Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Bộ Ngoại giao Qatar cho biết thoả thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas sẽ bắt đầu vào lúc 7 giờ sáng thứ Sáu, theo giờ địa phương. Hamas dự kiến sẽ thả 13 con tin đầu tiên vào lúc 4 giờ chiều. Việc thả 50 con tin là một phần trong thỏa thuận bao gồm việc tạm dừng bốn ngày trong cuộc tấn công của Israel vào Gaza. Theo thỏa thuận, Israel dự kiến sẽ trả tự do cho khoảng 150 tù nhân Palestine và cho phép khoảng 300 xe tải chở hàng viện trợ từ Ai Cập vào Gaza mỗi ngày. Trong khi đó, Hamas cho biết giám đốc bệnh viện al-Shifa ở Gaza đã bị Israel bắt giữ cùng với nhiều nhân viên y tế khác. Israel tuyên bố rằng bệnh viện này đóng vai trò là trung tâm chỉ huy của Hamas.
Ngân hàng Trung ương Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng lãi suất thêm 5 điểm phần trăm, lên 40%, cao hơn mức dự kiến. Đồng lira đã bị tác động sau tin tức này. Tỷ lệ lạm phát hàng năm hiện là hơn 60%. Đây là lần tăng lãi suất thứ sáu liên tiếp kể từ tháng 6, khi lãi suất chính sách là 8,5%. Nhưng ngân hàng trung ương nói rằng các biện pháp thắt chặt sẽ sớm kết thúc.
Geert Wilders cho biết ông sẽ cố gắng trở thành thủ tướng Hà Lan, sau khi Đảng Vì Tự do (PVV) của ông giành chiến thắng bất ngờ trong cuộc bầu cử hôm thứ Tư. PVV dự kiến sẽ chiếm 37 trong số 150 ghế—vượt xa các đảng khác. Tuy nhiên, trong hệ thống chính trị đang bị chia rẽ sâu sắc ở Hà Lan, PVV với chủ trương chống Hồi giáo, chống nhập cư, chống EU có thể gặp khó khăn trong việc thành lập một chính phủ liên minh.
Bộ Tài chính Đức cho biết, “phanh nợ”—đạo luật giới hạn khoản vay ròng hàng năm của liên bang ở mức không quá 0,35% GDP danh nghĩa—sẽ bị đình chỉ vào năm 2023. Động thái này được đưa ra sau khi Tòa án Hiến pháp Liên bang ngăn chặn việc chuyển 60 tỷ euro (65 tỷ USD) ngân sách ban đầu được dành cho COVID-19 sang cho các mục đích khác, gây ra cơn ác mộng về ngân sách.
Tổ chức Y tế Thế giới đã chính thức yêu cầu Trung Quốc cung cấp thông tin về mức độ gia tăng các cụm bệnh viêm phổi được báo cáo ở trẻ em. Báo cáo địa phương cho thấy các bệnh viện ở miền bắc Trung Quốc đang tràn ngập các ca nhiễm. Các quan chức Trung Quốc cho rằng sự gia tăng đột biến của các bệnh về đường hô hấp là do việc dỡ bỏ các biện pháp hà khắc nhằm chống COVID-19. SARS-CoV-2, loại virus gây bệnh COVID-19, cũng được phát hiện đầu tiên ở Trung Quốc.
Các nhà nghiên cứu đã gửi một lá thư đến hội đồng quản trị của OpenAI, cảnh báo rằng một dự án trí tuệ nhân tạo tổng quát (artificial general intelligence, AGI) có thể gây ra mối đe dọa cho nhân loại. Dự án được cho là đã góp phần vào quyết định sa thải CEO Sam Altman trong một thời gian ngắn. OpenAI được thành lập như một phòng thí nghiệm nghiên cứu phi lợi nhuận nhằm phát triển AGI, có thể ngang bằng hoặc vượt qua con người về mọi kiểu tư duy, một cách an toàn.
Kế hoạch mừng Lễ Tạ Ơn của người dân ở thị trấn Livingston, Kentucky đã bị hủy bỏ khi một đoàn tàu trật bánh hôm thứ Tư. Đoàn tàu chở lưu huỳnh nóng chảy đã bị đổ tràn và gây ra một đám cháy kéo dài đến tận sáng thứ Năm. Cư dân Livingston đã được yêu cầu sơ tán. Công ty xe lửa CSX cho biết họ sẽ trả tiền chỗ ở và bữa tối Lễ Tạ Ơn cho những người này.
TIÊU ĐIỂM
Lạm phát được chào đón ở Nhật Bản
Vào thứ Sáu, Nhật Bản sẽ công bố số liệu lạm phát tháng 10. Chỉ số giá tiêu dùng, không bao gồm thực phẩm tươi sống, dự kiến sẽ duy trì trên mức mục tiêu 2% của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) trong tháng thứ 19 liên tiếp. Dự đoán của các nhà kinh tế là 3%. Xu hướng lạm phát đã bắt đầu với việc tăng giá hàng nhập khẩu. Nhưng hiện nay, giá của gần 90% các mặt hàng trong rổ CPI đều tăng.
Sau nhiều thập niên giảm phát hoặc lạm phát thấp, xu hướng này là đáng hoan nghênh. BoJ thậm chí còn đang tìm kiếm các chiến lược để thoát khỏi chính sách tiền tệ thích ứng của mình. Trong những tháng gần đây, họ đã điều chỉnh các thông số kiểm soát đường cong lợi suất, vốn giới hạn lợi suất trái phiếu dài hạn. Các nhà phân tích kỳ vọng lãi suất âm sẽ bị loại bỏ vào năm tới.
Tuy nhiên, BoJ sẽ không vội vàng thắt chặt. Sau khi tăng 4,8% so với cùng kỳ trong quý 2, GDP của Nhật đã giảm 2,1% trong quý 3. Tăng trưởng tiền lương đạt tốc độ nhanh nhất trong nhiều thập niên, nhưng vẫn theo sau mức tăng giá. Các cuộc đàm phán về tiền lương vào mùa xuân tới sẽ giúp xác định liệu lạm phát cuối cùng đã trở nên bền vững hay chưa.
Tương lai tươi sáng hơn cho Cathay Pacific?
Đảng Cộng sản Trung Quốc không thực sự hài lòng với hãng hàng không treo cờ Hong Kong. Vào thứ Sáu, Cathay Pacific sẽ cập nhật cho các nhà đầu tư về hoạt động kinh doanh của mình. Hãng này đã nằm trong danh sách đen của đảng kể từ năm 2019, sau khi nhân viên của họ lên tiếng ủng hộ các cuộc biểu tình chống chính phủ ở Hong Kong. Swire, công ty mẹ từ thời Đế quốc Anh của Cathay, đang cố gắng thuyết phục đảng về lòng trung thành của mình. Trong năm nay, khi một phi hành đoàn Cathay bị ghi hình cảnh chế nhạo hành khách Trung Quốc đại lục nói tiếng phổ thông, vì những người này không nói được tiếng Anh hoặc tiếng Quảng Đông (phương ngữ của Hong Kong), truyền thông nhà nước Trung Quốc đã phản ứng dữ dội.
Các ông chủ của Cathay cũng có lý do để phẫn nộ với chính phủ Hong Kong (một cách riêng tư). Quá trình cô lập kéo dài của đặc khu này trong thời kỳ đại dịch đã khiến hãng hàng không đứng trước bờ vực phá sản, buộc chính phủ phải tái cấp vốn cho hãng.
Khi Hong Kong mở cửa trở lại, mọi thứ đang dần khởi sắc. Cathay có thể đạt 70% công suất trước đại dịch trong năm nay. Lợi nhuận nửa năm đã đạt 4,27 tỷ đô la Hong Kong (546 triệu đô la). Nguy cơ bị tập đoàn Air China thuộc sở hữu nhà nước tiếp quản đã giảm bớt. Nhưng giờ đây, Cathay phải đảm bảo mối quan hệ của mình với đảng không bị rạn nứt thêm nữa.
Somali gia nhập Cộng đồng Đông Phi (EAC)
Cộng đồng Đông Phi (EAC) khởi đầu là một bộ ba quốc gia có cùng chí hướng—Kenya, Tanzania, và Uganda—nằm giữa Hồ Victoria và Ấn Độ Dương. Hiện nay, đây là khối khu vực hội nhập nhất ở châu Phi, hoạt động dựa trên các biện pháp như thương mại, di chuyển tự do, và liên kết giao thông. Chẳng bao lâu nữa, EAC sẽ trải dài từ Đại Tây Dương đến vùng Sừng Châu Phi. Tại cuộc họp vào thứ Sáu ở Tanzania, EAC dự kiến sẽ chào đón thành viên thứ tám, Somalia.
Somalia sẽ được hưởng lợi từ việc gia nhập một khối vừa là diễn đàn ngoại giao vừa là thị trường kinh doanh. EAC sẽ có hơn 3.000km bờ biển, điều mà các quan chức cho rằng sẽ thúc đẩy thương mại với bán đảo Ả Rập.
Tuy nhiên, EAC cũng phải đối mặt với những trở ngại. Liên minh hải quan của các nước này đang bị suy yếu do chênh lệch thuế quan, vốn ngày càng tăng theo thời gian, và thị trường chung vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Trong khi đó, Somalia đang phải vật lộn với cuộc nổi dậy thánh chiến kéo dài. Mở rộng tổ chức là phần dễ dàng, nhưng việc hội nhập thành viên mới sẽ đòi hỏi nhiều thời gian.
Nền kinh tế ốm yếu của Đức
Những tin tức gần đây về nền kinh tế Đức đều không mấy tốt đẹp. Việc Ifo, một viện nghiên cứu kinh tế, công bố chỉ số môi trường kinh doanh hàng tháng vào thứ Sáu, khó có thể cải thiện tình hình đó.
Tuần này, Ngân hàng Trung ương Đức (Bundesbank) dự báo rằng nền kinh tế sẽ suy giảm trong quý 4—điều có nghĩa là kinh tế suy giảm 3 trong số 4 quý. Các chính trị gia cũng đang quay cuồng với phán quyết của Tối cao Pháp viện, rằng kế hoạch chi 60 tỷ euro (65 tỷ USD) mà chính phủ ban đầu dự định dùng để chống lại COVID-19 cho các dự án xanh là vi hiến. Để cứu vãn những nỗ lực của chính phủ trong việc điều chỉnh lại nền kinh tế, vào tuần tới, Bộ trưởng Tài chính Đức sẽ trình bày một ngân sách bổ sung có thể đình chỉ “phanh nợ,” một đạo luật giới hạn chi tiêu của chính phủ.
Bundesbank tin rằng triển vọng năm tới sẽ đáng khích lệ hơn. Cơ quan này dự báo nhu cầu xuất khẩu, đặc biệt là máy móc, sẽ bắt đầu phục hồi, đồng thời kỳ vọng tiền lương sẽ tăng trưởng mạnh trong khi tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp. Tuy nhiên, sẽ phải mất thêm một thời gian nữa Đức mới lấy lại được danh tiếng là đầu tàu kinh tế của châu Âu.
