Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Gần như toàn bộ nhân viên của OpenAI đã ký vào một bức thư ngỏ kêu gọi hội đồng quản trị công ty từ chức, sau khi CEO Sam Altman bất ngờ bị sa thải vào thứ Sáu. Những người đứng sau bức thư ngỏ cho biết gần 700 nhân viên – trong tổng cộng 770 người – đã đe dọa chuyển sang công ty mới thành lập của Altman thuộc Microsoft (vốn là nhà đầu tư lớn nhất của OpenAI). Emmett Shear, cựu giám đốc của Twitch, một dịch vụ phát video trực tuyến, sẽ tạm thời lãnh đạo OpenAI.
Joe Biden nói ông tin rằng Hamas và Israel sắp đạt được thỏa thuận thả con tin. Theo thỏa thuận này, Hamas sẽ trao trả một số con tin mà họ đang giam giữ ở Gaza, đổi lại, Israel sẽ tạm dừng tấn công. Trước đó, Bộ Y tế do Hamas điều hành tại khu vực cho biết 12 người đã thiệt mạng khi xe tăng của Israel bao vây một bệnh viện do Indonesia điều hành ở phía bắc Gaza.
Người dân Argentina đã bầu Javier Milei, người tự xưng là “nhà tư bản vô chính phủ,” làm tổng thống. Milei đã đánh bại Sergio Massa, Bộ trưởng Kinh tế, trong vòng bỏ phiếu quyết định, giành được gần 56% số phiếu khi việc kiểm phiếu gần hoàn tất. Lạm phát hiện là mối quan tâm hàng đầu của cử tri – tỷ lệ lạm phát hàng năm tại Argentina đã ở mức trên 140% vào tháng 10. Milei vận động tranh cử bằng một cương lĩnh kinh tế cấp tiến, bao gồm việc loại bỏ ngân hàng trung ương và đô la hóa nền kinh tế.
Trong chuyến đi bất ngờ tới Kyiv, Lloyd Austin, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, nói rằng đất nước ông sẽ hỗ trợ “lâu dài” cho Ukraine. Chuyến thăm của Austin diễn ra trong bối cảnh lo ngại sự hỗ trợ của Mỹ cho Ukraine sẽ suy giảm. Trước đó, Volodymyr Zelensky đã cách chức người đứng đầu cơ quan y tế Ukraine, Tetiana Ostashchenko. Bà đã bị các nhân viên y tế cáo buộc không cung cấp đủ bộ dụng cụ sơ cứu.
Các chủ nợ chính thức của Zambia, do Trung Quốc và Pháp đồng dẫn đầu, đã ngăn cản một nỗ lực cơ cấu lại khoản nợ 3 tỷ USD của nước này. Nhóm 16 chủ nợ tuyên bố rằng thỏa thuận được IMF phê duyệt của Zambia với các trái chủ đã không đưa ra biện pháp giảm nợ và không nêu rõ quy mô của các nhượng bộ bổ sung. Zambia đã tiến hành nhiều vòng đàm phán kéo dài sau vụ vỡ nợ vào năm 2020.
Guggenheim đã bổ nhiệm Mariët Westermann làm giám đốc điều hành mới, giúp bà trở thành người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo trung tâm nghệ thuật nổi tiếng của New York. Westermann chưa từng có kinh nghiệm làm giám đốc bảo tàng; bà hiện là phó hiệu trưởng của cơ sở Abu Dhabi của Đại học New York, một trường giáo dục khai phóng của Mỹ. Guggenheim đang chuẩn bị mở chi nhánh tại Abu Dhabi vào năm 2025.
Con số trong ngày: 6,3 triệu là số người đã buộc phải rời bỏ nhà cửa do cuộc nội chiến ở Sudan.
TIÊU ĐIỂM
Cuộc tranh luận về lãi suất của Fed
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ chấm dứt việc tăng lãi suất? Vào thứ Ba, cơ quan này sẽ công bố biên bản cuộc họp mới nhất, vốn được tổ chức vào ngày 01/11. Các nhà đầu tư và nhà phân tích sẽ soi xét từng lời nói của các quan chức. Trước đó, một phần nguyên nhân khiến Fed hạn chế tăng lãi suất là vì lợi suất trái phiếu đã tăng đột biến. Biên bản cuộc họp có thể cho thấy rằng Fed xem các điều kiện tài chính chặt chẽ hơn này là đã giúp họ đạt được mục tiêu của mình.
Tuy nhiên, cách giải thích này sẽ đặt ra nhiều câu hỏi mới, bởi lợi suất đã giảm gần nửa điểm phần trăm kể từ khi cuộc họp diễn ra. Nếu áp dụng logic tương tự, Fed có thể sẽ phản ứng với các điều kiện tài chính được nới lỏng gần đây bằng cách tăng lãi suất một lần nữa. Tuy nhiên, vẫn còn những dữ liệu khác sẽ được đưa vào tính toán của cơ quan này, đáng chú ý nhất là sự sụt giảm bất ngờ của lạm phát vào tháng trước. Tranh luận sẽ còn tiếp tục cho đến giữa tháng 12, thời hạn tiếp theo để Fed quyết định mức lãi suất.
Ngoại giao Trung Đông của Trung Quốc
Trong hơn ba thập niên qua, Mỹ là trung gian duy nhất trong xung đột Ả Rập-Israel. Tuy nhiên, sau khi thất vọng trước việc Mỹ từ chối kêu gọi ngừng bắn sau 5 tuần diễn ra cuộc chiến của Israel ở Gaza, các nhà lãnh đạo Hồi giáo đang ra hiệu rằng họ có những lựa chọn thay thế. Vào thứ Ba, các quan chức Ai Cập, Indonesia, Jordan, Palestine, và Ả Rập Saudi sẽ kết thúc các cuộc gặp ngoại giao tại Trung Quốc, điểm dừng chân đầu tiên trong chuyến công du các thủ đô nước ngoài. Trung Quốc đang muốn đảm nhiệm vai trò mới. Khi các nhà lãnh đạo Hồi giáo đến Bắc Kinh vào thứ Hai, người đồng cấp Trung Quốc của họ, Vương Nghị, đã kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức. Ông nói “Israel nên ngừng trừng phạt tập thể người dân Gaza”.
Các bước đột phá ngoại giao của Trung Quốc tại Trung Đông đã mang lại kết quả vào đầu năm nay, khi nước này làm trung gian cho thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa hai kẻ thù lịch sử là Iran và Ả Rập Saudi. Nhưng giải quyết cuộc xung đột kéo dài 75 năm của Israel với người Palestine là công việc khó khăn hơn. Hôm thứ Hai, đại sứ Israel tại Trung Quốc nói rằng những nỗ lực gây áp lực lên Israel về cách nước này tiến hành chiến tranh là “có động cơ chính trị.” Và Israel đã nói rõ rằng họ sẽ không từ bỏ lựa chọn hòa giải của Mỹ.
Thế độc quyền của Nvidia đang bị đe dọa
Trong một cuối tuần đầy biến động khi Sam Altman bị sa thải khỏi OpenAI, thế giới đã chứng kiến những “kẻ khai sinh” và “kẻ diệt vong” AI tranh giành quyền thống trị. Một cuộc chiến AI khác cũng đang diễn ra song song: Nvidia, một nhà sản xuất chip, sẽ báo cáo kết quả hàng quý vào thứ Ba. Tập đoàn này gần như độc quyền về chất bán dẫn AI và giá cổ phiếu của nó đã tăng hơn 200% kể từ đầu năm. Nhưng áp lực lên sự thống trị của nó đang gia tăng.
Vì lý do an ninh quốc gia, chính phủ Mỹ đã ban hành các biện pháp kiểm soát xuất khẩu ngày càng nghiêm ngặt đối với chip AI được bán cho Trung Quốc, vốn chiếm 1/5 doanh thu của Nvidia. Các hạn chế thương mại này có thể thúc đẩy khách hàng đi tìm nhà cung cấp mới. Baidu, một công ty công nghệ lớn của Trung Quốc, được cho là đang mua nhiều chip AI hơn từ Huawei, một công ty khác của Trung Quốc, thay vì Nvidia. Tại quê nhà, những gã khổng lồ điện toán đám mây của Mỹ, như Alphabet, Amazon, và Microsoft, đang ngày càng cố gắng sử dụng chip AI được thiết kế nội bộ. Dù kết quả của Nvidia hiện tại có thể gây ấn tượng nhưng tình hình có thể thay đổi nhanh chóng. Cứ nhìn trường hợp của Altman.
Chad sẽ là quốc gia tiếp theo ở Dải Sahel rơi vào hỗn loạn?
Vào thứ Ba, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc sẽ thảo luận về Sahel. Dải đất khô cằn ở phía nam Sahara không hề an toàn. Kể từ năm 2020, các nhóm đảo chính đã lật đổ các chính phủ ở Burkina Faso, Mali và Niger, buộc lính Pháp phải rời khỏi các nước này. Bạo lực thánh chiến đang lan tràn và tập đoàn lính đánh thuê Wagner của Nga đang ngày càng có ảnh hưởng lớn.
Chad có thể là nước tiếp theo rơi vào tình trạng hỗn loạn. Kể từ khi cha ông bị phiến quân giết chết vào năm 2021, Mahamat Idriss Déby đã cai trị như một nhà độc tài. Nhưng ông cũng có nguy cơ bị lật đổ trong một cuộc đảo chính cung đình, hoặc thậm chí có thể là một cuộc bạo loạn của phiến quân. Sự ủng hộ ngày càng rõ ràng của Déby đối với Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF) – một lực lượng bán quân sự đang đối đầu với quân đội chính quy ở nước láng giềng Sudan, và bao gồm nhiều người Chad – đã chia rẽ giới tinh hoa cầm quyền của Chad, vốn có một số người ủng hộ phe chính phủ Sudan. Ngay cả khi RSF giành chiến thắng, các phe phái vẫn có thể tìm cách thay đổi tình hình ở Chad. Biến động ở Chad cũng có thể đặt ra câu hỏi về các căn cứ quân sự Pháp đã có từ lâu ở Chad – và, giống như phần còn lại của Sahel, nó có thể mở ra cánh cửa cho ảnh hưởng lớn hơn của Nga.
