Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã hạ lãi suất nửa điểm phần trăm. Đây là lần cắt giảm đầu tiên kể từ năm 2020 – và dù được dự đoán trước, một số nhà đầu tư cho rằng Fed sẽ lựa chọn mức cắt giảm nhỏ hơn (một trong 12 thống đốc của Fed đã bỏ phiếu hạ lãi suất một phần tư điểm). Động thái quyết liệt hôm nay cho thấy Fed tự tin họ đã kiểm soát được lạm phát, vốn đã chậm lại ở mức khoảng 2,5% theo năm. Trong khi đó, thất nghiệp đạt 4,2%, thấp theo tiêu chuẩn lịch sử nhưng cao hơn gần một điểm phần trăm so với đầu năm ngoái.
Một ngày sau khi hàng nghìn máy nhắn tin của các chiến binh Hezbollah phát nổ, hôm nay tới lượt bộ đàm của họ phát nổ ở Lebanon, khiến ít nhất 14 người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương, theo bộ y tế nước này. Hezbollah cáo buộc Israel đứng sau vụ việc, nhưng Tel Aviv vẫn chưa đưa ra bình luận. Hôm thứ Tư, bộ trưởng quốc phòng Israel Yoav Gallant cho biết đất nước đã bước vào “giai đoạn mới” của cuộc chiến.
Trong khi đó, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc thông qua một nghị quyết với số phiếu áp đảo yêu cầu Israel chấm dứt hành vi chiếm đóng “phi pháp” các vùng lãnh thổ của Palestine trong vòng một năm. Hoa Kỳ và Israel nằm trong số 14 thành viên bỏ phiếu chống lại nghị quyết. Nghị quyết này không mang tính ràng buộc – và nó sẽ bị Hoa Kỳ phủ quyết nếu được trình lên Hội đồng Bảo an – nhưng nó có thể khuyến khích nhiều quốc gia công nhận Palestine là một quốc gia hoặc áp đặt nhiều cấm vận vũ khí hơn đối với Israel.
Google đã tránh được khoản tiền phạt 1,5 tỷ euro (1,7 tỷ đô la) nhờ thắng đơn kháng cáo với Ủy ban châu Âu. Ủy ban mở điều tra chống độc quyền đối với gã khổng lồ công nghệ Mỹ vào năm 2018, với lý do công ty này đã sử dụng vị thế thống lĩnh của mình trên thị trường tìm kiếm để hạn chế cách hiển thị quảng cáo của các nhà xuất bản. Tòa Sơ thẩm của Liên minh châu Âu cho biết Ủy ban đã mắc “sai sót” trong việc đánh giá các hợp đồng quảng cáo của Google.
Ấn Độ đã lần đầu tiên vượt Trung Quốc trong một chỉ số toàn cầu quan trọng về giá cổ phiếu tại 47 thị trường phát triển và mới nổi. Phần của Ấn Độ trong chỉ số MSCI All-Country World đã tăng lên 2,3% trong tháng này, trong khi phần của Trung Quốc chiếm 2,1%. (Thị trường chứng khoán Mỹ thống trị chỉ số này, với 63%). Năm nay cổ phiếu Ấn Độ đã tăng mạnh, trong khi cổ phiếu Trung Quốc chậm lại.
Ủy ban châu Âu cho biết họ sẽ trừ 200 triệu euro (222 triệu đô la) khỏi quỹ được phân bổ cho Hungary sau khi nước này từ chối nộp tiền phạt. Hồi năm 2020, Tòa án Công lý châu Âu đã cáo buộc chính phủ cực hữu ở Hungary vi phạm các quy tắc tị nạn của EU khi 400.000 người di cư tìm cách đi qua đất nước này. Thủ tướng Viktor Orban gọi quyết định của tòa là “vô lý và không thể chấp nhận được”.
Tupperware, một công ty Mỹ nổi tiếng với các hộp đựng thực phẩm bằng nhựa nhiều màu sắc, đã nộp đơn xin phá sản. Công ty này đã phải vật lộn để theo kịp chi phí tăng và không thể làm cho sản phẩm của mình hấp dẫn hơn đối với người mua trẻ tuổi. Được thành lập bởi Earl Tupper vào năm 1946, công ty này đi tiên phong trong hoạt động “bán hàng tại nhà,” vốn trả hoa hồng cho người tiêu dùng để họ tổ chức “tiệc Tupperware” và bán sản phẩm của công ty cho bạn bè.
Con số trong ngày: 186 tỷ đô la, là số tiền mà người Mỹ chi cho thú cưng vào năm ngoái (nhiều hơn số tiền họ chi cho mẫu giáo và dịch vụ trông trẻ).
TIÊU ĐIỂM
Vụ nổ máy nhắn tin có thể làm leo thang chiến tranh ở Trung Đông
Hezbollah, một tổ chức người Hồi giáo Shia do Iran hậu thuẫn ở Lebanon, bắt đầu bắn tên lửa vào miền bắc Israel từ ngày 8 tháng 10, sau cuộc tấn công của Hamas chỉ một ngày. Kể từ đó, cuộc xung đột giữa hai bên chủ yếu là ăn miếng trả miếng, nhắm vào các khu vực gần biên giới Israel-Lebanon. Nhưng khi những vụ nổ bí ẩn ở Lebanon làm rung chuyển Hezbollah trong ngày thứ hai liên tiếp, cuộc chiến của họ với Israel có thể sắp có bước ngoặt quyết định.
Vào thứ Ba, hàng nghìn máy nhắn tin của các thành viên Hezbollah đã phát nổ đồng thời, giết chết ít nhất mười hai người, và được cho là hành động của Israel. Mặc dù vụ việc đã làm dấy lên nỗi lo về leo thang chiến tranh, Hizbullah hiện đang ở thế bất lợi, với hàng nghìn thành viên bị thương và mạng lưới liên lạc bị gián đoạn. Hôm thứ Tư, các thiết bị của Hezbollah lại tiếp tục phát nổ. Người ta vẫn chưa biết liệu đây có phải là màn dạo đầu cho một cuộc tấn công của Israel hay là lời cảnh báo Hizbullah về những gì sẽ xảy ra nếu họ tiếp tục tấn công bằng tên lửa.
Hôm nay đến lượt Ngân hàng Anh công bố lãi suất
Vào thứ Năm, một ngày sau khi Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ cắt giảm lãi suất lần đầu tiên sau bốn năm rưỡi, tới lượt Ngân hàng Anh công bố quyết định lãi suất. Trước đó Ủy ban Chính sách Tiền tệ Anh đã cắt giảm lãi suất từ 5,25% xuống 5% hôm 1 tháng 8. Nhưng thị trường đang không dự đoán một đợt cắt giảm, và uỷ ban có thể sẽ hoãn lại cho đến cuộc họp tiếp theo vào tháng 11.
Trên toàn cầu, tâm lý kinh tế đã thay đổi kể từ lần họp gần nhất của Uỷ ban. Mối lo ngại về tăng trưởng yếu, đặc biệt là ở Mỹ, đã làm rung chuyển thị trường chứng khoán (mặc dù chỉ số FTSE 100 chuẩn của Anh ít bị ảnh hưởng hơn). Tin tức kinh tế ở Anh không có gì đáng chú ý: lạm phát tháng 8, được công bố vào thứ tư, chủ yếu phù hợp với kỳ vọng, mặc dù dịch vụ cao hơn một chút. Lạm phát tiêu đề vẫn gần với mục tiêu 2% của ngân hàng. Tăng trưởng GDP trong tháng 7 không đổi. Lãi suất sẽ giảm, nhưng Ngân hàng Anh sẽ thận trọng để không dẫn đến tình trạng vừa lạm phát vừa tăng trưởng yếu.
Trung Quốc và Philippines lại căng thẳng ở Biển Đông
Philippines cho biết sẽ triển khai thêm một tàu đến bãi cạn Sabina đang tranh chấp, nơi được họ tuyên bố nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của mình. Rạn san hô chìm này đã trở thành điểm nóng mới nhất trong tình trạng leo thang mới giữa Philippines và Trung Quốc, đặc biệt là xung quanh quần đảo Trường Sa. Hồi tháng 6, Philippines và Trung Quốc đã đối đầu về một rạn san hô khác, khiến một thủy thủ Philippines bị mất ngón tay, nhưng sau đó đạt được thỏa thuận giảm căng thẳng. Tuy vậy tình trạng đối đầu lại chuyển sang bãi cạn Sabina, nơi vào tháng 8, một tàu tuần duyên Trung Quốc đã đâm vào tàu Teresa Magbanua, tàu tuần duyên lớn nhất của Philippines, để buộc nó phải rời đi.
Hôm Chủ Nhật tàu Teresa Magbanua đã trở về cảng, sau khi đã ở bãi cạn Sabina suốt năm tháng qua. Nếu Philippines cử một tàu thay thế đến, họ có thể gặp phải phản đối gay gắt từ Trung Quốc, bên đã bao vây bãi cạn bằng hơn 60 tàu. Nhưng nếu không tiếp tục cảnh giác, Trung Quốc có thể thiết lập hiện diện thường trực ở đó.
Quá trình giảm lạm phát đau đớn ở Thổ Nhĩ Kỳ
Ủy ban Chính sách Tiền tệ của Ngân hàng Trung ương Thổ Nhĩ Kỳ, họp vào thứ Năm, có lý do để tự hài lòng. Sau một loạt các đợt tăng lãi suất mạnh, lạm phát năm đã giảm từ 71,6% hồi tháng 6 xuống còn 52% trong tháng 8. Đồng lira tiếp tục mất giá so với đồng đô la, nhưng với tốc độ chậm hơn nhiều so với những năm trước. Ngân hàng đã cam kết duy trì lãi suất chuẩn ở mức 50%.
Nhưng cuộc chiến chống lạm phát của ngân hàng đang gây thiệt hại cho người tiêu dùng và các công ty. Lương vẫn tăng chậm hơn giá, tín dụng quá đắt, và đồng tiền vẫn được định giá quá cao, gây khó khăn cho các nhà xuất khẩu. Khoảng 15.000 công ty đã phải đóng cửa trong bảy tháng đầu năm, tăng 28% so với cùng kỳ năm 2023. Ngay cả khi các số liệu của nền kinh tế được cải thiện, sự kiên nhẫn của người dân đang dần cạn kiệt.
