Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu đã giải tán nội các chiến tranh sáu người. Động thái được dự đoán rộng rãi diễn ra chỉ hơn một tuần sau khi Benny Gantz, một người theo đường lối ôn hòa, từ chức khỏi chính phủ của ông Netanyahu. Itamar Ben-Gvir, một bộ trưởng an ninh cực hữu muốn Israel leo thang các hoạt động ở Gaza và chống lại Hizbullah, nhóm dân quân người Shia ở Lebanon, từ lâu đã muốn gia nhập nội các chiến tranh. Nhưng ông Netanyahu sẽ tổ chức các buổi tham vấn không chính thức nhỏ hơn với các cố vấn.
Sàn giao dịch chứng khoán London một lần nữa trở thành thị trường chứng khoán lớn nhất châu Âu khi bất ổn chính trị ở Pháp khiến các nhà đầu tư Paris hoảng sợ. Theo Bloomberg, tổng giá trị của các công ty niêm yết trên sàn giao dịch chính của Anh hiện đạt gần 3,2 nghìn tỷ USD. Vì suy thoái kéo dài, sàn London đã tụt lại phía sau sàn giao dịch chứng khoán Paris từ tháng 11 năm 2022, thời điểm thủ tướng Liz Truss của Đảng Bảo thủ công bố dự thảo cải cách kinh tế tệ hại.
Trung Quốc mở điều tra chống bán phá giá đối với thịt lợn nhập khẩu từ EU, chưa đầy một tuần sau khi khối này áp thuế nặng lên các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc. Bộ thương mại Trung Quốc cho biết một hiệp hội của ngành chăn nuôi đã đệ đơn yêu cầu điều tra từ ngày 6/6. Bất kỳ mức thuế trả đũa nào cũng sẽ ảnh hưởng đến Đan Mạch, Hà Lan, và đặc biệt là Tây Ban Nha, nước chiếm khoảng 1/5 lượng thịt lợn nhập khẩu của Trung Quốc.
Đảng cực hữu Reform UK đã đề xuất mức cắt giảm thuế đáng kinh ngạc 88 tỷ bảng Anh (112 tỷ USD) trong tuyên ngôn của đảng trước cuộc tổng tuyển ở Anh vào ngày 4 tháng 7. Đảng này cũng hứa sẽ rời khỏi Công ước châu Âu về Nhân quyền và đình chỉ tất cả hoạt động nhập cư “không cần thiết.” Reform UK, mà theo kết quả thăm dò của The Economist hiện là đảng lớn thứ ba ở Anh, có thể làm xói mòn cơ hội giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vốn đã rất khó khăn của Đảng Bảo thủ.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế cảnh báo trí tuệ nhân tạo có thể làm trầm trọng tình trạng bất bình đẳng và gây thất nghiệp lan rộng nếu các chính phủ không hành động nhiều hơn. Trong khi các công nghệ trước đây thường gây thất nghiệp cho lao động có tay nghề thấp, IMF cho biết những ngành tay nghề cao sẽ bị ảnh hưởng nặng nhất bởi AI. Quỹ gợi ý rằng các chính phủ nên tập trung vào việc cải thiện bảo hiểm thất nghiệp, cũng như điều chỉnh hệ thống giáo dục.
Lực lượng bảo vệ bờ biển Hy Lạp bị cáo buộc gây ra cái chết của hơn 40 người di cư qua Địa Trung Hải trong những năm gần đây. Một cuộc điều tra của BBC, trong đó mổ xẻ 15 vụ việc và lấy lời khai của một số nhân chứng, cho thấy có 9 người chết vì bị cố tình ném xuống biển. Tuần duyên Hy Lạp, vốn từ lâu đã bị cáo buộc sử dụng chiến thuật hung hãn để ngăn chặn người di cư, phủ nhận cáo buộc trên.
Wes Moore, thống đốc đảng Dân chủ của Maryland, đã ân xá hơn 175.000 người bị kết án cần sa ở mức độ thấp. Người Mỹ da đen có nhiều khả năng bị bắt vì dùng cần sa hơn người Mỹ da trắng, dù họ có cùng tỷ lệ sử dụng. Tội nhẹ vì dùng cần sa được cho là không còn mấy ý nghĩa khi hiện nay cần sa giải trí đã được hợp pháp hoá ở 24 bang của Mỹ. Tổng thống Joe Biden đã ân xá cho hàng nghìn tội danh liên bang liên quan đến cần sa vào năm 2022; và hàng chục bang đã làm theo.
Con số trong ngày: 1 tỷ bảng Anh (1,3 tỷ USD), là số tiền mà ngành nuôi cá hồi của Scotland kiếm được mỗi năm.
TIÊU ĐIỂM
Putin thăm Triều Tiên
Kim Jong Un có bạn thân mới, Vladimir Putin, người thích ông Kim phần lớn vì ông này cung cấp vũ khí cho cuộc chiến ở Ukraine. Vào thứ Ba, ông Putin sẽ có chuyến đi đầu tiên kể từ năm 2000 tới Bình Nhưỡng, thủ đô Triều Tiên. Bằng cách ủng hộ ông Kim, Nga muốn gửi thông điệp tới Hàn Quốc, một nhà sản xuất vũ khí lớn và là đồng minh của Mỹ, vì đã cung cấp vũ khí sát thương trực tiếp cho Ukraine. Và Triều Tiên cũng được hưởng lợi, khi thương mại với Nga đã giúp ổn định nền kinh tế nước này.
Nhưng tình hữu nghị tốt đẹp này có thể sẽ không kéo dài một khi cuộc chiến ở Ukraine kết thúc. Nga có thể thu được nhiều lợi ích hơn từ quan hệ kinh tế với Hàn Quốc, thị trường xuất khẩu lớn thứ năm của Nga trước chiến tranh. Trung Quốc cũng có thể can thiệp, vì họ muốn duy trì Triều Tiên như một quốc gia đệm ổn định giữa họ với Hàn Quốc, đồng minh của Mỹ. Mối quan hệ bền chặt hơn của Nga với Triều Tiên có thể sẽ chỉ tạo ra một mối tình tay ba mang tính tình thế thay vì một trục độc tài có hệ thống.
Khủng hoảng nhân đạo ở Sudan vì nội chiến
Ước tính có khoảng 2,8 triệu người bị mắc kẹt bên trong el-Fasher, thủ phủ vùng Darfur phía tây Sudan. Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF), một lực lượng bán quân sự chiến đấu với quân đội Sudan từ tháng 4 năm ngoái, đã bao vây thành phố suốt hơn một tháng qua. Giữa thành phố này là đồn lũy cuối cùng của quân đội Sudan. Nếu họ thất thủ, RSF sẽ sớm được hưởng quyền kiểm soát gần như không giới hạn đối với biên giới phía tây của Sudan.
Sự chỉ trích quốc tế ngày càng gia tăng. Tuần trước, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã thông qua một nghị quyết yêu cầu quân nổi dậy ngừng cuộc bao vây. Công tố viên trưởng của Tòa án Hình sự Quốc tế tuyên bố mở cuộc điều tra về tội ác chiến tranh. Vào ngày 14 tháng 6, một chỉ huy hàng đầu của RSF được cho là đã bị giết trong một nỗ lực thất bại nhằm chiếm lại thành phố. Nhưng đối với cư dân el-Fasher, những người bị thiếu thốn lương thực, nước uống, và thuốc men, mọi chuyện có lẽ đã quá muộn.
CEO Boeing điều trần trước Thượng viện Mỹ
Khi CEO Dave Calhoun của Boeing điều trần trước một ủy ban của Thượng viện vào thứ Ba, các vấn đề của tập đoàn này vẫn không hề có dấu hiệu giảm bớt. Ông Calhoun đã được gọi ra trước uỷ ban để giải thích cách gã khổng lồ hàng không vũ trụ Mỹ đang giải quyết những điểm yếu về chất lượng và độ an toàn của máy bay.
Sau khi một phần thân của chiếc máy bay phản lực 737 MAX bị bung giữa không trung vào tháng 1, công ty đã trì hoãn sản xuất dòng máy bay này để cải thiện các tiêu chuẩn sản xuất. Một quyết định gần đây của bộ tư pháp Hoa Kỳ cho phép hãng được hoãn truy tố đối với hai vụ tai nạn nghiêm trọng của dòng 737 MAX vào năm 2018 và 2019. Công ty cũng bị người tố giác cáo buộc buông lỏng kiểm định chất lượng trên dòng 787 Dreamliners. Đầu tháng này, Starliner, tàu vũ trụ mới của Boeing, đã phải trì hoãn phóng hai lần vì các vấn đề kỹ thuật.
Ông Calhoun sẽ từ chức vào cuối năm. Người kế nhiệm ông sẽ phải đứng ra thực hiện mọi lời hứa mà ông cam kết trước Quốc hội.
Lại thêm một bước thụt lùi của nền dân thủ Thái Lan
Thứ Ba có thể là một ngày tồi tệ đối với nền dân chủ Thái Lan. Move Forward, một đảng cấp tiến, giành được nhiều ghế nhất trong cuộc tổng tuyển cử năm 2023, nhưng đã bị thượng viện do quân đội bổ nhiệm ngăn cản thành lập chính phủ. Giờ đây Tòa án Hiến pháp sẽ xét xử một vụ kiện về việc liệu đảng có nên bị giải tán hay không.
Tòa án cũng sẽ quyết định xem liệu thủ tướng Srettha Thavisin có vi phạm hiến pháp hay không khi bổ nhiệm một tội phạm bị kết án vào nội các. Ông Srettha phủ nhận hành vi sai trái, nhưng có thể mất chức nếu bị kết tội.
Để kết thúc một ngày đen tối, cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra sẽ bị truy tố vì tội khi quân trong một cuộc phỏng vấn năm 2015. (Ông phủ nhận cáo buộc.) Ông Thaksin trở lại Thái Lan vào năm ngoái sau khi phải sống tị nạn sau cuộc đảo chính năm 2006. Một số người suy đoán ông đã đạt được thỏa thuận với giới tinh hoa mà ông từng chống lại. Nếu vậy, có vẻ như thỏa thuận này đã tan vỡ. Dù kết quả thế nào thì quân đội Thái Lan vẫn đang cho thấy ảnh hưởng rõ ràng của họ.
