Author: Kim Phụng

01/04/1621: Hòa ước Pilgrim-Wampanoag

Nguồn: The Pilgrim-Wampanoag peace treaty, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1621, tại thuộc địa Plymouth, ngày nay là Massachusetts, giới lãnh đạo thuộc địa, thay mặt cho Vua James I, đã quyết định thành lập một liên minh phòng thủ với Massasoit, tù trưởng của tộc Wampanoag. Thỏa thuận này, trong đó quy định cả hai bên cam kết sẽ không “làm tổn thương” nhau, là hiệp ước đầu tiên được ký giữa một bộ lạc người Mỹ bản địa và một nhóm cư dân thuộc địa. Theo nội dung của hòa ước, nếu một người Wampanoag phá vỡ nền hòa bình, anh ta sẽ bị đưa đến Plymouth để trừng phạt; ngược lại, nếu một cư dân Plymouth vi phạm thỏa thuận, anh ta cũng sẽ bị giao cho người Wampanoag. Continue reading “01/04/1621: Hòa ước Pilgrim-Wampanoag”

30/03/1948: Henry Wallace chỉ trích chính sách Chiến tranh Lạnh của Truman

Nguồn: Henry Wallace criticizes Truman’s Cold War policies, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1948, Henry Wallace, cựu Phó Tổng thống kiêm ứng viên Tổng thống của Đảng Tiến bộ (Progressive Party), đã lên tiếng chỉ trích các chính sách Chiến tranh Lạnh của Tổng thống Harry S. Truman. Wallace và những người ủng hộ ông nằm trong số ít những người Mỹ tích cực lên tiếng chỉ trích tư tưởng Chiến tranh Lạnh của Mỹ hồi cuối những năm 1940 và thập niên 1950.

Được nhiều người ngưỡng mộ vì trí thông minh và tính chính trực của mình, Henry Wallace đã từng là Phó Tổng thống dưới thời Franklin D. Roosevelt, từ năm 1941 đến năm 1945. Khi Harry S. Truman lên làm Tổng thống sau cái chết của Roosevelt vào tháng 04/1945, Wallace được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Thương mại, nhưng ông không hòa hợp được với Truman. Là một người theo chủ nghĩa tự do thực sự, Wallace đã chỉ trích gay gắt điều mà ông cho là hành động rút lui của Truman khỏi chế độ phúc lợi xã hội thời kỳ Chính sách Kinh tế Mới (New Deal). Continue reading “30/03/1948: Henry Wallace chỉ trích chính sách Chiến tranh Lạnh của Truman”

28/03/1915: Công dân Mỹ đầu tiên bị giết trong Thế chiến I

Nguồn: First American citizen killed during WWI, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1915, công dân Mỹ đầu tiên đã thiệt mạng trong Thế chiến I, cuộc xung đột khi đó đã kéo dài 8 tháng ở châu Âu.

Leon Thrasher, một kỹ sư khai thác mỏ 31 tuổi quê ở Massachusetts, đã chết đuối khi một tàu ngầm Đức, U-28, phóng ngư lôi vào con tàu chở khách Falaba, đang trên đường từ Liverpool đến Tây Phi, ngoài khơi bờ biển nước Anh. Trong số 242 hành khách và thủy thủ đoàn trên tàu Falaba, đã có 104 người chết đuối. Thrasher, nhân viên làm việc tại Gold Coast ở Tây Phi thuộc Anh, đang trên đường từ Anh trở về Tây Phi với tư cách là một hành khách trên tàu. Continue reading “28/03/1915: Công dân Mỹ đầu tiên bị giết trong Thế chiến I”

27/03/1829: Jackson bổ nhiệm John Eaton làm Bộ trưởng Chiến tranh

Nguồn: President Jackson appoints John Eaton as secretary of war and starts scandal, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1829, bất chấp sự phản đối từ các phu nhân trong một hội ở Washington, Tổng thống Andrew Jackson đã quyết định bổ nhiệm một John Eaton đầy tai tiếng làm Bộ trưởng Chiến tranh trong chính quyền của mình.

Đầu năm đó, Eaton đã kết hôn với một phụ nữ xuất thân là gái hầu rượu với quá khứ được cho là khá rắc rối. Margaret Peggy Eaton đã lớn lên trong một khu nhà trọ mà các chính trị gia Washington thường lui tới và trở thành một nhà quan sát chính trị sắc sảo, đồng thời là một nhạc sĩ và vũ công cừ khôi. Cô đã quyến rũ nhiều người thuê nhà, bao gồm cả Andrew Jackson (lúc bấy giờ còn là thượng nghị sĩ) và bạn của ông là John Eaton. Margaret cũng bị nghi ngờ có nhiều mối quan hệ bất chính trước cuộc hôn nhân đầu tiên của mình. Vào thời điểm cô gặp Jackson và Eaton lần đầu tiên, Margaret 23 tuổi đang là vợ của một thủy thủ Hải quân. Eaton rất thích sự thông minh và hóm hỉnh của Margaret và đã đưa cô đến dự các sự kiện xã hội trong lúc chồng cô đi biển. Continue reading “27/03/1829: Jackson bổ nhiệm John Eaton làm Bộ trưởng Chiến tranh”

25/03/1634: Thành lập thuộc địa Maryland

Nguồn: The settlement of Maryland, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1634, những cư dân đầu tiên của thuộc địa Maryland đã đến Đảo St. Clement trên bờ tây của Maryland và thành lập khu định cư St. Mary.

Năm 1632, Vua Charles I của Anh đã cấp sắc lệnh nhượng dất cho George Calvert, Nam tước Baltimore thứ nhất, trao cho ông quyền sở hữu độc quyền đối với lãnh thổ phía đông sông Potomac để đổi lấy một phần thu nhập có được từ vùng đất này. Lãnh thổ được đặt tên là Maryland để vinh danh Hoàng hậu Henrietta Maria, vợ vua Charles I. Chưa kịp đến khu định cư thì George Calvert qua đời và được kế vị bởi con trai ông là Cecilius, người tìm cách biến Maryland trở thành một thiên đường cho người Công giáo La Mã đang bị đàn áp ở Anh. Tháng 03/1634, những người Anh định cư đầu tiên – một nhóm tín đồ Công giáo và Tin lành được lựa chọn cẩn thận – đã đến Đảo St. Clement trên hai con tàu, Ark và Dove. Continue reading “25/03/1634: Thành lập thuộc địa Maryland”

23/03/1983: Reagan kêu gọi sử dụng công nghệ chống tên lửa mới

Nguồn: President Reagan calls for new antimissile technology, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1983, trong một bài phát biểu trước cả nước, Tổng thống Ronald Reagan đề xuất Mỹ nên bắt tay vào chương trình phát triển công nghệ chống tên lửa có thể khiến nước này gần như không thể bị tấn công bằng tên lửa hạt nhân. Bài phát biểu của Reagan đánh dấu sự khởi đầu của cái được gọi là “Sáng kiến Phòng thủ Chiến lược” (Strategic Defense Initiative – SDI) đầy tranh cãi.

Bất chấp việc ông có luận điệu chống cộng mạnh mẽ, Reagan đã coi việc kiểm soát vũ khí hạt nhân là một trong những điểm mấu chốt trong chính quyền của mình. Tuy nhiên, đến năm 1983, các cuộc đàm phán với Liên Xô đã bị đình trệ do các vấn đề như: loại vũ khí nào nên được kiểm soát, loại biện pháp kiểm soát nào nên được thiết lập và làm thế nào để đánh giá mức độ tuân thủ các biện pháp kiểm soát đó. Đây cũng là thời điểm Reagan trở nên đặc biệt quan tâm đến ý tưởng được đề xuất bởi một số cố vấn quân sự và khoa học của mình, bao gồm cả Tiến sĩ Edward Teller, “cha đẻ của bom hydrogen.” Continue reading “23/03/1983: Reagan kêu gọi sử dụng công nghệ chống tên lửa mới”

21/03/1778: Thảm sát Cầu Hancock

Nguồn: Massacre at Hancock’s Bridge, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1778, chỉ ba ngày sau khi tấn công dân quân thuộc địa New Jersey tại Cầu Quinton, cách Salem, New Jersey ba dặm, lực lượng Trung Quân (Loyalists, trung thành với Anh) và lính đánh thuê người Đức lại tiếp tục tấn công dân quân thuộc địa tại Cầu Hancock, cách Salem năm dặm.

Trong một diễn biến tương tự như một cuộc nội chiến ở New Jersey, Đại tá Charles Mawhood đã chỉ huy cuộc tấn công vào Cầu Quinton, sau đó đe dọa thiêu rụi thị trấn Salem, đồng thời khiến phụ nữ và trẻ em tại đây phải hứng chịu nỗi kinh hoàng từ lực lượng Trung Quân nếu lực lượng dân quân của phe Ái Quốc (Patriots) không chịu đầu hàng. Continue reading “21/03/1778: Thảm sát Cầu Hancock”

20/03/1778: Vua Louis XVI tiếp các đại sứ Mỹ

Nguồn: King Louis XVI receives U.S. representatives, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1778, Benjamin Franklin, Silas Deane và Arthur Lee đã tới diện kiến trước vua Vua Louis XVI của Pháp với tư cách là các đại diện chính thức của nước Mỹ. Dù bản thân Louis XVI vẫn hoài nghi về nền cộng hòa non trẻ, nhưng thái độ ghét bỏ đối với người Anh cuối cùng đã khiến ông gạt đi quan ngại của mình và Pháp chính thức công nhận nền độc lập của Mỹ vào tháng 02/1778.

Một vài điều trớ trêu nhất của Cách mạng Mỹ nằm trong chính mối quan hệ giữa Mỹ và Pháp. Năm 1774, khi Quốc hội Pháp quyết định trao quyền tự do tôn giáo và quyền tự trị về tư pháp cho những người Công giáo nói tiếng Pháp ở Quebec, cư dân các thuộc địa Bắc Mỹ đã ‘kinh hoàng’ trước việc những người Công giáo Pháp được trao quyền trên biên giới của họ. Continue reading “20/03/1778: Vua Louis XVI tiếp các đại sứ Mỹ”

18/03/1937: Nổ khí đốt tự nhiên khiến gần 300 người Texas thiệt mạng

Nguồn: Natural gas explosion kills nearly 300 at Texas school, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1937, gần 300 học sinh ở Texas đã thiệt mạng khi một vụ nổ khí đốt tự nhiên xảy ra tại trường học.

Trường Hợp Nhất New London (Consolidated School of New London, Texas) nằm giữa một mỏ dầu và khí tự nhiên rộng lớn. Khu vực này có hơn 10.000 dàn khoan dầu, 11 trong số đó nằm ngay trên sân trường. Ngôi trường chỉ mới được xây dựng vào những năm 1930 với giá gần 1 triệu đô la và ngay từ khi thành lập, trường đã mua khí tự nhiên từ hãng Union Gas để phục vụ nhu cầu năng lượng của mình. Hóa đơn khí đốt tự nhiên của trường trung bình khoảng 300 đô la/tháng; tuy nhiên, các nhân viên của trường đã quyết định tiết kiệm tiền bằng cách sử dụng các đường ống khí ướt do Công ty Parade Oil điều hành nằm gần trường. Khí ướt là một loại khí kém ổn định và có nhiều tạp chất hơn so với khí tự nhiên thông thường. Vào thời điểm đó, việc những người sống gần các mỏ dầu sử dụng loại khí này không phải là chuyện hiếm. Continue reading “18/03/1937: Nổ khí đốt tự nhiên khiến gần 300 người Texas thiệt mạng”

16/03/1945: Giao tranh tại Iwo Jima kết thúc

Nguồn: Fighting on Iwo Jima ends, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, sau nhiều tuần giao tranh ác liệt với quân phòng thủ của Nhật, lính Mỹ đã tuyên bố thành công trong việc chiếm giữ đảo núi lửa Iwo Jima ở phía tây Thái Bình Dương.

Người Mỹ bắt đầu gây áp lực lên hệ thống phòng thủ Iwo Jima của Nhật Bản kể từ tháng 02/1944, khi các máy bay ném bom B-24 và B-25 không kích hòn đảo suốt 74 ngày liên tiếp. Đây là đợt oanh tạc dài nhất trước khi đổ bộ trong cuộc chiến, tuy nhiên, đây là điều cần thiết nếu xét đến mức độ phòng vệ của Nhật tại hòn đảo – với 21.000 quân – đóng trong các công sự ở trên và dưới mặt đất, gồm cả một mạng lưới các hang động. Các đội người nhái được Mỹ cử đi ngay trước khi tấn công nhằm rà phá các bãi mìn và bất kỳ chướng ngại vật nào khác có thể cản trở đường tiến quân. Thực ra, người Nhật đã nhầm tưởng lực lượng người nhái là một đoàn quân xâm lược và đã giết 170 người trong số họ. Continue reading “16/03/1945: Giao tranh tại Iwo Jima kết thúc”