Liệu loại thuốc đột phá tiếp theo có đến từ Trung Quốc?

Nguồn: Eleanor Olcott, “Will the next blockbuster drug come from China?,” Financial Times, 02/12/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Ngành công nghiệp dược phẩm sinh học đang bùng nổ sau khi nhận đầu tư kỷ lục và chuỗi cung ứng được cải thiện.

Tại một vùng ngoại ô công nghiệp ở Thượng Hải, một cuộc “đổi ngôi” trong ngành sản xuất thuốc đang âm thầm diễn ra.

Các kỹ sư đang kiểm tra một dãy thùng thép không gỉ khổng lồ, nơi sắp bắt đầu sản xuất một loại thuốc sinh học có nguồn gốc từ tế bào buồng trứng chuột hamster. Với mỗi thùng đủ lớn để sản xuất 50.000 lít thuốc, cơ sở này là minh chứng cho thấy sự bùng nổ của ngành công nghiệp dược phẩm sinh học đang diễn ra trên khắp Trung Quốc. Continue reading “Liệu loại thuốc đột phá tiếp theo có đến từ Trung Quốc?”

Thế giới hôm nay: 04/12/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Nhà Trắng cho biết các quan chức MỹUkraine sẽ gặp nhau tại Florida vào hôm nay để tiếp tục thảo luận về kế hoạch chấm dứt chiến tranh do Mỹ đề xuất. Tổng thống Donald Trump cho rằng con đường dẫn đến hòa bình ở Ukraine vẫn chưa rõ ràng, bất chấp cuộc gặp “khá tốt đẹp” giữa Vladimir Putin và các quan chức Mỹ hồi đầu tuần này. Trong khi đó, Ủy ban Châu Âu vừa đề xuất một kế hoạch gây tranh cãi nhằm tài trợ cho Ukraine bằng cách huy động khoảng 90 tỷ euro (105 tỷ đô la) được bảo đảm bằng tài sản bị đóng băng của nhà nước Nga.

Trump đề xuất nới lỏng tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu cho xe hơi Mỹ, nói rằng chúng “quá nặng nề.” Chính sách mới sẽ yêu cầu các nhà sản xuất xe hơi đạt mức tiết kiệm nhiên liệu trung bình 34,5 dặm/gallon (khoảng 6,5 km/lít) trên toàn bộ đội xe vào năm 2031, giảm so với mục tiêu trước đó là 50,4 dặm/gallon (khoảng 6,5 km/lít). Tổng thống đã đưa ra thông báo này khi đứng bên cạnh một số giám đốc điều hành của các hãng xe, bao gồm cả Jim Farley, người đứng đầu Ford. Continue reading “Thế giới hôm nay: 04/12/2025”

04/12/1867: Oliver Kelley thành lập Hội Nông dân Grange

Nguồn: Oliver Kelley organizes the Grange, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1867, cựu nông dân Minnesota, Oliver Hudson Kelley, đã thành lập Grange, một thế lực chính trị hùng mạnh trong giới nông dân miền tây nước Mỹ.

Dù lớn lên ở Boston, Kelley đã quyết định trở thành một nông dân ngay từ đầu những năm 20 tuổi. Năm 1849, ông đặt vé tàu hơi nước đến St. Paul, Minnesota. Khu vực Minnesota khi đó là địa bàn của những thương nhân người bản địa chứ không phải nông dân, nhưng Kelley đã khôn ngoan nhận ra rằng tương lai của khu vực nằm ở nông nghiệp, và ông chứng tỏ mình là một nông dân lành nghề và tiến bộ. Continue reading “04/12/1867: Oliver Kelley thành lập Hội Nông dân Grange”

Thế giới hôm nay: 03/12/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các cuộc thảo luận giữa NgaMỹ về kế hoạch của Mỹ nhằm chấm dứt cuộc xâm lược Ukraine của Nga đã không mang lại kết quả. Sau cuộc họp cấp cao tại Moscow, với sự tham dự của Vladimir Putin và đặc phái viên của Donald Trump, Steve Witkoff, Điện Kremlin tuyên bố hai nước “vẫn chưa tiến gần hơn” đến một thỏa thuận. Trước đó, Putin cáo buộc các nhà lãnh đạo châu Âu phá hoại nỗ lực hòa bình của Mỹ và tuyên bố Nga sẵn sàng chiến tranh với châu Âu nếu đó là điều họ muốn.

Chính quyền Trump quyết định dừng tất cả đơn xin nhập cư từ 19 quốc gia, viện dẫn vụ nổ súng khiến hai thành viên Vệ binh Quốc gia thương vong ở Washington, D.C. Nghi phạm là một người tị nạn Afghanistan. Kể từ khi trở lại nắm quyền, Trump đã siết chặt chính sách nhập cư, lấy lý do để cắt giảm tỷ lệ tội phạm. Nhưng trên thực tế, người nhập cư ít có khả năng phạm tội hơn người Mỹ bản địa. Continue reading “Thế giới hôm nay: 03/12/2025”

Tại sao thỏa thuận khoáng sản giữa Thái Lan và Mỹ lại gây phản ứng dữ dội?

Nguồn: Tom Fawthrop, “Thai-US Critical Minerals MoU Sparks Backlash Amid Mounting Environmental Costs,” The Diplomat, 29/11/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Với bằng chứng ngày càng nhiều, các nhà khoa học đang kêu gọi chính phủ các nước Đông Nam Á thức tỉnh trước cuộc khủng hoảng ô nhiễm đất hiếm.

Biên bản ghi nhớ (MoU) về khoáng sản quan trọng được Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul và Tổng thống Mỹ Donald Trump ký vội vàng vào ngày 26/10 đã gây sốc cho nhiều lãnh đạo cộng đồng ở miền bắc Thái Lan. Biên bản này không đề cập đến bất kỳ biện pháp bảo vệ môi trường nào, trong khi các cộng đồng Thái Lan đã và đang bị tàn phá, còn các dòng sông quý giá của họ thì bị hủy hoại bởi các mỏ đất hiếm hiện có. Continue reading “Tại sao thỏa thuận khoáng sản giữa Thái Lan và Mỹ lại gây phản ứng dữ dội?”

02/12/1777: Lydia Darragh nghe lén kế hoạch tấn công của quân Anh

Nguồn: Philadelphia midwife overhears British plans to attack Washington’s army, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Truyền thuyết kể rằng vào đêm ngày này năm 1777, bà nội trợ kiêm bà đỡ Lydia Darragh ở Philadelphia đã một mình cứu mạng Tướng George Washington và Quân đội Lục địa của ông khi bà nghe lén quân Anh lên kế hoạch bất ngờ tấn công quân đội của Washington vào ngày hôm sau.

Trong thời gian chiếm đóng Philadelphia, Tướng Anh William Howe đã đặt tổng hành dinh của mình đối diện nhà Darragh, và khi tổng hành dinh của Howe quá nhỏ để tổ chức các cuộc họp, ông quyết định trưng dụng một căn phòng lớn trên lầu trong nhà Darragh. Dù thông tin chưa được xác thực, nhưng những câu chuyện lưu truyền trong gia đình kể rằng Darragh thường nghe lén và ghi chép các cuộc họp của quân Anh từ căn phòng bên cạnh, rồi giấu tin bằng cách khâu chúng vào áo khoác của mình trước khi chuyển cho quân đội Mỹ đóng quân bên ngoài thành phố. Continue reading “02/12/1777: Lydia Darragh nghe lén kế hoạch tấn công của quân Anh”

Thế giới hôm nay: 02/12/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Nhà Trắng xác nhận Bộ trưởng Chiến tranh Mỹ Pete Hegseth đã cho phép một cuộc tấn công nối tiếp vào một tàu bị cáo buộc buôn lậu ma túy từ Venezuela hồi tháng 9. Nhà Trắng cho biết Hegseth không chỉ đạo đô đốc “giết tất cả,” nhưng hành động này là “tự vệ.” Donald Trump và Hegseth trước đó phủ nhận các báo cáo cho rằng ông đã ra lệnh tấn công, điều mà ngay cả một số thành viên Đảng Cộng hòa cũng cho là bất hợp pháp.

Đặc khu trưởng Hong Kong Lý Gia Siêu tuyên bố thành lập một ủy ban độc lập do thẩm phán đứng đầu để xem xét nguyên nhân vụ hỏa hoạn chết người nhất thành phố trong nhiều thập kỷ. Thảm họa tuần trước đã khiến ít nhất 151 người thiệt mạng, trong khi hàng chục người khác vẫn đang mất tích. Cảnh sát đã bắt giữ 13 người vì nghi ngờ ngộ sát. Các nhà điều tra chống tham nhũng cũng bắt giữ 12 người. Các nhà thầu tham gia cải tạo hai tòa tháp cũng nằm trong số những người bị bắt giữ. Continue reading “Thế giới hôm nay: 02/12/2025”

Tập đã định hướng cuộc chơi với Trump như thế nào?

Nguồn: Jonathan A. Czin, “How Xi Played Trump,” Foreign Affairs, 25/11/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Bắc Kinh đã chọn đánh cược và giờ đang gặt hái thành quả.

Dù Tổng thống Mỹ Donald Trump từng hứa sẽ mở một cuộc tấn công kinh tế vào Trung Quốc sau khi trở lại nắm quyền, nhưng Bắc Kinh vừa có một năm ngoại giao đáng chú ý. Chính quyền Trump đã khơi lại và mở rộng cuộc thương chiến hồi nhiệm kỳ đầu với Bắc Kinh, tuyên bố sử dụng đàm phán thương mại với các nước khác để gây áp lực lên Trung Quốc. Nhưng Bắc Kinh vẫn gần như không bị cô lập trên trường quốc tế: trong những tháng trước cuộc gặp tháng 10 với Trump tại Hàn Quốc, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tiếp đón một nhóm nguyên thủ quốc gia nước ngoài đến tham dự hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải và một cuộc duyệt binh.

Trung Quốc cũng không hề nhượng bộ trước các mối đe dọa của Mỹ. Sau khi dành phần lớn thời gian trong năm phản ứng lại các chính sách của Mỹ, Bắc Kinh đã chuyển sang thế tấn công, áp đặt chế độ kiểm soát xuất khẩu sâu rộng đối với chuỗi cung ứng các nguyên tố đất hiếm chỉ vài tuần trước cuộc gặp với Trump. Continue reading “Tập đã định hướng cuộc chơi với Trump như thế nào?”

Thế giới hôm nay: 01/12/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các nhà đàm phán Mỹ, bao gồm cả Ngoại trưởng Marco Rubio, dự kiến sẽ bay đến Moscow vào hôm nay để thúc đẩy chấm dứt cuộc chiến của Nga tại Ukraine. Rubio cho biết cuộc họp cuối tuần qua với các quan chức Ukraine tại Florida, nơi họ thảo luận về kế hoạch hòa bình sửa đổi của Nhà Trắng, đã “mang lại hiệu quả.” Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều trở ngại, đặc biệt là thái độ cứng rắn từ phía Điện Kremlin.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu yêu cầu Tổng thống Israel ân xá cho mình khỏi các cáo buộc tham nhũng. Trước đó, Netanyahu bị buộc tội gian lận, lạm dụng tín nhiệm, và nhận hối lộ, nhưng ông phủ nhận tất cả. Ông khẳng định rằng phiên tòa kéo dài của mình đã “làm sâu sắc thêm rạn nứt” trong xã hội Israel. Văn phòng Tổng thống cho biết đã nhận được “yêu cầu đặc biệt” này và sẽ tìm kiếm tư vấn pháp lý trước khi đưa ra quyết định. Continue reading “Thế giới hôm nay: 01/12/2025”

Sanae Takaichi có thể làm tan băng quan hệ Nhật-Trung như thế nào?

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “How Sanae Takaichi can thaw Japan’s relations with China,” Nikkei Asia, 27/11/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Nữ thủ tướng có thể học hỏi từ Shinzo Abe, cố vấn của bà.

Quan hệ Tokyo-Bắc Kinh đang xấu đi khi Trung Quốc gia tăng chỉ trích Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi sau phát biểu gần đây của bà về tình hình Đài Loan.

Ngoài việc trực tiếp chỉ trích Takaichi, chính quyền của Chủ tịch Tập Cận Bình còn huy động tất cả các cơ quan truyền thông chính thức của Trung Quốc để thực hiện một loạt công kích cá nhân nhắm vào bà. Continue reading “Sanae Takaichi có thể làm tan băng quan hệ Nhật-Trung như thế nào?”

30/11/1981: Mỹ và Liên Xô đàm phán giảm số lượng vũ khí hạt nhân tầm trung

Nguồn: The United States and U.S.S.R. open talks to reduce intermediate-range nuclear forces, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1981, các đại diện của Mỹ và Liên Xô đã bắt đầu đàm phán nhằm giảm số lượng vũ khí hạt nhân tầm trung (INF) của họ tại châu Âu. Các cuộc đàm phán kéo dài đến ngày 17/12, nhưng đã kết thúc mà không có kết quả nào. SALT I (1972) và SALT II (1979) giúp giảm số lượng vũ khí hạt nhân chiến lược mà hai siêu cường nắm giữ, nhưng vẫn chưa thể giải quyết vấn đề nhức nhối về số lượng vũ khí phi chiến lược – cái gọi là tên lửa hạt nhân tầm trung ở châu Âu.

Đến năm 1976, Liên Xô bắt đầu nâng cấp hệ thống INF của mình bằng tên lửa SS-20 tốt hơn. Các đồng minh NATO kêu gọi Mỹ phản ứng, và nước này đã đe dọa triển khai tên lửa hành trình và tên lửa Pershing II vào năm 1983 nếu không đạt được thỏa thuận nào với Liên Xô về INF. Tuy nhiên, đến năm 1981, tình hình bất ngờ thay đổi. Các lực lượng phi hạt nhân ngày càng mạnh lên ở Tây Âu và ngày càng có nhiều lo ngại rằng những lời lẽ gay gắt về Chiến tranh Lạnh của Tổng thống Ronald Reagan sẽ dẫn đến một cuộc đối đầu hạt nhân với châu Âu là chiến trường. Continue reading “30/11/1981: Mỹ và Liên Xô đàm phán giảm số lượng vũ khí hạt nhân tầm trung”

29/11/1975: Tổng thống Ford ký Đạo luật Giáo dục cho Trẻ em Khuyết tật

Nguồn: President Ford signs Education for All Handicapped Children Act, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1975, Tổng thống Gerald Ford đã ký Đạo luật Giáo dục cho Tất cả Trẻ em Khuyết tật (Công luật 94-142). Biện pháp mang tính bước ngoặt này quy định rằng tất cả trẻ em khuyết tật về thể chất, tinh thần, cảm xúc, và trí tuệ đều được tiếp cận với “nền giáo dục công lập miễn phí”, phù hợp với nhu cầu của các em.

Trong một tuyên bố được đưa ra tại lễ ký kết, Ford bày tỏ sự ủng hộ đối với mục tiêu của đạo luật nhưng đặt câu hỏi về tính khả thi của việc triển khai: “Thật không may, đạo luật này hứa hẹn nhiều hơn những gì chính phủ liên bang có thể thực hiện, và những ý định tốt đẹp của nó có thể bị cản trở bởi nhiều điều khoản thiếu khôn ngoan mà nó chứa đựng… Mọi người đều có thể đồng ý với mục tiêu được nêu trong tiêu đề của đạo luật này – giáo dục tất cả trẻ em khuyết tật trên toàn quốc. Câu hỏi quan trọng là liệu đạo luật có thực sự đạt được mục tiêu đó hay không.” Continue reading “29/11/1975: Tổng thống Ford ký Đạo luật Giáo dục cho Trẻ em Khuyết tật”

Phải chăng đây là hồi kết của kỷ nguyên hòa bình dài nhất?

Nguồn: Graham Allison và James A. Winnefeld, Jr., “The End of the Longest Peace?”, Foreign Affairs, 24/11/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Một trong những thành tựu vĩ đại nhất của lịch sử đang bị đe dọa.

Tám thập kỷ qua là khoảng thời gian dài nhất không có chiến tranh giữa các cường quốc kể từ thời Đế chế La Mã. Kỷ nguyên hòa bình kéo dài bất thường này diễn ra sau hai cuộc chiến thảm khốc, mỗi cuộc chiến đều có sức tàn phá khủng khiếp hơn nhiều so với các xung đột trước đó, đến nỗi các nhà sử học thấy cần phải tạo ra một phạm trù hoàn toàn mới để mô tả chúng: chiến tranh thế giới. Nếu phần còn lại của thế kỷ 20 cũng bạo lực như hai thiên niên kỷ trước, thì cuộc đời của hầu hết mọi người đang sống ngày nay hẳn đã khác xa. Continue reading “Phải chăng đây là hồi kết của kỷ nguyên hòa bình dài nhất?”

Thế giới hôm nay: 28/11/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vladimir Putin cho biết các đề xuất của Mỹ nhằm chấm dứt cuộc chiến của Nga tại Ukraine có thể định hình “các thỏa thuận trong tương lai.” Tuy nhiên, ông khẳng định Ukraine phải nhượng bộ lãnh thổ trong bất kỳ thỏa thuận nào. Tại một hội nghị thượng đỉnh ở Kyrgyzstan, Tổng thống Nga cũng bác bỏ những ý kiến cho rằng Steve Witkoff, đặc phái viên của Donald Trump, đang thiên vị Nga. Volodymyr Zelensky, Tổng thống Ukraine, nói rằng Putin đã “coi thường” những nỗ lực hòa bình. Witkoff dự kiến sẽ gặp Putin tại Moscow vào tuần tới.

Trump cho biết một lính Vệ binh Quốc gia bị bắn gần Nhà Trắng đã qua đời. Một người khác vẫn đang nằm viện. Trước đó, Giám đốc FBI Kash Patel cho biết nghi phạm là một người đàn ông Afghanistan 29 tuổi, từng làm việc với CIA tại Afghanistan. Hắn ta bị một thành viên Vệ binh Quốc gia khác bắn và hiện đang nằm viện. Để đáp trả vụ tấn công, chính phủ Mỹ đã ngừng xử lý các yêu cầu nhập cư từ người Afghanistan. Continue reading “Thế giới hôm nay: 28/11/2025”

27/11/1703: Cơn bão kỳ lạ tan biến ở Anh

Nguồn: Freak storm dissipates over England, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1703, một hệ thống bão bất thường cuối cùng đã tan biến sau gần hai tuần tàn phá nước Anh. Với sức gió cực mạnh, cơn bão được cho là đã giết chết khoảng 10.000 đến 30.000 người. Hàng trăm tàu chiến của Hải quân Hoàng gia đã mất tích trong cơn bão này, vốn là cơn bão tồi tệ nhất trong lịch sử nước Anh.

Thời tiết bất thường bắt đầu vào ngày 14/11 khi những cơn gió mạnh từ Đại Tây Dương ập vào miền nam nước Anh và xứ Wales. Nhiều ngôi nhà và các công trình khác bị hư hại do gió giật mạnh, nhưng cơn bão chỉ bắt đầu gây thiệt hại nghiêm trọng vào ngày 26/11. Sức gió ước tính hơn 128km/h đã thổi bay gạch khỏi một số tòa nhà và ghim chúng sang những tòa nhà khác. Các thanh xà gỗ cũng bị bật khỏi các tòa nhà, bay lên không trung, và giết chết hàng trăm người trên khắp miền nam đất nước. Các thị trấn như Plymouth, Hull, Cowes, Portsmouth và Bristol đều bị tàn phá nặng nề. Continue reading “27/11/1703: Cơn bão kỳ lạ tan biến ở Anh”

Thế giới hôm nay: 27/11/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Bộ trưởng Tài chính Anh, Rachel Reeves, công bố mức tăng thuế lên tới 26 tỷ bảng Anh (34,3 tỷ đô la) trong vòng 5 năm. Các biện pháp bao gồm đóng băng ngưỡng thuế thu nhập và đánh thuế đối với những căn nhà có giá trị trên 2 triệu bảng Anh. Bà cho biết điều này sẽ cho phép chính phủ tuân thủ các quy tắc tài chính. Cơ quan giám sát kinh tế Anh đã vô tình để lộ chi tiết ngân sách trước khi công bố, gây bối rối cho chính phủ và khiến lợi suất trái phiếu lên xuống thất thường.

Ít nhất 55 người đã thiệt mạng trong vụ hỏa hoạn thiêu rụi bảy tòa chung cư cao tầng ở Hong Kong. 15 người khác đang trong tình trạng nguy kịch, và 279 người vẫn mất tích. Nguyên nhân vụ cháy hiện chưa được xác định, nhưng các tòa tháp đang trong quá trình cải tạo nên được che chắn bằng lưới và giàn giáo tre. Cảnh sát đã bắt giữ ba người từ công ty xây dựng vì nghi ngờ ngộ sát. Continue reading “Thế giới hôm nay: 27/11/2025”

Tại sao các đồng minh của Mỹ nên sở hữu vũ khí hạt nhân?

Nguồn: Moritz S. Graefrath và Mark A. Raymond, “America’s Allies Should Go Nuclear,” Foreign Affairs, 19/11/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Phổ biến vũ khí hạt nhân có chọn lọc sẽ củng cố trật tự toàn cầu, chứ không phải chấm dứt nó.

Có lẽ ít có kịch bản nào khiến các chuyên gia và nhà hoạch định chính sách lo ngại bằng viễn cảnh phổ biến vũ khí hạt nhân. Việc Nga sẵn sàng đe dọa triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật trong cuộc chiến chống lại Ukraine, mối quan tâm mơ hồ của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với việc thử nghiệm hạt nhân, và việc Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược Mới (START, nhằm hạn chế quy mô kho vũ khí hạt nhân của Nga và Mỹ) năm 2010 sắp hết hạn đã nhắc nhở thế giới về tiềm năng hủy diệt lâu dài của vũ khí hạt nhân và làm dấy lên nỗi sợ đối với việc sử dụng chúng. Các nhà lãnh đạo Mỹ tin rằng việc phổ biến vũ khí hạt nhân sẽ gây tổn hại sâu sắc đến lợi ích chiến lược của nước này và làm mất ổn định hơn nữa trật tự toàn cầu vốn đã mong manh. Trong những tháng gần đây, họ đã đẩy mạnh cam kết ngăn chặn phổ biến vũ khí hạt nhân, và các cuộc không kích vào các địa điểm hạt nhân ở Iran vào tháng 6 cho thấy Washington sẽ sử dụng vũ lực để ngăn chặn nhiều quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân hơn nữa. Continue reading “Tại sao các đồng minh của Mỹ nên sở hữu vũ khí hạt nhân?”

Thế giới hôm nay: 26/11/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Donald Trump cho biết đội ngũ của ông đã “tinh chỉnh” kế hoạch hòa bình sửa đổi của Mỹ cho Ukraine và chỉ đạo đặc phái viên Steve Witkoff đến gặp Vladimir Putin tại Nga. Các cuộc đàm phán song song cũng được lên kế hoạch tại Ukraine. Trước đó, Thủ tướng Anh, Ngài Keir Starmer, cho biết Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã “bật tín hiệu” rằng ông có thể chấp nhận phần lớn đề xuất 19 điểm. Dù vậy, đàm phán vẫn đang diễn ra, và Nga vẫn chưa phê duyệt bản sửa đổi.

Nvidia khoe rằng họ “đi trước ngành một thế hệ” sau khi có thông tin rằng Meta, một khách hàng của Nvidia, có thể sẽ chuyển sang Google. Công ty mẹ của Google, Alphabet, gần đây vừa phát hành một mô hình AI được cho là hoạt động tốt hơn so với các mô hình chạy trên chip Nvidia. Giá cổ phiếu Nvidia giảm gần 3% sau báo cáo. Các nhà đầu tư lo ngại nhà sản xuất chip Mỹ, vốn kiểm soát phần lớn thị trường chip AI, có thể tụt hậu so với các đối thủ. Continue reading “Thế giới hôm nay: 26/11/2025”

Trung Quốc lo ngại về tình trạng mất việc làm liên quan đến AI

Nguồn: Marianne Lu, “China Is Worried About AI Job Losses,” Foreign Policy, 20/11/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Bắc Kinh xem trọng sự ổn định trong nước hơn là cạnh tranh toàn cầu.

Tại Thượng Hải, những người trẻ tuổi thất nghiệp đang phải trả 5 đô la mỗi ngày để ngồi dưới ánh đèn huỳnh quang tại một công ty có tên gọi rất phù hợp là “Công ty Giả vờ Làm việc” (Pretend to Work Co). Đây là một trong nhiều văn phòng ma trên khắp thành phố, những nơi cung cấp Wi-Fi, cà phê, và thậm chí cả công việc ảo. Và cách đó vài dãy nhà, những người lao động nhập cư đến từ nông thôn đang ngủ theo ca trong một căn phòng chung, thay phiên nhau làm một công việc duy nhất.

Cả hai nhóm đều chịu áp lực giống nhau. Nền kinh tế Trung Quốc đang chững lại và những thay đổi về cơ cấu – bao gồm sự sụp đổ của thị trường bất động sản và sự đàn áp trong lĩnh vực công nghệ – đã khiến số lượng việc làm giảm mạnh. Và một thế lực tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây gián đoạn hơn cho người tìm việc đang lờ mờ xuất hiện: trí tuệ nhân tạo (AI). Continue reading “Trung Quốc lo ngại về tình trạng mất việc làm liên quan đến AI”

25/11/2000: Ngày Quốc tế đầu tiên về Xóa bỏ Bạo lực đối với Phụ nữ

Nguồn: First International Day for the Elimination of Violence Against Women, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2000, sau khi thông qua một nghị quyết vào đầu năm, Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc đã công nhận Ngày Quốc tế về Xóa bỏ Bạo lực đối với Phụ nữ đầu tiên. Nghị quyết này, do Cộng hòa Dominica đề xuất, nhằm kỷ niệm ngày mất của ba chị em Patria, Minerva, và María Teresa Mirabal, những người bị sát hại tại nước này vào năm 1960. Dù phụ nữ ở Mỹ Latinh và Caribbe đã tôn vinh ngày này từ năm 1981, nhưng phải gần hai thập kỷ sau, tất cả các quốc gia thành viên Liên Hiệp Quốc mới chính thức công nhận ngày này. Continue reading “25/11/2000: Ngày Quốc tế đầu tiên về Xóa bỏ Bạo lực đối với Phụ nữ”