Category: Quốc gia – Khu vực

Tại sao Tập Cận Bình chấp nhận Kim Jong Un là đối tác ngang hàng lúc này?

Nguồn:  “Why Xi Jinping now accepts Kim Jong Un at the grown-ups’ table”, The Economist, 25/09/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Có một không khí hoạt động sôi nổi bất thường ở Đồ Môn, một thành phố nhỏ của Trung Quốc nằm ở biên giới với Bắc Triều Tiên. Khi chúng tôi đến thăm trong những ngày gần đây, có thể thấy các công nhân xây dựng và cần cẩu đang làm việc tại các trung tâm hải quan và nhập cảnh ở cuối một cây cầu xuyên biên giới mới. Ở những nơi khác dọc biên giới, những nỗ lực tương tự đã bắt đầu từ nhiều tháng trước khi Kim Jong Un, nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên, tham dự một cuộc duyệt binh ở Bắc Kinh vào đầu tháng 9. Và công việc đã tiếp tục được đẩy nhanh trong những tuần sau đó, khi Trung Quốc chuẩn bị khôi phục thương mại xuyên biên giới, bất chấp các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc nhằm kiềm chế chương trình vũ khí hạt nhân của Bắc Triều Tiên. Continue reading “Tại sao Tập Cận Bình chấp nhận Kim Jong Un là đối tác ngang hàng lúc này?”

Brazil cần cải cách ruộng đất để thoát cảnh đói nghèo

Nguồn: João Pedro Stédile, 若昂·佩德罗·斯特迪勒：在巴西所有需要的变革中，最迫切的是土改, Guancha, 23/09/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Năm 2025, Brazil – một cường quốc về xuất khẩu lương thực – một lần nữa được xóa khỏi “Bản đồ đói nghèo thế giới” của Liên Hợp Quốc, đánh dấu một cột mốc quan trọng mới trong cuộc chiến chống đói nghèo của quốc gia này. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra câu hỏi: Tình hình an ninh lương thực của Brazil thực sự ra sao? Tại sao ở một cường quốc xuất khẩu lương thực hàng đầu lại có nhiều người phải chịu cảnh đói nghèo đến vậy?

Về vấn đề này, Guancha đã liên hệ với João Pedro Stédile – lãnh đạo Phong trào Công nhân Nông thôn Brazil (MST) – để lắng nghe chia sẻ của ông từ góc nhìn của Brazil về tác động của một thế giới bất công đối với nền kinh tế Brazil, cũng như những triển vọng hướng tới con đường cải cách trong tương lai của quốc gia này. Continue reading “Brazil cần cải cách ruộng đất để thoát cảnh đói nghèo”

Lý do các chính trị gia Mỹ cứng rắn với Trung Quốc thích bàn về AI

Nguồn: James Palmer, “Why China Hawks Love Talking About AI”, Foreign Policy, 23/09/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Không phải là lĩnh vực then chốt nhất trong cuộc đua công nghệ Mỹ – Trung, thế nhưng trí tuệ nhân tạo lại nhận được nhiều sự chú ý nhất tại Washington.

Chào mừng đến với mục Điểm tin Trung Quốc của tạp chí Foreign Policy. Hàng tuần, chúng tôi thường cập nhật những diễn biến mới nhất trong quan hệ Mỹ – Trung cùng các chủ đề khác. Nhưng tuần này, chúng ta hãy tạm ngưng để bàn đến một xu hướng lớn hơn: trí tuệ nhân tạo (AI) và lý do tại sao AI lại thay những lĩnh vực khác trong cuộc cạnh tranh công nghệ Mỹ – Trung để trở thành nỗi ám ảnh với những người có lập trường cứng rắn với Trung Quốc. Continue reading “Lý do các chính trị gia Mỹ cứng rắn với Trung Quốc thích bàn về AI”

Mỹ đã hiểu sai Trung Quốc như thế nào?

Nguồn: David C. Kang, Jackie S.H. Wong, và Zenobia T. Chan, “What China Doesn’t Want,” Foreign Affairs, 19/09/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Mục tiêu cốt lõi của Bắc Kinh là rõ ràng – và hạn chế.

Hiện nay, trong giới hoạch định chính sách ở Washington, nhiều người cho rằng Trung Quốc muốn thay thế Mỹ trở thành siêu cường thống trị toàn cầu và muốn mở rộng lãnh thổ một cách hung hăng. Cả Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa đều đồng thuận với suy nghĩ này. Elbridge Colby, cố vấn cho Lầu Năm Góc với tư cách là Thứ trưởng Quốc phòng phụ trách chính sách của Tổng thống Donald Trump, viết rằng: nếu Trung Quốc kiểm soát Đài Loan, đó sẽ là bàn đạp để mở rộng tầm ảnh hưởng sang Philippines và Việt Nam. Rush Doshi, quan chức cấp cao phụ trách Trung Quốc và Đài Loan tại Hội đồng An ninh Quốc gia dưới thời Tổng thống Joe Biden và là một trong những kiến trúc sư của chính sách đối với Trung Quốc thời Biden, lập luận rằng Trung Quốc đã và đang chơi đường dài để thay thế Mỹ trở thành nhà lãnh đạo thế giới. Sự đồng thuận lưỡng đảng này đã góp phần định hình chính sách Trung Quốc của Mỹ, hiện tập trung vào chiến tranh, răn đe quân sự, và phân tách. Continue reading “Mỹ đã hiểu sai Trung Quốc như thế nào?”

Tác động bên ngoài góp phần lý giải hỗn loạn ở các nước Nam Á?

Nguồn: Nilanthi Samaranayake, “The outside-in story that helps explain turmoil in Nepal, Bangladesh, and Sri Lanka”, The Interpreter, 23/09/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Nepal vừa trải qua các cuộc biểu tình lịch sử dẫn đến lật đổ chính phủ. Sri Lanka vào năm 2022 và Bangladesh vào năm 2024 cũng trải qua các cuộc biểu tình lật đổ các nhà lãnh đạo của họ. Đó là những cuộc nổi dậy ở ba trong năm quốc gia nhỏ ở Nam Á giáp với Ấn Độ. Tại sao lại như vậy?

Trong khi Bangladesh, Bhutan, Maldives, Nepal và Sri Lanka đều là những quốc gia độc nhất, họ cũng có một số đặc điểm tương tự nhau. Tất cả đều có vị trí chiến lược, thường xuyên thu hút sự chú ý vì mối quan hệ với Trung Quốc và Mỹ, và đã tiến hành các cuộc bầu cử dân chủ kể từ năm 2008. Đến năm 2020, cả năm quốc gia đều đã phát triển nền kinh tế của mình lên ít nhất là mức thu nhập trung bình thấp, theo Ngân hàng Thế giới. Continue reading “Tác động bên ngoài góp phần lý giải hỗn loạn ở các nước Nam Á?”

ASEAN trong “ghế lái” cấu trúc an ninh khu vực: Cơ hội và thách thức cho quan hệ Việt – Nga

Tác giả: Nguyễn Thị Hoài Thương

1. Vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc an ninh khu vực.

Trong bối cảnh cạnh tranh nước lớn ngày càng gay gắt, Đông Nam Á nổi lên như một khu vực chiến lược quan trọng. Tại đây, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) khẳng định “vai trò trung tâm” (ASEAN Centrality) không phải bằng sức mạnh quân sự, mà bằng khả năng quy tụ, điều phối và kiến tạo luật chơi. Nguyên tắc này được thể hiện trong các văn kiện nền tảng như Hiến chương ASEAN và Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, đồng thời vận hành qua một mạng lưới cơ chế đa tầng như Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS) hay Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+). Continue reading “ASEAN trong “ghế lái” cấu trúc an ninh khu vực: Cơ hội và thách thức cho quan hệ Việt – Nga”

Đài Loan vẫn chưa bị bỏ rơi

Nguồn: Philip H. Gordon và Ryan Hass, “Nobody Lost Taiwan”, Foreign Affairs, 22/09/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong những năm gần đây, có lẽ không có chủ đề nào trong quan hệ quốc tế thu hút nhiều sự chú ý hơn khả năng Trung Quốc tấn công Đài Loan. Điều này là hoàn toàn có cơ sở: Trung Quốc chưa bao giờ từ bỏ tuyên bố chủ quyền đối với hòn đảo, họ đang tiến hành một trong những đợt tăng cường quân sự lớn nhất trong lịch sử, thường xuyên xâm nhập không phận và vùng biển của Đài Loan, và Chủ tịch Tập Cận Bình đã chỉ đạo quân đội phát triển năng lực để chinh phục Đài Loan vào năm 2027, nếu ông ra lệnh. Đối với bất kỳ ai hoài nghi về một cuộc tấn công như vậy trong thế kỷ 21, cuộc xâm lược Ukraine của Nga vào tháng 2 năm 2022 là một lời nhắc nhở rõ ràng rằng một cuộc chiến tranh lớn để giành lãnh thổ không phải là chuyện của quá khứ. Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nắm lấy cơ hội để lấy lại một vùng lãnh thổ mà ông cho là đã đi chệch hướng và đang tuột khỏi tay mình. Sớm hay muộn, ông Tập cũng có thể sẽ cố gắng làm điều tương tự. Continue reading “Đài Loan vẫn chưa bị bỏ rơi”

Tiêu chuẩn kép của Bắc Kinh ở Biển Đông

Nguồn: Derek Grossman, “Beijing’s Double Standards in the South China Sea,” Foreign Policy, 22/09/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Việc Việt Nam mở rộng đáng kể diện tích đất nhân tạo trên 21 bãi đá, bãi cạn, và các thực thể khác mà nước này chiếm đóng ở Quần đảo Trường Sa thuộc Biển Đông có thể sẽ vượt qua quy mô cải tạo đất của chính Trung Quốc trong những năm tới. Đó là kết luận của một báo cáo gây chấn động gần đây từ Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á (AMTI), một viện chính sách có trụ sở tại Washington chuyên theo dõi các hoạt động nạo vét và san lấp của Hà Nội.

Theo quan sát của AMTI, tính đến tháng 3 năm nay, diện tích đất nhân tạo mà Việt Nam tạo ra bằng khoảng 70% diện tích mà Trung Quốc tạo ra trong bốn năm trước đó. Thông thường, tình hình này sẽ khiến Bắc Kinh đối đầu với Hà Nội bằng quân sự hoặc các biện pháp khác – tất cả đều nhằm mục đích áp đặt các yêu sách chủ quyền sâu rộng của Trung Quốc đối với vùng biển trong khu vực, bao gồm cả các thực thể và vùng biển nằm sâu trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được quốc tế công nhận của Hà Nội. Continue reading “Tiêu chuẩn kép của Bắc Kinh ở Biển Đông”

Hội nghị Liễu Châu định hình kết quả đàm phán Hội nghị Geneva 1954 (P2)

Nguồn: “周恩来与日内瓦会议”，第 27 章 “关键的柳州会议” 钱江著
中共党史出版社 2005.1

Biên dịch và chú thích: Nguyễn Hải Hoành

Xem thêm: Phần 1

Hạ tuần tháng 6 năm 1954, 4 sư đoàn chủ lực quân đội Việt Nam sau khi hoàn thành chiến dịch Điện Biên Phủ đã tập kết vào một khu vực cách Hà Nội 80 km về phía tây bắc. Tổng Tham mưu trưởng quân đội Việt Nam Văn Tiến Dũng chỉ huy một đơn vị nhỏ của sư đoàn 320 tiến sâu vào khu vực cách Hà Nội 15 km. Để giữ lấy đồng bằng sông Hồng, Mỹ cho máy bay giúp Pháp vận chuyển một trung đoàn 2100 lính từ Bắc Phi đến Hà Nội, nhưng số binh lực này lúc ấy chỉ như muối bỏ biển, chẳng được tích sự gì. Chiến trường tiếp tục phát sinh những thay đổi có lợi cho quân đội Việt Nam. Continue reading “Hội nghị Liễu Châu định hình kết quả đàm phán Hội nghị Geneva 1954 (P2)”

Trung Quốc muốn gì ở quản trị toàn cầu?

Nguồn: Steven Langendonk và Matthew D. Stephen, “What China Wants With Global Governance”, The Diplomat, 12/09/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Dù đang ngày càng phổ biến, quan điểm cho rằng Trung Quốc là thách thức sống còn đối với trật tự thế giới hiện tại phản ánh sự phóng đại nỗi lo chính trị nhiều hơn là phân tích tỉnh táo.

Trung Quốc muốn gì từ trật tự thế giới? Nhiều nhà quan sát, đặc biệt là ở phương Tây, đang nhìn nhận thái độ quyết đoán ngày càng tăng và tham vọng bành trướng của Trung Quốc với sự lo ngại. Trong bài phát biểu về quan hệ Trung Quốc-EU năm 2023, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen cảnh báo rằng “mục tiêu rõ ràng của Đảng Cộng sản Trung Quốc là một sự thay đổi mang tính hệ thống của trật tự quốc tế, với Trung Quốc là trung tâm.” Bà tiếp tục mô tả ngoại giao của Trung Quốc tại các thể chế đa phương là thể hiện “quyết tâm thúc đẩy một tầm nhìn khác về trật tự thế giới. Một tầm nhìn mà trong đó quyền cá nhân được đặt dưới an ninh quốc gia, trong khi an ninh và kinh tế được đặt lên trên các quyền chính trị và dân sự.” Continue reading “Trung Quốc muốn gì ở quản trị toàn cầu?”

Hội nghị Liễu Châu định hình kết quả đàm phán Hội nghị Geneva 1954 (P1)

Nguồn: “周恩来与日内瓦会议”，第 27 章 “关键的柳州会议” 钱江著
中共党史出版社 2005.1

Biên dịch và chú thích: Nguyễn Hải Hoành

Lời giới thiệu của người dịch: Nhiều bạn đọc biết hội nghị Liễu Châu (3-5/7/1954) có tác động quan trọng làm cho phái đoàn Việt Nam dự hội nghị Geneva nhượng bộ nhiều hơn trong việc vạch giới tuyến tạm thời chia cắt hai miền Nam-Bắc nước ta. Cụ thể là, ban đầu ta yêu cầu giới tuyến này lấy theo vĩ tuyến 13 hoặc 14, nhưng cuối cùng ta phải chấp nhận lấy theo vĩ tuyến 17, tức lùi về phía bắc 3 đến 4 vĩ tuyến, tương đương lùi ranh giới hai miền Nam Bắc khoảng 330 đến 440 km về phía Bắc, thu hẹp đáng kể diện tích miền Bắc. Có người nói ta phải nhượng bộ như vậy là do chịu sức ép của các nước lớn. Đáng tiếc là hầu như chưa thấy có tư liệu do người Việt Nam viết về hội nghị Liễu Châu. Dưới đây xin giới thiệu một tài liệu trình bày khá chi tiết về chủ đề này, do nhà báo Trung Quốc Tiền Giang, nguyên Phó Tổng Biên tập Nhật báo Nhân dân của Trung Quốc (bản Hải ngoại) biên soạn và công bố năm 2005. Continue reading “Hội nghị Liễu Châu định hình kết quả đàm phán Hội nghị Geneva 1954 (P1)”

Cuộc tiếp quản tài sản tôn giáo đáng lo ngại của Nga

Nguồn: Katherine Kelaidis, “Russia’s Troubling Church Takeover,” Foreign Policy, 19/09/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Điện Kremlin đang tận dụng các tài sản thời Sa hoàng để mở rộng ảnh hưởng toàn cầu của mình.

Vào tháng 4, sau một cuộc chiến pháp lý kéo dài, Nga đã giành được quyền kiểm soát Nhà thờ Chính thống giáo St. Nicholas và St. Alexandra tại thành phố Nice, miền nam nước Pháp. Tuy nhiên, đây không phải là một chiến thắng chưa từng có tiền lệ. Năm 2010, Nga từng tiếp quản Nhà thờ Chính thống giáo St. Nicholas của thành phố, nhà thờ Chính thống giáo lớn thứ hai ở Tây Âu, bằng cách sử dụng các cơ chế tương tự trong luật của Pháp. Sau đó, nhà nước Nga đã chuyển giao cả hai công trình cho Tòa Thượng phụ Moscow. Continue reading “Cuộc tiếp quản tài sản tôn giáo đáng lo ngại của Nga”

Israel đang đánh mất sự ủng hộ của người Mỹ như thế nào?

Nguồn: “How Israel is losing America”, The Economist, 18/09/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Ngày 14 tháng 9, sau khi cho Marco Rubio, Ngoại trưởng Mỹ, thấy những khối đá khổng lồ 2.000 năm tuổi của Bức tường phía Tây tại khu vực linh thiêng nhất của Jerusalem, Binyamin Netanyahu tuyên bố rằng liên minh giữa hai nước của họ “mạnh mẽ và bền vững như những tảng đá… chúng ta vừa chạm vào”. Đáng buồn thay, ông ấy đã sai.

Khi Israel ngày càng bị cô lập vì cuộc chiến ở Gaza, họ lại càng phụ thuộc vào Mỹ. Trong kỳ họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc hiện tại, những người bạn cũ, bao gồm Úc, Anh, Canada và Pháp, sẽ công nhận một nhà nước Palestine, ngay cả khi việc Israel mở rộng các khu định cư ở Bờ Tây khiến việc thành lập một nhà nước thực sự trở nên ngày càng kém khả thi. Mỹ là rào cản duy nhất ngăn Israel trở thành một quốc gia bị cô lập, điều vốn sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng cho an ninh ngoại giao, pháp lý và quân sự của họ. Continue reading “Israel đang đánh mất sự ủng hộ của người Mỹ như thế nào?”

Sự trở lại của Nhà nước Hồi giáo

Nguồn: Caroline Rose và Colin P. Clarke, “The Return of ISIS,” Foreign Affairs, 19/09/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

ISIS đang tái thiết ở Syria – ngay khi lực lượng Mỹ chuẩn bị rời đi.

Chín tháng sau khi nhà độc tài lâu năm Bashar al-Assad bị phiến quân lật đổ, Syria đang phải đối mặt với hàng loạt thách thức mới. Đất nước, hiện do nhóm phiến quân Hayat Tahrir al-Sham (HTS) lãnh đạo, đang phải giải quyết các cuộc xung đột giáo phái bạo lực liên miên, các cuộc không kích liên tiếp của Israel nhắm vào lãnh thổ Syria, và các tranh chấp nội bộ trong chính phủ mới. Thêm vào cảnh hỗn loạn này là sự trỗi dậy trở lại của một trong những thách thức dai dẳng nhất của Syria: Nhà nước Hồi giáo, hay còn gọi là ISIS. Continue reading “Sự trở lại của Nhà nước Hồi giáo”

Mỹ, Trung Quốc đàm phán về thương mại và TikTok

Nguồn: James Palmer, “U.S., China Talk Trade and TikTok”, Foreign Policy, 16/09/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Liệu vòng đàm phán mới nhất có đi đến một thỏa thuận bền vững?

Tiêu điểm tuần này: Mỹ và Trung Quốc bước vào đợt đàm phán thương mại mới; Bắc Kinh cân nhắc cứu trợ cho chính quyền địa phương; Vụ rò rỉ dữ liệu từ “Vạn lý Tường lửa” bóc trần hoạt động xuất khẩu công nghệ giám sát và kiểm duyệt của Trung Quốc.

Một đợt đàm phán thương mại Mỹ – Trung mới

Mỹ và Trung Quốc đã khởi động đợt đàm phán thương mại mới tại Tây Ban Nha vào Chủ nhật. Continue reading “Mỹ, Trung Quốc đàm phán về thương mại và TikTok”

Tại sao Netanyahu vội vàng thanh minh về vụ ám sát Charlie Kirk?

Nguồn: John Mearsheimer, Andrew Napolitano , 米尔斯海默：为何内塔尼亚胡急于澄清“柯克遇刺”一事？, Guancha, 20/09/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Ngày 9/9, Israel phát động một cuộc tấn công nhằm vào ban lãnh đạo Hamas ở Qatar. Do Mỹ ủng hộ cuộc tấn công của Israel vào Qatar, Saudi Arabia đánh mất niềm tin vào Mỹ. Chính điều này đã thúc đẩy Saudi Arabia và Pakistan ký một thỏa thuận phòng thủ chung vào ngày 17/9, trong đó bao gồm điều khoản bảo hộ hạt nhân.

Trong chương trình Phán xét Tự do (Judging Freedom), học giả quan hệ quốc tế nổi tiếng John Mearsheimer đã bày tỏ quan điểm của mình về những biến chuyển sâu sắc trong tình hình hiện tại ở Trung Đông, cách Israel ứng phó với cuộc khủng hoảng quan hệ công chúng liên quan đến “vụ ám sát Charlie Kirk” cũng như ảnh hưởng của nhóm vận động hành lang Israel, cuộc khủng hoảng hiến pháp cực kỳ nghiêm trọng mà Mỹ phải đối mặt dưới thời Trump, và những thất bại trong chính sách của chính quyền Trump về các vấn đề liên quan đến Ấn Độ và Ukraine. Continue reading “Tại sao Netanyahu vội vàng thanh minh về vụ ám sát Charlie Kirk?”

Zelensky đang xa rời thực tế như thế nào?

Nguồn: Paul Hockenos, “Zelensky Is Losing Touch With Reality”, Foreign Policy, 16/09/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong tháng vừa qua, chính phủ Ukraine đã đưa ra hai biện pháp quan trọng nhằm giải quyết một trong những điểm yếu rõ rệt nhất của mình: tình trạng khó khăn của lực lượng vũ trang. Tuy nhiên, những động thái này đã vấp phải phản ứng trái chiều ở Ukraine và khiến một số nhà quan sát tự hỏi liệu Tổng thống Volodymyr Zelensky và các cố vấn của ông có thực sự nắm bắt được thực tế bên ngoài các hành lang quyền lực ở Kyiv hay không.

“Ít nhất, họ phải nỗ lực hơn nữa để truyền đạt ý định của mình”, Anton Grushetsky, giám đốc điều hành của Viện Xã hội học Quốc tế Kyiv, cho biết. “Một số động thái gần đây có vẻ như chưa được suy nghĩ kỹ lưỡng.” Continue reading “Zelensky đang xa rời thực tế như thế nào?”

Israel thực sự muốn gì ở Gaza?

Nguồn: Meir Ben-Shabbat và Asher Fredman, “What Israel Wants”, Foreign Policy, 12/09/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Các sự kiện ngày 7 tháng 10 năm 2023 đã làm Israel chấn động đến tận cốt lõi. Cuộc tấn công tàn bạo của Hamas—làm khoảng 1.200 người chết và hàng trăm người khác bị bắt làm con tin—đã làm cho các nhà lãnh đạo và công dân Israel thấy rõ rằng đất nước này phải thay đổi cách tiếp cận an ninh quốc gia để đảm bảo sự sống còn của mình. Đối với nhiều người Israel, ngày 7 tháng 10 đã chứng minh rằng việc kiềm chế các nhóm như Hamas hoặc chấp nhận sự tồn tại của chúng dọc biên giới Israel mà không làm ảnh hưởng đến an toàn của đất nước là điều không thể. Continue reading “Israel thực sự muốn gì ở Gaza?”

Bóng ma ‘Phần Lan hóa’ ám ảnh cuộc tranh luận về Ukraine

Nguồn: Kristi Raik, “The Ghost of Finlandization Is Haunting the Ukraine Debate,” Foreign Policy, 15/09/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Hiệp định đình chiến đổi đất lấy hòa bình năm 1944 không phải là tiền lệ tốt để chấm dứt cuộc chiến hiện tại của Nga.

Trong lúc Mỹ và châu Âu nỗ lực hướng tới một thỏa thuận kết thúc cuộc chiến Nga-Ukraine, Kyiv đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng buộc họ chấp nhận nhượng bộ lãnh thổ. Gần đây, sự chú ý đã đổ dồn vào một tiền lệ khả thi cho một thỏa thuận đổi đất lấy hòa bình với Moscow: hiệp định đình chiến Phần Lan-Liên Xô năm 1944, được ký sau hai cuộc chiến liên tiếp giữa hai nước láng giềng. Helsinki chấp nhận chuyển giao vĩnh viễn một phần lớn lãnh thổ của Phần Lan cho Moscow và từ đó không bao giờ bị tấn công nữa. Continue reading “Bóng ma ‘Phần Lan hóa’ ám ảnh cuộc tranh luận về Ukraine”

Mối nguy lớn nhất ở Eo biển Đài Loan

Nguồn: Joel Wuthnow, “The Greatest Danger in the Taiwan Strait,” Foreign Affairs, 12/09/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Ngay cả khi Trung Quốc tránh được một cuộc chiến lựa chọn, thì tính toán sai lầm vẫn có thể châm ngòi cho một cuộc chiến ngẫu nhiên.

Căng thẳng trên Eo biển Đài Loan đã làm dấy lên lo ngại rằng Bắc Kinh và Đài Bắc có thể sớm lâm vào chiến tranh. Hầu hết các nhà quan sát đều hình dung hai hướng có thể dẫn đến xung đột. Trong cái gọi là “chiến tranh do lựa chọn”  (war of choice), Bắc Kinh có thể tìm cách chiếm Đài Loan bằng vũ lực sau khi cân nhắc kỹ lưỡng các rủi ro kinh tế, quân sự, và chính trị. Một hành động hung hăng mà không có sự khiêu khích rõ ràng như vậy sẽ phản ánh nhận định của các nhà lãnh đạo Trung Quốc rằng hòn đảo này có thể bị chiếm với cái giá tối thiểu. Mặt khác, Bắc Kinh có thể phát động cái gọi là “chiến tranh bắt buộc” (war of necessity) nếu họ cảm thấy Đài Loan đã vượt qua ranh giới chính trị, đủ để đe dọa vĩnh viễn quyền kiểm soát của Trung Quốc đối với hòn đảo này. Ví dụ, một tuyên bố độc lập chính thức ở Đài Bắc có thể kích hoạt phản ứng quân sự từ Bắc Kinh bất kể cái giá là bao nhiêu. Continue reading “Mối nguy lớn nhất ở Eo biển Đài Loan”