Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan chấp nhận cho Thụy Điển gia nhập NATO. Được biết NATO vừa ra tuyên bố ghi nhận Thụy Điển đã “mở rộng đáng kể các nỗ lực chống khủng bố” đối với PKK, một nhóm ly khai người Kurd bị Thổ Nhĩ Kỳ coi là khủng bố. Thỏa thuận được công bố đúng một đêm trước hội nghị thượng đỉnh khai mạc vào thứ Ba tại Vilnius, Litva.
Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte tuyên bố rời khỏi chính trường. Lãnh đạo Hà Lan từ năm 2010, ông Rutte là người đứng đầu một chính phủ tại vị lâu thứ hai ở châu Âu và lâu nhất trong lịch sử Hà Lan. Chính phủ liên minh của ông Rutte sụp đổ vào tuần trước vì vấn đề nhập cư khi quốc hội đe doạ bỏ phiếu bất tín nhiệm.
Lạm phát giá tiêu dùng tháng 6 của Trung Quốc cho thấy nguy cơ giảm phát khi tụt xuống 0%, từ mức tăng 0,2% so với cùng kỳ năm ngoái của tháng 5. Giá hàng hóa tại cửa nhà máy của Trung Quốc đã giảm tháng thứ 9 liên tiếp trong tháng 6 với mức 5,4% so với cùng kỳ năm ngoái, sâu nhất kể từ tháng 12 năm 2015. Kinh tế Trung Quốc đang tăng trưởng chậm, khi cả sản lượng nhà máy lẫn chi tiêu tiêu dùng đều đi xuống.
Tổng thống Vladimir Putin đã gặp thủ lĩnh nhóm đánh thuê Wagner Yevgeny Prigozhin, sáu ngày sau cuộc binh biến thất bại. Cuộc họp diễn ra tại Điện Kremlin hôm 29 tháng 6 và kéo dài gần ba giờ đồng hồ. Người phát ngôn của Điện Kremlin cho biết còn có 35 người cùng tham dự, bao gồm “chỉ huy của các đơn vị quân sự”.
Kim Yo Jong, em gái của Kim Jong Un, thề sẽ có một “sự cố gây sốc” nếu máy bay do thám của Mỹ bị phát hiện đi vào không phận Triều Tiên, sau khi bộ quốc phòng nước này tuyên bố có máy bay không người lái và máy bay trinh sát bay vào vùng trời Triều Tiên trong 8 ngày. Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol sẽ yêu cầu các nhà lãnh đạo tại thượng đỉnh NATO sắp tới giúp ngăn chặn tham vọng hạt nhân của Triều Tiên.
Threads, nền tảng microblog của Meta và là đối thủ cạnh tranh của Twitter, đã vượt mốc 100 triệu người dùng. Như vậy Threads sẽ trở thành nền tảng trực tuyến đạt được cột mốc quan trọng này trong thời gian ngắn nhất. Ứng dụng được ra mắt hôm thứ Năm và ghi nhận 2 triệu người dùng chỉ trong hai giờ đầu tiên. Kỷ lục trước đó do ChatGPT nắm giữ — nhưng phải mất tới hai tháng.
Thames Water đảm bảo được khoản tiền mặt trị giá 750 triệu bảng Anh (961 triệu USD) từ các cổ đông để tránh bị chính phủ kiểm soát. Công ty cấp nước của Anh đang chìm trong những khoản nợ lớn, trong khi hứng chỉ trích vì các vụ rò rỉ và xả nước thải. Công ty cho biết sẽ tìm kiếm thêm 2,5 tỷ bảng Anh (3,2 tỷ đô la) tài trợ từ năm 2025 đến 2030.
Con số trong ngày: Một phần năm, là tỉ lệ giảm của trung bình tiền thưởng ở New York, mức giảm sâu nhất kể từ khủng hoảng tài chính 2007-2009
TIÊU ĐIỂM
Những câu hỏi khó cho Biden trước thượng đỉnh NATO
Mỹ đóng vai trò tối quan trọng trong cuộc chiến của Ukraine chống lại Nga, nhưng cũng là nước kịch liệt phản đối Ukraine gia nhập NATO. Trước khi lên đường tham dự hội nghị thượng đỉnh của liên minh vào thứ Ba tại thủ đô Litva, Vilnius, tổng thống Joe Biden đã nói thẳng: “Tôi không nghĩ Ukraine đã sẵn sàng trở thành thành viên.”
Nhưng ông Biden cần phải cẩn thận và không nên tỏ ra quá cản trở. Tổng thống Mỹ phải giúp NATO trong tình thế tiến thoái lưỡng nan hiện nay: làm thế nào để từ chối tư cách thành viên của Ukraine trong khi nước này đang có chiến tranh, và cũng không cho Nga lý do để tiếp tục. Ukraine sẽ được thông báo rằng họ đang tiến gần hơn, dù không được mời tham gia. NATO có thể sẽ miễn “kế hoạch hành động thành viên” chính thức (bước chuẩn bị tham gia tổ chức) nhưng đảm bảo rằng các điều kiện về cải cách dân chủ và quân sự sẽ rất chặt chẽ. Các nước sẽ muốn đưa ra những đảm bảo an ninh lâu dài đáng tin cậy mà không cần cam kết cung cấp binh sĩ.
Nhiệm vụ của ông Biden là giải bài toán này mà không phá vỡ sự thống nhất của NATO. Nga không muốn gì hơn là một thất bại ở Vilnius.
Bức tranh kinh tế Đức
Dữ liệu lạm phát mới nhất của Đức, tính từ năm dương lịch đến tháng 6, sẽ được công bố vào thứ Ba. Thị trường dự đoán 6,4%, tăng 0,3 điểm phần trăm so với tháng 5. Như các nước khác, lạm phát đang tỏ ra lì lợm ở Đức. Đặc biệt, giá lương thực tiếp tục leo thang khi tăng hơn 13,7% so với tháng 6 năm 2022. Lạm phát cũng là một nguyên nhân khiến Đức bước vào suy thoái kỹ thuật trong quý đầu năm. Giá thực phẩm cao đang làm giảm tiêu dùng hộ gia đình; trong khi chi phí nguyên liệu thô và năng lượng cao kéo giảm số đơn đặt hàng công nghiệp.
Các số liệu kinh tế khác cũng không khả quan hơn là bao. Các con số được công bố vào tuần trước cho thấy mức giảm lớn hơn dự kiến, 0,2%, của sản xuất công nghiệp trong tháng 5 (so với tháng 4), song cũng cho thấy số đơn đặt hàng công nghiệp bất ngờ tăng 6,4%. Đức sẽ phục hồi trong uể oải, và chậm hơn so với dự đoán của thị trường vào đầu năm nay.
Amazon mở hàng Prime Day
Lễ hội mua sắm thường niên của Amazon, Prime Day, sẽ bắt đầu vào thứ Ba (và kéo dài hai ngày). Sự kiện này là niềm hy vọng tăng trưởng của tập đoàn. Tăng trưởng doanh số bán hàng, không bao gồm bộ phận dịch vụ đám mây của Amazon, chỉ đạt 8% trong quý gần đây nhất, thấp hơn nhiều so với trước đại dịch. Dù nó phản ánh các vấn đề chung của nền kinh tế, cạnh tranh gay gắt hơn cũng là một yếu tố.
Shein, đối thủ thương mại điện tử đến từ Trung Quốc và được giới trẻ yêu thích, đang từ thời trang lấn sân sang các danh mục như điện tử và văn phòng phẩm. Hãng đã thêm tùy chọn người bán bên thứ ba giống như Amazon Marketplace. Trong khi đó, nhà bán lẻ lớn nhất nước Mỹ Walmart đạt tăng trưởng cao hơn cả Amazon trong thương mại điện tử, trong khi Amazon thất bại trong nỗ lực chuyển sang bán lẻ vật lý (sân nhà của Walmart).
Amazon cũng vướng vào các vấn đề độc quyền. Tháng trước, Ủy ban Thương mại Liên bang đã khởi xướng một đơn khiếu nại về các chiến thuật được cho là được công ty dùng để lừa người tiêu dùng đăng ký chương trình thành viên Prime và sau đó cản trở việc hủy đăng ký. Điều này rõ ràng không hề phù hợp với tham vọng trở thành “công ty lấy khách hàng làm trung tâm nhất của Trái đất” của công ty.
Thị trường lao động Anh quá nóng
Số liệu thống kê về thị trường lao động Anh trong ba tháng tính đến tháng 5 sẽ được công bố vào thứ Ba. Các đợt dữ liệu gần đây có vẻ nóng một cách đáng lo ngại. Tập số liệu của ba tháng tính đến cuối tháng 4 cho thấy tiền lương của khu vực tư nhân tăng với tốc độ nhanh nhất lịch sử, chỉ thua giai đoạn bất thường của đại dịch coronavirus.
Ngân hàng Trung ương Anh lo ngại thị trường lao động quá nóng đang khiến lạm phát tăng cao. Trong những tháng gần đây, giá đã tiếp tục tăng nhanh hơn dự kiến, đặc biệt là trong ngành dịch vụ. Ngân hàng trung ương tin rằng lạm phát phản ánh các yếu tố trong nước như việc làm, hơn là tác động của thực phẩm và năng lượng nhập khẩu. Thị trường hiện dự đoán ngân hàng sẽ tăng lãi suất lên 6,5% vào tháng 3 tới, từ mức 5% hiện nay. Điều này sẽ chỉ gây ra thêm khổ đau cho những người có thế chấp và Đảng Bảo thủ cầm quyền — ngay trước thềm cuộc tổng tuyển cử tháng 2 năm 2025.
