người di cư, bằng cách buộc họ hoặc phải tiếp nhận người di cư đến các nước châu Âu khác hoặc đóng góp vào quỹ EU chung để giúp giải quyết vấn đề di cư.
Thượng đỉnh “Những bà mẹ vì Tự do” khai mạc ở Philadelphia
Vào thứ Năm, “Những bà mẹ vì Tự do” sẽ khai mạc hội nghị thượng đỉnh hàng năm ở Philadelphia. Ra đời từ phong trào chống khẩu trang trong đại dịch, nhóm quyền cha mẹ này tuyên bố có tới 120.000 thành viên. Họ tham dự các cuộc họp của hội đồng trường ở 45 tiểu bang để tìm cách loại bỏ khỏi thư viện những tựa sách mà họ cho là chứa hình ảnh tục tĩu hoặc đề cập đến đa dạng giới tính. Họ cũng muốn loại bỏ hệ thống trường công và bộ giáo dục, và thay vào đó ưu tiên các trường Cơ đốc giáo. Gần đây, tổ chức này đã bị Trung tâm Luật Nghèo đói Miền Nam, một tổ chức phi lợi nhuận về quyền công dân, dán nhãn là nhóm “cực đoan chống chính phủ.” Nhưng điều đó không ngăn được các đảng viên Cộng hòa hàng đầu tìm cách thu hút cử tri của nhóm.
Donald Trump và Ron DeSantis, hai đối thủ cho đề cử tổng thống của đảng Cộng hòa, sẽ có bài phát biểu quan trọng tại sự kiện vào thứ Sáu. Nikki Haley, một ứng viên khác gần đây đã công khai tán thành nhóm, cũng sẽ phát biểu. “Những bà mẹ vì Tự do” giúp ích nhiều cho họ trong bầu cử sơ bộ. Nhưng đến cuộc tổng tuyển cử 2024, nhóm này sẽ sớm tỏ ra là gánh nặng cho bất kỳ ứng viên nào.
Triển vọng kinh tế khó khăn của Thuỵ Điển
Vào thứ Năm, ngân hàng trung ương Thụy Điển dự kiến tăng lãi suất cơ bản một lần nữa, từ 3,5% lên 3,75%. Chuỗi tăng lãi suất vốn bắt đầu từ tháng 5 năm 2022 nhằm kiềm chế lạm phát. Nhưng sau một năm, lạm pháp tiêu đề vẫn đứng ở mức 7,6%, cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% của ngân hàng.
Không rõ liệu lãi suất có tiếp tục tăng sau mùa hè hay không. Với nợ trung bình lên tới 200% thu nhập khả dụng, gánh nặng lãi suất của các hộ gia đình Thụy Điển lớn hơn nhiều so với mức trung bình của châu Âu. Đồng krona đang yếu đi, giúp ích cho xuất khẩu nhưng khiến hàng nhập khẩu trở nên đắt đỏ. Bên cạnh đó là những lo ngại về ổn định tài chính của Thụy Điển, xuất phát từ đà đi xuống của thị trường bất động sản. Giá nhà đã giảm khoảng 15% so với mức cao nhất vào mùa xuân năm ngoái, và có thể giảm tới 25% tổng thể, theo dự báo ảm đạm nhất.
