Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Khoảng 20 người thân của những người Israel bị Hamas bắt làm con tin đã xông vào phiên họp ủy ban quốc hội ở Jerusalem. Bất đồng quan điểm trong nước đang gia tăng, khi thân nhân của các con tin đã nhiều lần biểu tình bên ngoài nhà riêng của thủ tướng Binyamin Netanyahu. Hôm Chủ nhật, ông Netanyahu đã từ chối lời đề nghị thả con tin của Hamas để đổi lấy việc quân đội Israel rút hoàn toàn khỏi Gaza. Khoảng 130 người vẫn bị giam giữ ở Gaza.
Cục Hàng không Liên bang Hoa Kỳ FAA yêu cầu các hãng hàng không kiểm tra mấu cắm cửa trên các mẫu Boeing 737-900 ER của họ. Mẫu này có thiết kế giống 737 MAX 9, dòng máy bay vừa ghi nhận chuyến bay Alaska Airlines bị bung cửa hồi đầu tháng. FAA trước đó nói tất cả máy bay dòng 737 MAX 9 vẫn chưa được bay cho đến khi Boeing cung cấp thêm thông tin.
Xuất khẩu của Đức sang các nước ngoài EU, bao gồm Mỹ và Trung Quốc, giảm 1,7% so với cùng kỳ trong tháng 12, mức thấp nhất trong hơn một năm. Theo số liệu tạm thời, xuất khẩu sang Trung Quốc, thị trường lớn thứ hai của nước này, đã giảm 12,7%. Các nhà phân tích dự đoán kinh tế Đức sẽ tiếp tục tăng trưởng mờ nhạt trong năm nay, sau khi suy thoái trong năm 2023.
Cameroon bắt đầu chương trình vắc-xin sốt rét định kỳ đầu tiên trên thế giới dành cho trẻ em. Vắc-xin này được phát triển bởi hãng dược GSK của Anh; và chính phủ Cameroon dự định áp dụng chương trình cho 250.000 trẻ em trong hai năm 2024 và 2025. Bệnh sốt rét giết chết khoảng nửa triệu trẻ em dưới 5 tuổi ở châu Phi mỗi năm, và lục địa này chiếm 95% số ca tử vong do sốt rét trên toàn thế giới.
Một vụ lở đất đã giết chết 8 người và làm hàng chục người khác bị mắc kẹt ở tỉnh miền núi Vân Nam của Trung Quốc hôm thứ Hai. Khoảng 1.000 nhân viên cứu hộ đã được cử đi trong điều kiện băng giá và tuyết. Ngay sau đó, ở đầu bên kia đất nước gần biên giới với Kyrgyzstan và Kazakhstan, khu vực Tân Cương ghi nhận một trận động đất mạnh 7 độ richter. Rung chấn đã khiến một số người ở Almaty, thủ đô Kazakhstan, phải sơ tán.
Úc đã tạm dừng nhận đơn xin thị thực vàng, một chương trình cấp quyền cư trú cho các nhà đầu tư. Nhờ chương trình này, hàng ngàn thị thực đã được cấp kể từ năm 2012, với 85% số người nộp đơn thành công đến từ Trung Quốc. Chính phủ cho biết thị thực vàng “mang lại kết quả kinh tế kém” và sẽ được thay thế bằng thị thực dành cho người lao động có tay nghề cao.
Giá bitcoin giảm xuống mức thấp nhất trong hơn một tháng, khi thị trường không còn quá hào hứng về quỹ hoán đổi danh mục (ETF) bitcoin mới được phê duyệt ở Mỹ. Giá Ethereum, một loại tiền điện tử khác, cũng giảm. Khoảng 3 tỷ USD đã chảy vào các quỹ ETF bitcoin kể từ khi được phê duyệt vào tháng 1. Trong khi đó, các tài sản khác như chứng khoán và hợp đồng tương lai đều tăng do các nhà đầu tư vẫn lạc quan về kinh tế Mỹ.
Con số trong ngày: 250.000, là số người Đức xuống đường vào thứ Bảy để phản đối tư tưởng bài ngoại cực hữu.
TIÊU ĐIỂM
Cơn đau đầu mang tên lạm phát của Nhật Bản
Ngân hàng Nhật Bản BoJ sẽ duy trì chính sách tiền tệ cực kỳ nới lỏng khi cuộc họp tháng 1 kết thúc vào thứ Ba. Tuy vậy, thị trường vẫn sẽ theo dõi chặt chẽ để tìm bất kỳ tín hiệu nào về những thay đổi vào cuối năm nay. Lạm phát theo năm của Nhật đã cao hơn mục tiêu 2% của BoJ trong suốt 21 tháng qua. Tăng trưởng tiền lương năm ngoái đạt mức cao nhất ba thập niên, nhưng vẫn không theo kịp lạm phát.
Thống đốc BoJ Ueda Kazuo muốn đợi có kết quả của cuộc đàm phán tiền lương hàng năm vào mùa xuân trước khi quyết định xem có nên và khi nào dỡ bỏ chính sách lãi suất âm của ngân hàng. Nhưng khi lạm phát giảm, BoJ sẽ không còn chịu nhiều áp lực đòi thay đổi chính sách. Dự đoán hàng quý của ngân hàng, cũng được công bố vào thứ Ba, sẽ cho thấy quan điểm của các nhà hoạch định chính sách tiền tệ về nền kinh tế Nhật Bản trong những năm tới.
Nikki Haley đặt cược vào New Hampshire
Thế dẫn đầu của Donald Trump trong đảng Cộng hòa là rất lớn, sau khi giành chiến thắng trong cuộc họp kín ở Iowa với cách biệt kỷ lục. Và khi Ron DeSantis quyết định ngừng tranh cử vào Chủ nhật, ông Trump đang mạnh hơn bao giờ hết. Nhưng ở New Hampshire, nơi sẽ tổ chức bầu cử sơ bộ vào thứ Ba, ảnh hưởng của ông là không tuyệt đối. Với tỉ lệ thăm dò 36,1% so với 49,8% của ông Trump, Nikki Haley, đối thủ nghiêm túc duy nhất còn lại của ông, cho rằng bà có thể xoay chuyển tình thế.
Bà Haley hy vọng sẽ thu hút được các đảng viên Cộng hòa ôn hòa ở New Hampshire. Và các quy tắc bầu cử sơ bộ mở – có nghĩa là những người không trong đảng cũng có quyền bỏ phiếu – có thể mang lại cho bà cơ hội tốt hơn. Nhưng các bang khác không có mô hình này. Bà Haley cũng không thể dựa vào sự hỗ trợ của các đối thủ cũ. Ron DeSantis, Tim Scott, và Vivek Ramaswamy đều đã tuyên bố ủng hộ Trump. Chris Christie, một người ôn hòa, cho đến nay vẫn từ chối ủng hộ bất kỳ ai. Ngay cả khi Haley giành được một chiến thắng bất ngờ ở New Hampshire, bà vẫn khó có thể thắng ở những bang tiếp theo.
EU-Ai Cập tăng cường quan hệ
Vào thứ Ba, các quan chức EU và Ai Cập sẽ gặp nhau tại Brussels để thảo luận về một “thỏa thuận liên kết” nhằm tăng cường các mối quan hệ chính trị và kinh tế.
Đứng đầu chương trình nghị sự là nền kinh tế tồi tệ ở Ai Cập. Chính phủ từ lâu đã nói về việc khuyến khích khu vực tư nhân và tìm cách thu hút thêm đầu tư trực tiếp nước ngoài, đặc biệt là bằng cách giảm kinh tế nhà nước. Nhưng sẽ không có nhiều tiến bộ. Trong vài năm qua, Ai Cập chỉ bán một số ít cổ phần ở các công ty lớn, trong khi đầu tư trực tiếp nước ngoài giảm vào năm 2023.
Hai bên cũng sẽ trao đổi về những nỗ lực nhằm hạn chế dòng người di cư từ Ai Cập đến châu Âu. Năm nay, EU được cho là sẽ cung cấp 87 triệu euro (95 triệu USD) để tăng cường giám sát biên giới ở quốc gia Bắc Phi này. Nhưng nó sẽ không có nhiều tác dụng vì rất ít người Ai Cập đến châu Âu trực tiếp từ bờ biển Ai Cập. Thay vào đó họ đi qua Libya. Khi kinh tế suy thoái sẽ lại càng có thêm nhiều người làm như vậy.
Tham vọng không gian của EU
Cũng vào thứ Ba tuần này, các nhà khoa học, chính trị gia và lãnh đạo doanh nghiệp sẽ đổ về Brussels để nói về những vấn đề chính của “hệ sinh thái các chương trình không gian châu Âu” tại Hội nghị Vũ trụ châu Âu thường niên lần thứ 16. Hệ sinh thái đó ngày càng phát triển. Trong tháng 1, Cơ quan Vũ trụ châu Âu ESA đã thông báo ngân sách năm 2024 đạt 7,8 tỷ euro (8,5 tỷ USD) — cao hơn 10% so với năm trước.
Khoảng 30% được dành cho việc quan sát Trái đất, nghĩa là nó được dùng để duy trì và tăng cường chùm vệ tinh dự báo thời tiết, giám sát môi trường và quốc phòng. Nhưng cơ quan này có những kế hoạch lớn cho số tiền còn lại. Tuần trước tại Davos, Josef Aschbacher, tổng giám đốc ESA, đã đặt ra các ưu tiên của năm nay. Chúng bao gồm việc đảm bảo khả năng tiếp cận không gian của khối, một khả năng mà EU đã đánh mất do chậm trễ nâng cấp bệ phóng chính. Ariane 6, hệ thống phóng mới của ESA, sẽ được đưa vào sử dụng vào mùa hè năm nay.
