Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Hizbullah đã bổ nhiệm Naim Qassem, một giáo sĩ và chính trị gia, làm lãnh đạo mới. Ông Qassem là phó lãnh đạo của nhóm chiến binh Lebanon từ năm 1991. Ông sẽ kế nhiệm Hassan Nasrallah, người đã bị giết trong cuộc không kích của Israel hôm 27 tháng 9. Người nhiều khả năng kế nhiệm ông Nasrallah nhất, Hashem Safieddine, cũng đã bị giết trong tháng này, khiến Hizbullah càng rơi vào hỗn loạn sâu sắc.
Một cuộc tấn công của Israel vào phía bắc Gaza đã giết chết ít nhất 90 người và làm bị thương hàng chục người khác. Nhiều quốc gia đã lên án quyết định của Israel cấm UNRWA, cơ quan viện trợ của Liên Hợp Quốc cho người Palestine. Mỹ và Anh cho biết họ “quan ngại” về động thái này; trong khi Tây Ban Nha đã hủy hợp đồng mua đạn dược từ một công ty Israel.
Tổng thống Vladimir Putin cho biết quân đội Nga đã bắt đầu các cuộc diễn tập vũ khí hạt nhân. Bộ trưởng quốc phòng Andrei Belousov cho biết cuộc tập trận là nhằm mô phỏng “phản ứng trước một cuộc tấn công hạt nhân của kẻ thù.” Nga đang cố gắng ngăn cản ủng hộ của phương Tây đối với Ukraine. Ông Putin gần đây đã cảnh báo các đồng minh NATO không nên cho phép Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa để tấn công Nga.
Donald Trump nói với ABC rằng ông không biết Tony Hinchcliffe, diễn viên hài đã gọi Puerto Rico là “hòn đảo rác rưởi” trong buổi mít tinh gần đây của ông ở New York. Những lời bình luận của Hinchcliffe đã gây tranh cãi vài ngày trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Ông Trump nói sự kiện ở New York là một “buổi lễ yêu thương.” Tới đây ông sẽ đi vận động ở thành phố Allentown, thuộc bang chiến trường Pennsylvania, nơi có dân số gốc Mỹ Latin lớn.
Axel Rudakubana, một thiếu niên người Anh bị buộc tội giết ba cô gái ở Southport hồi tháng 7, sẽ phải đối mặt với hai cáo buộc bổ sung về việc sản xuất ricin, một chất độc sinh học, cũng như sở hữu “sổ tay huấn luyện của al-Qaeda,” cảnh sát Anh cho biết. Sau vụ việc, những tuyên bố sai lệch rằng nghi phạm là người nhập cư bất hợp pháp đã gây ra bạo loạn trên khắp nước Anh.
Ủy ban bầu cử Gruzia cho biết họ sẽ bắt đầu kiểm lại một phần phiếu bầu sau khi các đảng đối lập cho rằng bầu cử quốc hội đã bị gian lận. Hôm thứ Hai, hàng chục nghìn người dân Gruzia đã xuống đường phản đối kết quả bầu cử. Tổng thống Gruzia Salome Zourabichvili đã kêu gọi người dân phản đối “sự gian lận toàn diện” của cuộc bỏ phiếu.
Một sinh viên đã phát hiện một thành phố cổ ở Mexico một cách tình cờ. Luke Auld-Thomas đang xem dữ liệu từ một cuộc khảo sát Lidar, trong đó dùng các xung laser bắn từ máy bay không người lái và trực thăng để lập bản đồ các vật thể dưới lòng đất, khi anh phát hiện ra một địa điểm của người Maya. Giới nghiên cứu cho rằng thành phố này có khoảng 6.764 công trình và là nơi ở của 50.000 người trong khoảng năm 750 đến 850 sau Công nguyên.
Con số trong ngày: 3%, là tỷ lệ dân số Michigan, một bang chiến trường, cho biết có nguồn gốc từ Trung Đông hoặc Bắc Phi.
TIÊU ĐIỂM
Những con số ấn tượng của kinh tế Mỹ trước thềm bầu cử
Một câu nói đùa thường xuyên về các cuộc bầu cử ở Mỹ là “tất cả chỉ là về kinh tế, đồ ngốc.” Nếu đúng như vậy, Kamala Harris hẳn phải có một vị trí vững chắc. Số liệu dự kiến công bố vào thứ Tư sẽ cho thấy kinh tế Mỹ tăng trưởng với tốc độ hàng năm khoảng 3,2% trong quý ba. Đây là mức tăng trưởng cao hơn xu hướng dài hạn của Mỹ và tốt hơn nhiều so với hầu hết dự đoán của các nhà phân tích. Chỉ vài tháng trước nhiều người còn nói về một cuộc suy thoái.
Thậm chí còn có tin tốt hơn: lạm phát tiếp tục giảm. Thước đo lạm phát ưa thích của Cục Dự trữ Liên bang dự kiến giảm còn 2,1%, về cơ bản đạt mục tiêu, trong dữ liệu sẽ công bố vào thứ Năm. Nhưng điều bất lợi cho bà Harris là tin tức kinh tế không trực tiếp chuyển thành kết quả chính trị. Nhiều người Mỹ vẫn còn khó chịu vì những đợt tăng giá mạnh trong năm 2022 và 2023. Hơn nữa, tình trạng phân cực chính trị đồng nghĩa khoảng một nửa dân số đã sẵn sàng nghĩ xấu về chính sách của bà, bất kể tác động thực tế của chúng có ra sao.
Đảng Lao động Anh muốn tăng thuế
Bộ trưởng tài chính Anh Rachel Reeves sẽ công bố dự thảo ngân sách đầu tiên của bà vào thứ Tư. Sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào tháng 7 với một cương lĩnh chỉ đề xuất các thay đổi kinh tế tối thiểu, Đảng Lao động kể từ đó đã ám chỉ cần các biện pháp quyết liệt hơn để lấp đầy “lỗ hổng” trong tài chính công.
Bà Reeves có thể sẽ viết lại các quy tắc tài khóa của Anh, nới lỏng giới hạn vay cho đầu tư thêm khoảng 50 tỷ bảng Anh (65 tỷ đô la, hay 1,8% GDP). Trước cuộc bầu cử, đảng đã cam kết không tăng bất kỳ loại thuế chính nào của Anh: thuế bảo hiểm quốc gia, thuế thu nhập, hoặc thuế VAT. Nhưng giờ đây, bà Reeves đang lên kế hoạch tăng hàng chục tỷ bảng từ thuế; nguồn thu lớn nhất có thể sẽ là tăng đóng góp bảo hiểm quốc gia của các chủ sử dụng lao động. Chính phủ khẳng định lời hứa trước bầu cử chỉ bao gồm các khoản đóng bảo hiểm quốc gia do người lao động trực tiếp trả. Tuy vậy, qua thời gian người lao động rồi cũng sẽ bị ảnh hưởng khi lương bị điều chỉnh thấp đi. Sẽ có những tranh cãi từ phe đối lập Bảo thủ về các khoản thuế ẩn và việc Đảng Lao động nuốt lời.
Bầu cử ở Botswana
Botswana từ lâu đã được coi như một viên kim cương quý chưa được mài giũa. Không như nhiều quốc gia châu Phi khác, nước này chưa từng có đảo chính hay chế độ quân sự; và cuộc bầu cử vào thứ Tư sẽ là lần bầu cử thứ 12 kể từ khi Botswana giành độc lập vào năm 1966. Quốc gia ở miền nam châu Phi này quản lý tài nguyên thiên nhiên của mình tương đối tốt: là nhà sản xuất kim cương lớn nhất thế giới về giá trị, họ đã tái đầu tư lợi nhuận vào trường học và những thứ hợp lý khác. GDP bình quân đầu người của Botswana, sau khi điều chỉnh theo lạm phát, là cao nhất ở châu Phi cận Sahara.
Song nhiều người dân Botswana lại cảm thấy đất nước đang suy thoái — và mô hình kinh tế phụ thuộc vào kim cương cần được làm mới. Thất nghiệp, vấn đề quan trọng nhất đối với cử tri, và bất bình đẳng gần như cao ngang với Nam Phi. Vì vậy, mặc dù Đảng Dân chủ Botswana của tổng thống Mokgweetsi Masisi, đảng đã nắm quyền từ khi giành độc lập, có thể vẫn là ứng viên sáng giá để giành nhiều ghế nhất, họ không tránh khỏi một cuộc đua khốc liệt.
Cử tri đang dần mất lòng tin vào nhiều người đương nhiệm trên khắp châu Phi, và Botswana có lẽ cũng không phải ngoại lệ.
Gruzia và câu hỏi EU
Vào thứ Tư Liên minh châu Âu sẽ công bố bản cập nhật hàng năm về đàm phán với các quốc gia muốn trở thành thành viên. Nhiều sự chú ý sẽ đổ dồn vào Gruzia, khi đây là năm đầu tiên nước này xuất hiện với tư cách quốc gia ứng viên. Tuy nhiên, tham vọng hướng tới phương Tây của Gruzia bị lung lay bởi cuộc bầu cử căng thẳng hôm thứ Bảy, khi đảng cầm quyền thân Nga, Giấc mơ Gruzia, tuyên bố chiến thắng. Phe đối lập phủ nhận kết quả, cáo buộc chính phủ đe dọa và mua chuộc phiếu bầu. Vào thứ Hai, hàng chục nghìn người đã xuống đường ở thủ đô Tbilisi, và đến thứ Ba, ủy ban bầu cử của nước này thông báo sẽ tiến hành kiểm lại phiếu một phần.
Do đó EU sẽ lựa chọn ngôn từ một cách cẩn trọng. Liên minh sẽ nhấn mạnh rằng chủ nghĩa độc tài ngày càng gia tăng của đảng cầm quyền không phù hợp với tham vọng gia nhập EU của Gruzia. Nhưng EU cũng không muốn dập tắt hy vọng của phe đối lập, những người nhiệt tình ủng hộ EU. Sau nhiều năm khao khát gia nhập liên minh, nhiều người dân Gruzia sẽ không thể chấp nhận một tuyên bố nặng lời từ EU.
