Đông Nam Á im lặng chịu đựng các chiến dịch tấn công mạng của Trung Quốc

Nguồn: Gatra Priyandita, “Silence as strategy: Southeast Asia and China’s persistent cyber campaigns”, The Strategist, 01/09/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Việc Google tiết lộ rằng Trung Quốc đã tiến hành một chiến dịch gián điệp mạng nhắm vào các nhà ngoại giao Đông Nam Á không có gì đáng ngạc nhiên. Các chiến dịch tấn công mạng do nhà nước hậu thuẫn đã trở thành một đặc điểm cố hữu trong bối cảnh an ninh của khu vực, và Trung Quốc từ lâu đã là một trong những quốc gia năng động nhất. Thông tin này quan trọng không phải vì tính mới mẻ mà vì tính rõ ràng: nó là sự xác nhận từ một chủ thể thương mại đáng tin cậy rằng các chiến dịch như vậy đang diễn ra, có mục tiêu rõ ràng và tinh vi. Điều này củng cố những gì các cơ quan an ninh đã biết, đồng thời cung cấp một câu chuyện công khai dựa trên các phân tích thương mại thay vì thông tin tình báo nhạy cảm. Continue reading “Đông Nam Á im lặng chịu đựng các chiến dịch tấn công mạng của Trung Quốc”

Tại sao Trung Quốc quan tâm đến chính trường New York?

Nguồn: James Palmer, “Why Does China Care About New York Politics”, Foreign Policy, 26/08/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Những nỗ lực nhằm gây ảnh hưởng của Bắc Kinh có thể diễn ra ở phạm vi nhỏ đến mức khó ngờ.

Tiêu điểm tuần trước: Bê bối hối lộ ở New York thúc đẩy việc giám sát các hoạt động gây ảnh hưởng của Trung Quốc; Bắc Kinh chuẩn bị cho lễ diễu binh; Nvdia tạm dừng sản xuất chip H20.

Bê bối hối lộ nêu bật ảnh hưởng của Trung Quốc

Tuần trước, bà Winnie Greco – cố vấn người Mỹ gốc Hoa của Thị trưởng New York Eric Adams và của cựu Giám đốc phụ trách các vấn đề châu Á của thành phố lúc bấy giờ – vừa trở thành tâm điểm khi đưa cho phóng viên một phong bì tiền mặt đựng trong túi khoai tây chiên, có vẻ như là một nỗ lực nhằm hối lộ. Continue reading “Tại sao Trung Quốc quan tâm đến chính trường New York?”

Năm thay đổi lớn tái định hình xã hội toàn cầu trong tương lai

Nguồn: Jeffrey Sachs, 杰弗里·萨克斯:五大变化将激进重塑全球格局, Guancha, 27/08/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Vào ngày 23/8, Hội nghị Quốc tế lần thứ 12 của Viện Chính sách Công (IPP) thuộc Đại học Công nghệ Hoa Nam, với chủ đề “Tái định hình Hiện đại hóa: Trung Quốc và phương Nam toàn cầu”, đã được tổ chức tại cơ sở Ngũ Sơn của trường. Giáo sư Jeffrey Sachs – nhà kinh tế học nổi tiếng, Giám đốc Trung tâm Phát triển Bền vững thuộc Đại học Columbia – đã có bài phát biểu quan trọng với chủ đề “Thế giới năm 2050: Một số góc nhìn định lượng”. Continue reading “Năm thay đổi lớn tái định hình xã hội toàn cầu trong tương lai”

Đằng sau việc Singapore huỷ kế hoạch đặt căn cứ tiêm kích ở Guam

Nguồn: Ian Seow Cheng Wei, “What’s Behind the Cancellation of Singapore’s Fighter Jet Basing in Guam”, The Diplomat, 27/08/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Cả hai quốc gia đều được cho là có những lí do chính đáng để gác lại thoả thuận thiết lập căn cứ thường trực cho tiêm kích F-15 của Không quân Singapore (RSAF).

Dù có diện tích nhỏ và không có vị thế đồng minh, nhưng Singapore là một trong số ít quốc gia trên thế giới có hiện diện quân sự lâu dài trên đất Mỹ. Từ thập niên 1990, Singapore đã triển khai tiêm kích và trực thăng đến Mỹ để huấn luyện vì Mỹ có không phận lớn và vì cơ hội học hỏi kinh nghiệm thực tiễn tốt nhất từ Không quân Mỹ. Các biệt đội này giúp Không quân Cộng hoà Singapore (RSAF) có thể tiến hành những cuộc tập trận phức tạp vốn không thể thực hiện được trong điều kiện không phận hạn chế của Singapore, qua đó đóng góp vào khả năng sẵn sàng tác chiến. Hiện nay, Singapore có ba biệt đội RSAF tại Mỹ: hai ở Arizona và một ở Idaho. Continue reading “Đằng sau việc Singapore huỷ kế hoạch đặt căn cứ tiêm kích ở Guam”

Bộ phim đánh thức nỗi sợ chiến tranh của Đài Loan

Nguồn: Jane Rickards, “As Taiwanese finally begin imagining war, a TV series depicts it for them”, The Strategist, 26/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Thật kỳ lạ khi hầu hết người dân Đài Loan, những người đã phải sống chung với mối đe dọa chiến tranh từ Trung Quốc trong nhiều thập kỷ để giành lấy họ và hòn đảo của họ, lại không mấy bận tâm đến khả năng đó. Trong nhiều thập kỷ, đây dường như chỉ là điều không thể tưởng tượng được.

Tuy nhiên, vài năm gần đây, một số người đã bắt đầu nghĩ về viễn cảnh đó và thảo luận với bạn bè. Và giữa chuyển biến văn hóa này, một bộ phim truyền hình đã xuất hiện, khắc họa chính những điều họ đang tưởng tượng. Continue reading “Bộ phim đánh thức nỗi sợ chiến tranh của Đài Loan”

Trung Quốc đối mặt bài toán khó về người kế nhiệm chức Ngoại trưởng

Nguồn: Michael Cunningham, Reports of Chinese diplomat’s detention reflect succession dilemma in Foreign Ministry”, The Interpreter, 20/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Đầu tháng này, tờ Wall Street Journal đưa tin rằng ông Lưu Kiến Siêu – một nhà ngoại giao cấp cao được kỳ vọng sẽ trở thành Ngoại trưởng Trung Quốc tiếp theo – đã bị bắt giữ. Mặc dù thông tin này vẫn chưa được xác nhận, nó đã làm nổi bật thế khó mà Trung Quốc đang đối mặt trong việc tìm người kế nhiệm cho nhà ngoại giao hàng đầu Vương Nghị.

Ông Vương hiện đang giữ cả hai chức vụ là Ngoại trưởng và Trưởng ban Đối ngoại Trung ương Đảng (CFAO). Ở tuổi 71, ông đã quá tuổi nghỉ hưu theo quy định. Nếu không có người thay thế có cấp bậc tương đương được bổ nhiệm trước Đại hội Đảng tiếp theo vào năm 2027, vai trò của ngành ngoại giao Trung Quốc có thể bị suy giảm đúng vào lúc Bắc Kinh cần nó hơn bao giờ hết. Continue reading “Trung Quốc đối mặt bài toán khó về người kế nhiệm chức Ngoại trưởng”

Vấn đề Triều Tiên của Trung Quốc

Nguồn: Shuxian Luo, “China’s North Korea Problem”, Foreign Affairs, 21/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Kể từ sau khi cuộc đàm phán giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un sụp đổ ở Hà Nội vào năm 2019, Triều Tiên đã không ngừng theo đuổi các năng lực hạt nhân tầm xa, đẩy căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên lên một tầm cao mới. Tuy nhiên, những hành động khiêu khích của Bình Nhưỡng đã che khuất một sự thay đổi sâu sắc hơn trong khu vực: sự miễn cưỡng ngày càng tăng của Trung Quốc trong việc kiềm chế đồng minh rắc rối này. Trong nhiều năm, Bắc Kinh đã đóng một vai trò quan trọng trong việc đưa Triều Tiên đến bàn đàm phán, và đôi khi là một đối tác then chốt trong các nỗ lực quốc tế nhằm kiềm chế tham vọng hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên. Trung Quốc đã ủng hộ các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc để ngăn chặn chương trình hạt nhân của Triều Tiên và thậm chí hợp tác với Washington để siết chặt các lệnh trừng phạt chống lại Bình Nhưỡng, bất chấp sự chỉ trích từ Nga. Nhưng trước sự cạnh tranh ngày càng tăng với Mỹ, Trung Quốc đã lặng lẽ rút lui khỏi cách tiếp cận hợp tác này. Continue reading “Vấn đề Triều Tiên của Trung Quốc”

Nguy hiểm từ các cam kết an ninh mập mờ cho Ukraine

Nguồn:Security ‘guarantees’ for Ukraine are dangerously hazy”, The Economist, 20/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Một trong những vấn đề chưa được giải quyết quan trọng nhất liên quan đến bất cứ thỏa thuận hòa bình nào cho Ukraine là về các đảm bảo an ninh—làm thế nào Ukraine có thể đảm bảo rằng Nga sẽ không phá vỡ thỏa thuận hòa bình và xâm lược lần nữa. Một viễn cảnh tồi tệ đối với Ukraine là Nga sẽ lợi dụng việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt và hòa bình để xây dựng lại và huấn luyện quân đội của mình, và tái xuất hiện như một lực lượng đáng gờm hơn để tấn công Ukraine lần nữa và kết thúc công việc. Vào ngày 18 tháng 8, ông Trump nói rằng Nga đã đồng ý chấp nhận các đảm bảo an ninh, lặp lại một tuyên bố được đưa ra vài ngày trước đó bởi Steve Witkoff, đặc phái viên của ông, rằng “sự bảo vệ giống như Điều 5” đang được thảo luận. Điều đó có ý nghĩa gì trong thực tế? Continue reading “Nguy hiểm từ các cam kết an ninh mập mờ cho Ukraine”

Đường sắt Cao tốc Bắc-Nam: Do dự có thể khiến Việt Nam lỡ chuyến tàu khu vực?

Nguồn: Trúc Lộ Tích Thúy Hưởng, 中越经贸火热,越南却为高铁技术死磕中国,赌国运恐被时代甩下?, Baidu Baijiahao, 23/08/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Kết nối kinh tế giữa Trung Quốc và Việt Nam đang nóng rực. Năm 2024, kim ngạch thương mại song phương giữa hai nước đã dễ dàng vượt mốc 260 tỷ USD. Khối lượng hàng hóa xuyên biên giới, đặc biệt là tại cửa khẩu đường sắt Bằng Tường (Quảng Tây), đã tăng vọt gần 200%, xu thế này mạnh mẽ đến mức khiến người ta phải giật mình.

Tuy nhiên, nếu chuyển góc nhìn sang hệ thống đường sắt nội địa của Việt Nam, khung cảnh ấy bỗng trở nên thật “xưa cũ”. Hệ thống đường sắt lạc hậu và xuống cấp đã khiến người nước ngoài coi nơi đây là một “bảo tàng đường sắt sống”. Một bên là thương mại biên giới sôi động náo nhiệt, còn một bên là vận tải nội địa ì ạch chậm chạp. Continue reading “Đường sắt Cao tốc Bắc-Nam: Do dự có thể khiến Việt Nam lỡ chuyến tàu khu vực?”

Cẩm nang về công tác kiểm duyệt ở Trung Quốc

Nguồn: James Palmer, “A Guide to Censorship in China”, Foreign Policy, 19/08/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Các quy trình kỳ lạ quyết định những gì được hoặc không được xuất bản.

Tôi đã dành nhiều năm làm việc trong ngành truyền thông Trung Quốc, cả cơ quan nhà nước lẫn tư nhân, và tôi nhận thấy nhiều người ở bên ngoài đất nước này đã hiểu sai một khía cạnh then chốt về các cơ quan ấy. Vì vậy, trong tuần này, chúng ta sẽ cùng đi sâu tìm hiểu công tác kiểm duyệt ở Trung Quốc, trong đó tập trung vào quy trình xuất bản chính thống thay vì mạng xã hội – một chủ đề mà tôi sẽ quay lại trong mục báo sau. Continue reading “Cẩm nang về công tác kiểm duyệt ở Trung Quốc”

Tại sao an ninh năng lượng không thể tách rời an ninh khí hậu?

Nguồn: Gernot Wagner, “Climate Security Is Energy Security”, Project Syndicate, 11/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong số tất cả những điều bất định do chính quyền của Donald Trump tạo ra trong sáu tháng qua, một điều rõ ràng là: công nghệ “khí hậu” đang bị loại bỏ, và công nghệ “năng lượng” đang được ưu tiên. Nhưng trong khi việc chấp nhận sự thay đổi từ ngữ này có thể xoa dịu một số người, thì nó cần được nhìn nhận đúng bản chất: đó chỉ là sự thay đổi cách dùng từ. Các lực lượng kinh tế và công nghệ cơ bản đang đẩy thế giới rời xa dầu, than và khí đốt, xu thế hướng tới các công nghệ hiệu suất cao, phát thải carbon thấp vẫn không suy giảm. Continue reading “Tại sao an ninh năng lượng không thể tách rời an ninh khí hậu?”

Lý do Kim Jong-un muốn phát triển tàu khu trục

Nguồn: Khang Vu, “Kim Jong-un builds destroyers his grandfather never could – to what ends?”, The Interpreter, 19/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Vào tháng 5 vừa qua, việc một tàu chiến bị lật úp trong lúc hạ thủy tại một xưởng đóng tàu của Triều Tiên – sự cố mà Chủ tịch Kim Jong-un đã chứng kiến – rất dễ khiến chúng ta bỏ lỡ thông điệp chính. Triều Tiên đang theo đuổi dự án hiện đại hóa hải quân tham vọng nhất trong nhiều năm.

Chiếc tàu bị lật úp, sau vài tuần đã được dựng đứng lại, là chiếc thứ hai trong lớp khu trục hạm Choe Hyon mới, đồng thời là chiến hạm lớn nhất Triều Tiên từng chế tạo. Triều Tiên đặt mục tiêu đóng thêm một tàu khu trục thứ ba vào tháng 10 năm 2026, với việc ông Kim cam kết sẽ triển khai thêm hai tàu khu trục lớp Choe Hyon mỗi năm. Continue reading “Lý do Kim Jong-un muốn phát triển tàu khu trục”

Tại sao Putin cười đắc chí sau khi rời Alaska?

Nguồn: Mick Ryan, “Why Putin smiled broadly as he left his Alaska encounter with Trump”, The Interpreter, 18/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Được Boris Johnson mô tả là “sự kiện kinh tởm nhất trong toàn bộ lịch sử ngoại giao tầm thường”, hội nghị thượng đỉnh Alaska rất được mong đợi giữa tổng thống Mỹ và lãnh đạo Nga đã kết thúc vào sáng thứ bảy tuần trước theo giờ Đông Úc. Các tuyên bố của Tổng thống Mỹ và Nga sau gần ba giờ thảo luận đã trở thành chủ đề phân tích chuyên sâu kể từ đó.

Vladimir Putin đã thêm nhiều lời tâng bốc Donald Trump vào các bình luận của mình. Ông rất vui khi củng cố quan điểm của Trump rằng cuộc chiến sẽ không xảy ra nếu Trump là tổng thống, lưu ý rằng “Tôi đã cố gắng thuyết phục người đồng cấp Mỹ trước đây rằng đó không phải là điểm không thể quay lại khi nói đến các hành động thù địch. Trump đã nói rằng nếu ông ấy là Tổng thống, sẽ không có chiến tranh… Tôi có thể xác nhận điều đó”. Putin cũng nói về lịch sử chung của Mỹ và Nga và nói một cách ấm áp về Mỹ như một người hàng xóm. Continue reading “Tại sao Putin cười đắc chí sau khi rời Alaska?”

Rạn nứt đáng báo động trong quan hệ Ấn Độ – Mỹ

Nguồn: Happymon Jacob, “The Shocking Rift Between India and the United States”, Foreign Affairs, 14/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong 25 năm qua, Ấn Độ và Mỹ đã trở nên gắn bó hơn bao giờ hết, xây dựng mối quan hệ kinh tế và chiến lược vững chắc. Quan hệ đối tác của họ dựa trên các giá trị và lợi ích chung: cả hai đều là những nền dân chủ lớn nhất thế giới, là nơi sinh sống của các quần thể đa văn hóa rộng lớn, và cả hai đều lo ngại về sự trỗi dậy của Trung Quốc, nước láng giềng phía bắc của Ấn Độ. Nhưng trong bốn tháng qua, mối quan hệ được vun đắp cẩn thận đó đã đột ngột trật bánh. Sự trở lại của Tổng thống Mỹ Donald Trump vào Nhà Trắng đe dọa làm tiêu tan những thành tựu của một phần tư thế kỷ. Continue reading “Rạn nứt đáng báo động trong quan hệ Ấn Độ – Mỹ”

Trung Quốc tấn công mạng thử thách khả năng chống chịu của Đài Loan

Nguồn: Nathan Attrill, “Digital siege puts Taiwan’s resilience to the test”, The Strategist, 13/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Xung đột kéo dài nhất giữa Trung Quốc và Đài Loan không diễn ra trên biển hay trên không mà là trên không gian mạng.

Trong hai năm qua, Trung Quốc đã tăng cường một chiến dịch chiến tranh mạng toàn diện chống lại Đài Loan. Chiến dịch này dai dẳng, tinh vi về mặt kỹ thuật và được cân nhắc kỹ lưỡng về mặt chính trị. Nó kết hợp gián điệp được nhà nước hậu thuẫn, các hoạt động tâm lý, xâm nhập cơ sở hạ tầng quan trọng và thông tin sai lệch, đồng thời được tích hợp sâu rộng vào nỗ lực rộng lớn hơn của Bắc Kinh nhằm gây bất ổn cho Đài Loan bằng các hành động dưới ngưỡng chiến tranh. Continue reading “Trung Quốc tấn công mạng thử thách khả năng chống chịu của Đài Loan”

Khuôn khổ song phương Mỹ-Nga không thể mang lại hòa bình cho Ukraine

Nguồn: Ruslan Bortnik, Maksym Chebotarov, Lena Surzhko-Harned, Andrey Kortunov, 圆桌|特普会165分钟:美俄关系正常化出现窗口,但双边框架或不会带来和平, The Paper, 16/08/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có cuộc gặp trực tiếp đầu tiên sau nhiều năm tại Mỹ.

Theo Tân Hoa Xã, vào ngày 15 giờ địa phương, Putin và Trump đã gặp nhau tại Căn cứ quân sự Liên hợp Elmendorf-Richardson ở Anchorage, Alaska. Thông tin mới nhất từ Văn phòng Báo chí Tổng thống Nga cho biết, cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo đã kết thúc. Truyền thông Nga đưa tin cuộc gặp kéo dài 2 giờ 45 phút. Continue reading “Khuôn khổ song phương Mỹ-Nga không thể mang lại hòa bình cho Ukraine”

Tại sao Ukraine không phải là hình mẫu cho đổi mới quốc phòng?

Nguồn: Vitaliy Goncharuk, “Ukraine Isn’t the Model for Winning the Innovation War”, War on the Rocks, 12/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong vài năm trở lại đây, các nhà quan sát phương Tây đã không ngừng ca ngợi những thành công của Ukraine trong việc đổi mới quốc phòng, từ AI đến drone, đến cơ chế phân quyền và một hệ sinh thái các công ty khởi nghiệp quốc phòng. Nhưng không phải mọi thứ ở Ukraine đều tốt đẹp.

Cho đến gần đây, việc công khai đặt câu hỏi về những thông tin này là rất khó do thiếu các số liệu thống kê công khai về chiến trường. Nhưng đến năm 2025, nhiều nhà quan sát thừa nhận rằng Nga có thể đã vượt qua Ukraine trong một số lĩnh vực ứng dụng đổi mới. Continue reading “Tại sao Ukraine không phải là hình mẫu cho đổi mới quốc phòng?”

Một chương mới trong thương mại chip Mỹ – Trung

Nguồn: James Palmer, “A New Chapter in the U.S.-China Chip Trade”, Foreign Policy, 12/08/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Nvidia và AMD cho ta thấy cách mà những thương vụ ở Mỹ được hoàn tất dưới thời Tổng thống Trump.

Tiêu điểm tuần này: Các nhà sản xuất chip của Mỹ đạt được thỏa thuận mới về xuất khẩu sang Trung Quốc; Một nhà ngoại giao cấp cao Trung Quốc bị tạm giữ để thẩm vấn; Tàu Trung Quốc va chạm ở Biển Đông. Continue reading “Một chương mới trong thương mại chip Mỹ – Trung”

Bẫy tường thuật: Chúng ta có đang hiểu sai về Trung Quốc

Nguồn: Henry Yep, “The narrative trap: How we can misread China”, The Interpreter, 13/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Khi tìm hiểu về Trung Quốc, những mảnh thông tin rời rạc thường hình thành nên các câu chuyện làm lu mờ thực tế. Não bộ của chúng ta khao khát sự mạch lạc, lấp đầy những khoảng trống bằng những câu chuyện nghe có vẻ đúng. Các nhà tâm lý học gọi đây là bẫy ngụy biện tường thuật (narrative fallacy) – sự thôi thúc áp đặt trật tự lên sự mơ hồ. Trong các hệ thống không minh bạch như chính trị cấp cao của Bắc Kinh hay Quân đội Trung Quốc (PLA), bản năng này càng được phóng đại. Continue reading “Bẫy tường thuật: Chúng ta có đang hiểu sai về Trung Quốc”

Trung Quốc đang thay đổi chiến lược phóng vũ khí hạt nhân?

Nguồn: Triệu Thông, Is China Changing Its Nuclear Launch Strategy?”, Foreign Affairs, 05/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong chuyến thăm Moscow vào tháng 5, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã công bố tuyên bố chung với Tổng thống Nga Vladimir Putin, nhấn mạnh trách nhiệm đặc biệt của các quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân trong việc “bác bỏ tư duy Chiến tranh Lạnh” và “kiềm chế các hành động tạo ra rủi ro chiến lược”.

Trong nhiều thập kỷ, Trung Quốc đã đi theo một con đường hơi khác so với hai siêu cường hạt nhân của thế giới, duy trì lập trường hạt nhân tương đối ôn hòa so với Mỹ và Liên Xô. Nước này giữ vũ khí hạt nhân ở trạng thái báo động thấp trong thời bình và vẫn là quốc gia duy nhất cam kết không bao giờ sử dụng vũ khí hạt nhân trước trong bất kỳ điều kiện nào. Continue reading “Trung Quốc đang thay đổi chiến lược phóng vũ khí hạt nhân?”