Thế giới hôm nay: 26/12/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tổng thống Donald Trump tuyên bố trên mạng xã hội rằng Mỹ đã phát động các cuộc tấn công chống lại Nhà nước Hồi giáo (IS) ở tây bắc Nigeria để bảo vệ cộng đồng Thiên Chúa giáo ở nước này. Một quan chức Lầu Năm Góc cho biết chính phủ Nigeria đã chấp thuận các cuộc tấn công và hợp tác với Mỹ để thực hiện chúng. Trước đó, Trump từng đe dọa tiến vào Nigeria “với vũ khí hạng nặng,” cáo buộc chính phủ nước này không ngăn chặn được việc các nhóm cực đoan giết hại tín đồ Thiên Chúa giáo.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết ông vừa có một “cuộc trò chuyện tốt đẹp” với Steve Witkoff và Jared Kushner, các đặc phái viên hòa bình của Trump. Trước đó, phía Nga tuyên bố họ đang xem xét các tài liệu được cung cấp bởi Kirill Dmitriev, một nhà đàm phán của Điện Kremlin, người đã gặp Witkoff và Kushner vào cuối tuần trước. Hôm thứ Tư, Zelensky đề xuất Ukraine có thể thiết lập một khu vực phi quân sự ở phía đông đất nước như một phần của thỏa thuận hòa bình, nhưng Nga vẫn chưa phản hồi về kế hoạch này. Continue reading “Thế giới hôm nay: 26/12/2025”

Trạng thái bình thường mới ở Gaza

Nguồn: Daniel Byman, “Gaza’s New Normal,” Foreign Affairs, 23/12/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Xung đột hạn chế kéo dài có nhiều khả năng xảy ra hơn là hòa bình.

Gaza đã đạt đến một trạng thái cân bằng mới. Và cũng không ngạc nhiên khi đó là một trạng thái cân bằng tồi tệ. Tin tốt là giao tranh dữ dội đã kết thúc, và viện trợ nhân đạo đang liên tục được đưa vào dải đất này. Kể từ khi lệnh ngừng bắn bắt đầu vào ngày 10/10, Israel đã thả gần 2.000 tù nhân Palestine, trong khi Hamas trao trả tự do cho tất cả các con tin còn sống cũng như hầu hết thi thể của những người thiệt mạng, phù hợp với kế hoạch hòa bình 20 điểm của chính quyền Trump. Israel đã mở lại các cửa khẩu biên giới Kerem Shalom, Kissufim, và Zikim và hứa sẽ cho phép 600 xe tải vào Gaza mỗi ngày, mang theo cả hàng viện trợ lẫn hàng hóa thương mại để bán, và họ đã bắt đầu thực hiện điều này. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cũng rút quân về “ranh giới màu vàng” giới hạn sự hiện diện của họ ở khoảng 53% dải Gaza, dù một số ranh giới cụ thể vẫn đang gây tranh cãi. Continue reading “Trạng thái bình thường mới ở Gaza”

25/12/1895: Huyền thoại về “Stagger Lee” ra đời

Nguồn: The legend of “Stagger Lee” is born, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào Đêm Giáng sinh năm 1895, một cuộc cãi vã trong quán bar giữa hai người đàn ông – một người tên là Billy và người kia tên là “Stag” Lee – đã xảy ra và cuối cùng dẫn đến án mạng. Vụ giết người này đã truyền cảm hứng cho một bài hát blues kinh điển.

Thực ra, án mạng và bạo lực đã truyền cảm hứng cho nhiều bài hát nổi tiếng suốt những năm qua, dù thường thì những câu chuyện xoay quanh các bài hát đó lại hoàn toàn là hư cấu. Johnny Cash chưa bao giờ bắn một người đàn ông nào ở Reno, và các sự kiện được kể trong những bài hát nổi tiếng như “El Paso” và “I Shot The Sheriff” chưa bao giờ thực sự xảy ra. Không thể nói như thế về “Stagger Lee” – một bài hát, tuy có phần sai lệch so với sự thật trong suốt hơn 100 năm tồn tại, nhưng được lấy cảm hứng từ một vụ giết người có thật xảy ra vào tối muộn ngày 25/12/1895, tại một quán bar ở St. Louis, Missouri. Billy Lyons đã chết vào sáng sớm hôm sau. Continue reading “25/12/1895: Huyền thoại về “Stagger Lee” ra đời”

Quân đội Thái mượn khủng hoảng biên giới để tái lập quyền lực chính trị?

Nguồn: Paul Chambers, “Thai military leverages the border crisis to reassert its political influence”, East Asia Forum, 21/12/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Tại thời điểm cuối năm 2025, Thái Lan đang tiến tới cuộc bầu cử vào tháng 2 năm 2026, trong bối cảnh quân đội, thế lực vốn là cánh tay nối dài của hoàng gia, đang trỗi dậy mạnh mẽ giữa những xung đột mới với Campuchia.

Vào đầu năm, đảng Pheu Thai (PT) theo đường lối trung dung, dưới sự chi phối của cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra, đã dẫn dắt chính phủ trong một liên minh bao gồm cả đảng Tự hào Thái (Bhumjaithai – BJT) vốn mang tư tưởng bảo thủ, và con gái ông là bà Paetongtarn Shinawatra ngồi ghế Thủ tướng. Đảng Nhân dân (People’s Party – PP) theo đường lối tiến bộ, bên đã giành được đa số ghế trong cuộc bầu cử năm 2023, đứng đầu phe đối lập. Continue reading “Quân đội Thái mượn khủng hoảng biên giới để tái lập quyền lực chính trị?”

Ảo mộng drone của Mỹ

Nguồn: Justin Bronk, “America’s Drone Delusion”, Foreign Affairs, 15/12/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Sau gần bốn năm chiến đấu, có lẽ không có khía cạnh nào trong cuộc chiến của Nga ở Ukraine thu hút sự chú ý của quân đội phương Tây nhiều bằng sự mở rộng nhanh chóng của chiến tranh drone. Kể từ năm 2023, cả hai bên đã triển khai hàng triệu drone bốn cánh giá rẻ trên khắp chiến trường. Ở một số khu vực tiền tuyến, những drone nhỏ này hiện gây ra tới 70% thương vong. Trong khi đó, Nga đang sử dụng hàng ngàn drone cảm tử chạy bằng cánh quạt Geran-2 và Geran-3 trong các cuộc tấn công tầm xa gần như hàng đêm vào các thành phố của Ukraine, trong khi Ukraine cũng dùng nhiều loại drone cảm tử của mình để thường xuyên tấn công các căn cứ, nhà máy và cơ sở hạ tầng năng lượng của Nga. Continue reading “Ảo mộng drone của Mỹ”

Thế giới hôm nay: 24/12/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Theo Cục Phân tích Kinh tế (BEA), nền kinh tế Mỹ tăng trưởng với tốc độ quy đổi theo năm là 4,3% trong quý III năm nay. Đây là mức tăng trưởng nhanh nhất kể từ quý III năm 2023. Một cuộc thăm dò của Bloomberg cho thấy hầu hết các nhà kinh tế chỉ kỳ vọng mức tăng khiêm tốn 3,2%. Báo cáo của BEA thay thế cho các ước tính bị trì hoãn vào tháng 10 và tháng 11 do chính phủ đóng cửa.

Tối cao Pháp viện Mỹ từ chối cho phép chính quyền Trump triển khai lực lượng Vệ binh Quốc gia tại khu vực Chicago bất chấp sự phản đối của các quan chức bang Illinois. Chính quyền cho rằng sự hiện diện của binh lính là cần thiết để bảo vệ các đặc vụ di trú liên bang. Tuy nhiên, hai tòa án cấp dưới đã ngăn chặn động thái này và đặt nghi vấn về tính hợp pháp của nó. Tối cao Pháp viện tuyên bố chính phủ đã “không chỉ ra được cơ sở thẩm quyền” cho việc triển khai này, vốn chỉ là một trong số nhiều đợt triển khai mà Donald Trump đã ra lệnh. Continue reading “Thế giới hôm nay: 24/12/2025”

Đừng để Trump phá nát G-20

Nguồn: Binaifer Nowrojee, “Don’t Let Trump Destroy the G-20”, Foreign Policy, 18/12/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong suốt một phần tư thế kỷ qua, nhóm G-20 có lẽ đã trở thành diễn đàn quan trọng nhất về quản trị toàn cầu trong một thế giới ngày càng chia rẽ. Từ một cuộc họp cấp bộ trưởng tài chính nhằm ứng phó với khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997, nhóm đã phát triển thành không gian then chốt để 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới cùng giải quyết các thách thức toàn cầu.

Khi tầm ảnh hưởng của Liên Hợp Quốc suy giảm và Hội đồng Bảo an rơi vào bế tắc, vị thế của G-20 càng trở nên có sức nặng. Bất chấp những khiếm khuyết nội tại—một tổ chức thiếu tính đại diện, hoạt động dựa trên sự đồng thuận và các quyết định không mang tính ràng buộc—G-20 đã thành công trong việc kết nối những quốc gia chủ chốt từ cả hai khối Bắc và Nam bán cầu. Continue reading “Đừng để Trump phá nát G-20”

23/12/1944: Dwight Eisenhower chấp thuận xử tử Eddie Slovik

Nguồn: The execution of Eddie Slovik is authorized, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1944, Tướng Dwight Eisenhower đã đồng thuận với phán quyết của tòa án quân sự trong vụ án Binh nhì Eddie Slovik, người bị xét xử vì tội đào ngũ. Vị tướng ký lệnh hành quyết binh nhì, bản án tử đầu tiên đối với một người lính thuộc Quân đội Mỹ kể từ Nội chiến; Slovik cũng là người duy nhất bị trừng phạt kiểu này trong suốt Thế chiến II.

Binh nhì Eddie Slovik là lính nghĩa vụ. Ban đầu, anh ta bị xếp loại 4-F vì có tiền án (trộm xe hơi) nhưng đã được nâng lên loại 1-A sau khi các tiêu chuẩn đối với lính nghĩa vụ được hạ thấp nhằm đáp ứng nhu cầu nhân sự ngày càng tăng. Tháng 01/1944, Slovik được đào tạo để trở thành một tay súng trường, điều trái với ý muốn của anh ta vì anh ta rất ghét súng. Continue reading “23/12/1944: Dwight Eisenhower chấp thuận xử tử Eddie Slovik”

Thế giới hôm nay: 23/12/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) phê duyệt phiên bản thuốc uống hàng ngày của loại thuốc tiêm giảm cân Wegovy, do hãng dược phẩm Đan Mạch Novo Nordisk sản xuất. Eli Lilly, hãng dược đối thủ, dự kiến cũng sẽ sớm được phê duyệt một loại thuốc tương tự. Thuốc uống – tuy kém hiệu quả hơn thuốc tiêm, nhưng lại tiện lợi hơn nhiều – đánh dấu một biên giới mới trong lĩnh vực thuốc giảm cân.

Nga gia tăng các cuộc không kích vào vùng Odessa, nơi có cảng biển lớn nhất của Ukraine. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết các cuộc tấn công này nhằm mục đích cắt đứt hoạt động hậu cần hàng hải của đất nước ông. Trong khi đó, vào thứ Hai, một tướng cấp cao của Nga phụ trách huấn luyện binh sĩ đã thiệt mạng trong một vụ nổ bom xe tại Moscow. Phía Nga nói họ nghi ngờ có sự liên quan của cơ quan mật vụ Ukraine và đã mở một cuộc điều tra giết người. Continue reading “Thế giới hôm nay: 23/12/2025”

Một Đồng thuận Washington mới

Nguồn: Katharina Pistor, The new Washington Consensus, Business and Financial Times, 30/01/2025

Biên dịch: Nguyễn Văn Đáp

Trong nhiều thập kỷ, chúng ta vẫn luôn được nghe rằng các doanh nghiệp do chính phủ điều hành là không tốt cho nền kinh tế. Một luận điểm cốt lõi của “Đồng thuận Washington” nổi lên vào những năm 1980 là “khu vực công nghiệp tư nhân được quản lý hiệu quả hơn các doanh nghiệp nhà nước”, bởi vì nguy cơ phá sản khiến các nhà quản lý trong các công ty tư nhân tập trung vào lợi nhuận thu được.

Ban đầu được hình thành cho các quốc gia ở Mỹ Latinh và sau đó được áp dụng trong quá trình chuyển đổi hậu cộng sản ở Trung và Đông Âu, Đồng thuận Washington đã trở thành mô hình chính sách kinh tế chủ đạo kể từ đó. Continue reading “Một Đồng thuận Washington mới”

Liệu Trung Quốc có thể thay đổi cục diện xung đột Campuchia-Thái Lan?

Nguồn: Zi Yang, “The Cambodia-Thailand Conflict: Can China’s Influence Tip the Scales?,” The Diplomat, 17/12/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Xét đến quan hệ chặt chẽ của cả Thái Lan và Campuchia với Trung Quốc, việc đánh giá cách Bắc Kinh nhìn nhận cuộc xung đột này và tầm ảnh hưởng của họ có thể định hình kết quả ra sao là điều cần thiết.

Tranh chấp biên giới dai dẳng giữa Campuchia và Thái Lan – vốn trở nên trầm trọng hơn bởi những hiềm khích cá nhân giữa lãnh đạo hai nước – đã bùng nổ thành xung đột vũ trang vào tháng 07/2025. Dù một lệnh ngừng bắn và một hiệp định hòa bình đã được ký trong những tháng sau đó, nhưng các thỏa thuận này chẳng thể tồn tại được lâu, và chiến sự lại bùng phát vào ngày 07/12, với việc cả hai bên đều cáo buộc đối phương khai hỏa trước. Quy mô của các cuộc đụng độ quân sự leo thang nhanh chóng, với các trận đánh nổ ra dọc theo các khu vực tranh chấp thuộc dãy núi Dangrek, biên giới Sa Kaeo-Banteay Meanchey, và gần các tỉnh phía tây nam của Campuchia là Pursat và Koh Kong giáp ranh với Thái Lan. Continue reading “Liệu Trung Quốc có thể thay đổi cục diện xung đột Campuchia-Thái Lan?”

Thế giới hôm nay: 22/12/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Lực lượng Tuần duyên Mỹ cho biết họ đang “tích cực truy đuổi” một tàu chở dầu trên đường đến Venezuela, trong chiến dịch thứ hai như vậy được thực hiện vào cuối tuần qua. Họ tuyên bố con tàu này là “một phần trong hành vi trốn tránh lệnh trừng phạt bất hợp pháp của Venezuela.” Hôm thứ Bảy, các quan chức đã lên một con tàu tương tự, được cho là đang chở “dầu bị đánh cắp.” Trước đó, Donald Trump đã ra lệnh “phong tỏa toàn diện” các tàu chở dầu chịu lệnh trừng phạt ra hoặc vào Venezuela.

Lệnh phong tỏa của Mỹ đối với Venezuela đã góp phần đẩy giá vàng lên mức cao nhất mọi thời đại. Căng thẳng địa chính trị gia tăng trên khắp thế giới đang thu hút các nhà đầu tư tìm đến các tài sản trú ẩn an toàn. Giá kim loại quý này đã tăng khoảng 66% trong năm nay, giúp nó lấy đà đạt mức tăng trưởng hàng năm lớn nhất kể từ năm 1979. Giá của các kim loại khác, bao gồm cả bạc, cũng tăng mạnh. Continue reading “Thế giới hôm nay: 22/12/2025”

Cuộc đảo chính hụt tại Benin hé lộ những rạn nứt sâu sắc ở châu Phi

Nguồn: Howard W. French, “Benin’s Failed Coup Reveals Deepening Fault Lines in Africa”, Foreign Policy, 18/12/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Thất bại của nhóm binh sĩ âm mưu lật đổ Tổng thống đương nhiệm Patrice Talon tại Benin vào tuần trước không chỉ đơn thuần là một bản tin chấn động tại một quốc gia nhỏ bé vốn ít người ngoài châu Phi biết đến trên bản đồ thế giới.

Vượt xa khuôn khổ của một sự kiện nội bộ, mưu đồ đảo chính tại Benin đã ngay lập tức trở thành tâm điểm phơi bày toàn cảnh bức tranh địa chính trị khu vực, làm lộ rõ những rạn nứt sâu sắc tại một vùng châu Phi vốn đang ngày càng bất ổn. Continue reading “Cuộc đảo chính hụt tại Benin hé lộ những rạn nứt sâu sắc ở châu Phi”

Các phụ tá của Tập tìm cách công kích Nhật Bản để giữ mình an toàn

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Xi Jinping’s aides bash Japan to keep the heat off themselves,” Nikkei Asia, 18/12/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Lại có thêm một thành viên khác của Bộ Chính trị mất tích. Các quan chức khác đang nơm nớp lo sợ.

Thông thường, Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương của Đảng Cộng sản Trung Quốc là cuộc họp được theo dõi sát sao nhằm tìm kiếm manh mối về tương lai chính sách kinh tế của đất nước, nhưng lần này thì khác.

Hội nghị này thường được tổ chức vào cuối mỗi năm để đề ra phương hướng quản lý kinh tế cho 12 tháng tiếp theo. Tất cả các lãnh đạo đảng đều tham dự sự kiện quan trọng này. Continue reading “Các phụ tá của Tập tìm cách công kích Nhật Bản để giữ mình an toàn”

21/12/1891: Trận bóng rổ đầu tiên

Nguồn: First basketball game played, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1891, James Naismith, 30 tuổi, đã giới thiệu đến mọi người trận bóng rổ đầu tiên. Dựa trên 13 luật do Naismith tạo ra, trò chơi được thử nghiệm bởi 18 học sinh tại Trường Đào tạo Hiệp hội Thanh niên Cơ đốc giáo Quốc tế (YMCA) ở Springfield, Massachusetts. Hai đội, mỗi đội gồm chín người chơi, thi đấu với nhau, với mục tiêu ném một quả bóng vào một chiếc rổ đựng đào được gắn trên ban công cách mặt sàn khoảng 3 mét.

Đầu những năm 1890, Naismith – người sinh ra ở Canada – quyết định rời bỏ công việc giám đốc thể thao của Đại học McGill ở Montreal để trở thành giáo viên thể dục tại Trường Đào tạo Quốc tế YMCA. Những học sinh buồn chán và ngỗ nghịch cần một hoạt động trong mùa đông khắc nghiệt ở New England. Vì vậy, Naismith đã chấp nhận thử thách của một giáo viên khác để giữ trật tự cho học sinh. Continue reading “21/12/1891: Trận bóng rổ đầu tiên”

Cuộc sống của một binh sĩ Trung Quốc bình thường trông như thế nào?

Nguồn: James Palmer, “What’s It Like to Be a Chinese Soldier”, Foreign Policy, 16/12/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Đằng sau các màn diễu hành là những đợt triển khai quân dài ngày, quy định nghiêm ngặt và cơ hội bị hạn chế mà các tân binh phải đối mặt.

Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) là mối đe doạ bao trùm lên chiến lược quân sự của Mỹ, và thường được khắc hoạ với tư cách là một đối thủ đang hiện đại hóa nhanh chóng trong cuộc chiến sắp xảy đến. Thay cho bản tin thường lệ, tuần này chúng ta sẽ nhìn cận cảnh hơn vào đời sống của những binh sĩ Trung Quốc bình thường. (Chúng ta sẽ quay lại với trải nghiệm của các sĩ quan trong chuyên mục sau).

Đời sống trong quân ngũ Trung Quốc

Dù phần lớn tân binh PLA trên danh nghĩa đều là lính nghĩa vụ, nhưng trên thực tế, họ luôn là một lực lượng xung phong. Việc nhập ngũ không mang tính cưỡng ép, cũng như quân đội hiếm khi gặp khó khăn trong việc đạt chỉ tiêu. Tất cả sinh viên đại học đều trải qua một thời gian ngắn huấn luyện quân sự bắt buộc, nhưng việc huấn luyện cũng chỉ xoay quanh diễu hành, hô khẩu hiệu và tuyên truyền. Continue reading “Cuộc sống của một binh sĩ Trung Quốc bình thường trông như thế nào?”

20/12/1986: Một người da đen bị truy đuổi đến chết ở Howard Beach

Nguồn: Man chased to his death in Howard Beach hate crime, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1986, ba người đàn ông da đen đã bị một nhóm thiếu niên da trắng tấn công bằng những lời lẽ phân biệt chủng tộc ở Howard Beach, một khu dân cư chủ yếu là người Mỹ gốc Ý da trắng, thuộc tầng lớp trung lưu ở Queens, New York.

Trước đó, những người đàn ông này đang lái xe từ Brooklyn đến Queens thì xe của họ bị hỏng gần Howard Beach. Họ đi bộ vài dặm đến một tiệm pizza ở Howard Beach, nơi họ hỏi mượn điện thoại để gọi người giúp đỡ. Sau khi được thông báo là không có điện thoại, họ đã gọi pizza. Khi những người đàn ông rời khỏi tiệm, họ bị nhóm thiếu niên chặn lại. Một trong số ba người, Michael Griffith, 23 tuổi, đã bị đuổi vào dòng xe chạy trên đường Belt Parkway và chết sau khi bị một chiếc xe tông. Người thứ hai, Cedric Sandiford, bị đánh đập dã man, trong khi người thứ ba, Timothy Grimes, may mắn chạy thoát khỏi những kẻ tấn công mà không bị thương nặng. Continue reading “20/12/1986: Một người da đen bị truy đuổi đến chết ở Howard Beach”

An ninh tập thể đang thoi thóp

Nguồn: Stephen M. Walt, “‘Collective Security’ Is on Life Support,” Foreign Policy, 16/12/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Một khái niệm cơ bản của quan hệ quốc tế đang chịu sức ép chưa từng có.

Đứng trước trật tự toàn cầu mong manh như hiện nay, người ta không thể không tự hỏi liệu khái niệm “an ninh tập thể” đã chết hay chưa. Câu trả lời phụ thuộc vào việc chúng ta hiểu thuật ngữ này như thế nào. Nếu an ninh tập thể có nghĩa là một hệ thống trong đó các cường quốc lớn trên thế giới từ bỏ việc sử dụng vũ lực để thay đổi hiện trạng và đồng ý đoàn kết lại để ngăn chặn bất kỳ quốc gia nào vi phạm cam kết này, thì an ninh tập thể không chết, vì một lý do đơn giản: nó chưa bao giờ thực sự tồn tại. Continue reading “An ninh tập thể đang thoi thóp”

Thế giới hôm nay: 19/12/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Liên minh châu Âu đạt được thỏa thuận cho Ukraine vay 90 tỷ euro (106 tỷ USD) trong hai năm tới sau chuỗi đàm phán kéo dài tại Brussels. Khối này sẽ huy động nợ chung được bảo đảm bằng ngân sách của mình. Ukraine sẽ chỉ hoàn trả khoản tiền này một khi Nga bồi thường chiến phí cho họ. Các nhà lãnh đạo EU cho biết họ sẽ tiếp tục thảo luận về khả năng sử dụng các tài sản bị đóng băng của Nga để hỗ trợ quốc gia đang bị bao vây này.

Sau nhiều năm giằng co, chủ sở hữu Trung Quốc của TikTok, ByteDance, cuối cùng cũng ký các thỏa thuận ràng buộc với ba nhà đầu tư lớn, dẫn đầu là Oracle, để thành lập một liên doanh vận hành ứng dụng mạng xã hội này tại Mỹ. Một đạo luật lưỡng đảng, được ký bởi Joe Biden, cựu tổng thống Mỹ, vào năm 2024, đã buộc ByteDance phải nhượng lại quyền kiểm soát TikTok tại Mỹ hoặc đối mặt với lệnh cấm tại quốc gia này. Continue reading “Thế giới hôm nay: 19/12/2025”

Lợi thế ‘nhân quyền thấp’ của Trung Quốc 

Nguồn: Tần Huy và Perry Link, “China’s ‘Low-Human-Rights’ Advantage,” The Diplomat, 13/12/2025 

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng 

Người phương Tây nói rằng họ cần phải tránh một cuộc Chiến tranh Lạnh mới mà không nhận ra rằng họ đã ở trong cuộc chiến đó rồi – và Trung Quốc đang thắng thế. 

Tần Huy (Qin Hui), giáo sư danh dự ngành lịch sử và kinh tế tại Đại học Thanh Hoa và là một trí thức công lỗi lạc của Trung Quốc, hiện đang sống và viết sách ở nước ngoài. Hồi tháng 4 năm nay, ông đã xuất bản một cuốn sách về “lợi thế nhân quyền thấp” của Trung Quốc. Suốt nhiều năm, người phương Tây đã trầm trồ trước “phép màu” kinh tế ở Trung Quốc và kỳ vọng rằng sự phát triển của tầng lớp trung lưu Trung Quốc sẽ dẫn đến tự do hóa chính trị. Nhưng Tần chưa bao giờ nghĩ rằng ông đang chứng kiến một phép màu.  Continue reading “Lợi thế ‘nhân quyền thấp’ của Trung Quốc “