Thế giới hôm nay: 13/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã hội đàm với các lãnh đạo Mỹ, Pháp và Thổ Nhĩ Kỳ giữa lúc giao tranh ác liệt ở miền đông nước ông. Ông Zelensky nói sẽ có “kết quả quan trọng” sau một số cuộc họp quốc tế trong tuần tới. Trong khi đó, Ukraine tuyên bố đã tấn công trụ sở của nhóm lính đánh thuê Nga Wagner. Về phía Nga, quân đội nước này đã không kích thành phố cảng Odessa, khiến khoảng 1,5 triệu người bị mất điện.

Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen kêu gọi thành lập cơ quan đạo đức cấp EU sau vụ bê bối tham nhũng ngay trong Nghị viện Châu Âu. Hôm thứ Sáu, Eva Kaili, một phó chủ tịch của nghị viện, đã bị cảnh sát Bỉ bắt giữ vì nghi ngờ nhận hối lộ từ một quốc gia giấu tên. Continue reading “Thế giới hôm nay: 13/12/2022”

Thế giới hôm nay: 12/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Quân đội Ukraine đã tấn công thành phố Melitopol ở phía đông nam bằng một loạt tên lửa. Nước này cũng cho biết các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Nga đã cắt đứt nguồn điện của phần lớn hạ tầng, trừ các cơ sở hạ tầng quan trọng nhất ở thành phố cảng Odessa. Hiện cả hai bên đều cần thêm vũ khí. Đại sứ Ukraine tại Berlin nói với tờ báo Welt am Sonntag rằng Đức sẽ gửi thêm đạn dược và vũ khí. Trong khi đó, cựu tổng thống Nga Dmitry Medvedev nói nước ông đang đẩy mạnh sản xuất vũ khí để tự bảo vệ mình khỏi “kẻ thù” phương Tây.

Tàu vũ trụ Orion của NASA đã trở về Trái đất an toàn, kết thúc sứ mệnh Artemis I kéo dài 26 ngày xoay quanh Mặt Trăng. Khoang tàu không người lái đã trở về bầu khí quyển với tốc độ 40.000 km/h trước khi hạ cánh nhẹ nhàng bằng dù ở Thái Bình Dương. Các sứ mệnh trong tương lai dự kiến sẽ mang theo phi hành gia, khi cơ quan vũ trụ Mỹ nỗ lực đưa con người quay lại bề mặt Mặt Trăng. Continue reading “Thế giới hôm nay: 12/12/2022”

Thế giới hôm nay: 09/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Hạ viện Mỹ thông qua luật công nhận hôn nhân đồng giới. Các nhà lập pháp từ cả hai đảng đều bỏ phiếu ủng hộ với tỉ lệ 258-169. Dự luật đã được Hạ viện thông qua hồi tháng 7, nhưng bị Thượng viện sửa lại để đáp ứng lo ngại của phe Cộng hòa về tự do tôn giáo, khiến nó phải quay lại Hạ viện để bỏ phiếu lần nữa. Giờ đây tổng thống Joe Biden sẽ ký thành luật.

Nga đã đổi ngôi sao bóng rổ người Mỹ Brittney Griner để lấy Viktor Bout, một tay buôn vũ khí khét tiếng, trong cuộc trao đổi tù nhân được cho là do chính tổng thống Joe Biden chấp thuận. Cô Griner bị bắt tại Moscow vào tháng 2 vì sở hữu dầu cần sa và đã có thời gian phải đi tù khổ sai ở Nga. Còn ông Bout, được mệnh danh là “kẻ buôn cái chết,” ngồi tù 12 năm qua ở Mỹ vì âm mưu hỗ trợ khủng bố và giết người Mỹ. Continue reading “Thế giới hôm nay: 09/12/2022”

Thế giới hôm nay: 08/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trung Quốc nới lỏng hạn chế covid-19 trên toàn quốc, chỉ một tuần sau làn sóng biểu tình chấn động. Khai báo y tế trên điện thoại sẽ ngưng áp dụng tại không gian công cộng, và bệnh nhân triệu chứng nhẹ có thể cách ly tại nhà. Ngoài khiến công chúng bất mãn, chiến lược zero covid của chính phủ cũng gây ra cái giá kinh tế khổng lồ. Xuất khẩu của Trung Quốc giảm 8,7% so với cùng kỳ trong tháng 11, mức giảm lớn nhất ba năm qua.

Các nhà lập pháp Peru đã bỏ phiếu với tỷ lệ 101-6 để luận tội tổng thống Pedro Castillo và kêu gọi phó tổng thống Dina Boluarte thế chỗ. Trước đó, để tránh bị luận tội, ông Castillo nói sẽ giải tán Quốc hội và nắm quyền bằng sắc lệnh khẩn cấp. Là một nhân vật cánh tả yếu ớt, ông đã thay hơn 70 bộ trưởng trong chính phủ và dính líu tới 5 vụ điều tra hình sự. Continue reading “Thế giới hôm nay: 08/12/2022”

Thế giới hôm nay: 07/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Một đòn tấn công bằng máy bay không người lái vào sân bay của Nga ở Kursk, nằm cách biên giới Ukraine khoảng 100 km, đã làm cháy bể chứa trong một cơ sở dầu gần đó, theo thống đốc vùng. Trong một diễn biến khác, bộ trưởng quốc phòng Nga Sergei Shoigu cáo buộc Ukraine “khủng bố hạt nhân” vì đã nã pháo vào nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia (Ukraine phủ nhận).

Ủy ban Hạ viện Mỹ có nhiệm vụ điều tra vụ bạo loạn 6 tháng 1 ở Điện Capitol sẽ chuyển “một số” đề nghị khởi tố lên bộ tư pháp, theo lời của chủ tịch ủy ban. Nằm trong danh sách đối tượng tiềm năng là Donald Trump và các đồng minh của ông, dù chủ tịch uỷ ban cho biết danh sách cũng như sức nặng pháp lý của nó vẫn chưa được chốt. Continue reading “Thế giới hôm nay: 07/12/2022”

Thế giới hôm nay: 06/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Nga tiếp tục bắn phá Ukraine bằng tên lửa vào thứ Hai, khiến ít nhất 2 người thiệt mạng. Người Ukraine đã phải xuống trú ẩn trong các ga tàu điện ngầm khi còi báo động vang lên ở khắp các thành phố lớn, bao gồm cả thủ đô Kyiv. Tên lửa lại tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine: thống đốc Kyiv cho biết 40% khu vực này đã bị mất điện. Trước đó vào thứ Hai, các vụ nổ tại hai căn cứ không quân ở Nga đã giết chết ba người và làm bị thương sáu người khác, theo nhà chức trách nước này; Kiev chưa nhận trách nhiệm.

Trung Quốc dần từ bỏ chính sách zero covid sau làn sóng biểu tình chưa từng thấy. Thành phố Urumqi ở khu vực Tân Cương, nơi khởi nguồn của tình trạng bất ổn, đã mở lại các trung tâm thương mại và nhà hàng từ thứ Hai. Một số thành phố lớn khác cũng sẽ không còn yêu cầu xét nghiệm covid âm tính để lên phương tiện giao thông công cộng. Thị trường chứng khoán Trung Quốc hoan nghênh những tín hiệu đáng mừng này. Continue reading “Thế giới hôm nay: 06/12/2022”

Thế giới hôm nay: 05/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

OPEC và các đồng minh quyết định không thay đổi mục tiêu sản lượng để chờ xem tác động của giá trần do phương Tây áp lên dầu thô Nga. Hôm thứ Sáu, các nhà ngoại giao EU, G7 và Úc đã đồng ý áp trần giá dầu Nga ở mức 60 đô la một thùng. Nga cho biết “sẽ không chấp nhận” giá trần, song cũng nói đã chuẩn bị cho điều đó. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói chính sách này “yếu ớt” và rằng nó sẽ không gây thiệt hại “nghiêm trọng” cho Nga.

Truyền thông địa phương đưa tin Iran sẽ xóa bỏ lực lượng cảnh sát đạo đức, một dấu hiệu cho thấy chính phủ có thể đang nhượng bộ người biểu tình. Bất ổn bắt đầu từ tháng 9 sau khi Mahsa Amini, một phụ nữ 22 tuổi bị bắt vì vi phạm quy định trang phục, thiệt mạng trong tù. Hôm thứ Bảy, tổng chưởng lý Iran Mohammad Jafar Montazeri nói quốc hội đang xem xét lại luật yêu cầu phụ nữ đội khăn trùm đầu. Continue reading “Thế giới hôm nay: 05/12/2022”

Thế giới hôm nay: 02/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Dữ liệu mới công bố cho thấy lạm phát ở Mỹ tăng thấp hơn dự đoán ​​trong tháng 10. Chỉ số giá tiêu dùng cá nhân “lõi,” tức không tính thực phẩm và năng lượng, chỉ tăng 0,2% theo tháng, sau khi đã tăng 0,5% trong tháng 9. Chi tiêu cá nhân tăng 0,8% trong tháng 10, một dấu hiệu cho thấy người tiêu dùng dường như không bị ảnh hưởng bởi lãi suất tăng.

Khi gặp chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh, chủ tịch hội đồng EU Charles Michel đã nhắc đến “phản ứng của xã hội” trước các biện pháp chống dịch covid-19, một ám chỉ rõ ràng về tình hình biểu tình đang lan rộng ở Trung Quốc. Ông Michel cũng đề cập đến Ukraine và Đài Loan, theo người phát ngôn của ông. Hôm thứ Tư, Trùng Khánh và Quảng Châu, hai trong số các thành phố lớn nhất của Trung Quốc, đã thông báo sẽ nới lỏng một số hạn chế covid. Continue reading “Thế giới hôm nay: 02/12/2022”

Thế giới hôm nay: 30/11/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trung Quốc bắt đầu đàn áp các cuộc biểu tình phản đối quy định chống dịch của chính phủ. Lực lượng cảnh sát đã được triển khai ở Bắc Kinh và Thượng Hải, và một số lượng không xác định người biểu tình đã bị bắt giữ. Trong khi đó, thị trường chứng khoán châu Á phục hồi nhẹ sau phiên giảm trước đó vì biểu tình. Chỉ số Hang Seng của Hồng Kông tăng 5,2%, trong khi CSI 300 của Trung Quốc tăng 3,1%.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết Nga đang lợi dụng “mùa đông như một vũ khí chiến tranh chống lại Ukraine.” Tên lửa Nga đã phá hủy phần lớn cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine. Hiện có một số nước đã cam kết cung cấp cho nước này máy phát điện và quần áo ấm. Ukrenergo, công ty điều hành lưới điện quốc gia, thông báo quay lại tình trạng mất điện khẩn cấp thường xuyên trong lúc sửa chữa cơ sở hạ tầng bị hư hỏng. Continue reading “Thế giới hôm nay: 30/11/2022”

Thế giới hôm nay: 29/11/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trung Quốc đã trải qua một cuối tuần biểu tình với quy mô chưa từng có, lên tới hàng chục nghìn người cùng phản đối các quy tắc chống dịch hà khắc. Biểu tình diễn ra ở ít nhất mười thành phố lớn, bao gồm cả Bắc Kinh và Thượng Hải, trong đó có một số người giơ giấy trắng để lên án việc bị tước đoạt quyền tự do ngôn luận. Đến thứ Hai mọi thứ dường như đã im ắng hơn. Trong khi đó, số ca nhiễm covid-19 mới đã lên mức kỷ lục là 40.000 ca.

Tổng thống Volodymyr Zelensky nói với người dân Ukraine là Nga sẽ tiếp tục tấn công khi thủ đô Kyiv chìm trong tuyết và nhiệt độ đóng băng. Hiện hàng triệu người ở thành phố này đang bị thiếu điện, nước và nhiệt sau khi tên lửa Nga phá hủy phần lớn cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine. Thị trưởng Vitali Klitschko nói mất điện có thể kéo dài cho đến mùa xuân, đồng thời cho biết sẽ tổ chức sơ tán tạm thời. Continue reading “Thế giới hôm nay: 29/11/2022”

Thế giới hôm nay: 28/11/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Vào tối Chủ nhật, cảnh sát Thượng Hải đã đụng độ với những người biểu tình phản đối các biện pháp chống dịch covid hà khắc của Trung Quốc. Biểu tình lẻ tẻ đã lan rộng khắp đất nước, bao gồm ở Bắc Kinh và Vũ Hán, để yêu cầu chấm dứt phong tỏa khắc nghiệt; một số người thậm chí hô khẩu hiệu đả đảo chủ tịch Tập Cận Bình. Vụ hỏa hoạn khiến mười người thiệt mạng ở Urumqi, thủ phủ tỉnh Tân Cương, càng làm gia tăng sự tức giận của người dân. Người biểu tình ở đó nói các hạn chế covid đã làm chậm chân các lực lượng phản ứng nhanh.

Thủ đô Kyiv của Ukraine đối mặt tuyết rơi và nhiệt độ đóng băng trong bối cảnh hàng triệu người bị thiếu điện, nước và nhiệt. Hiện tên lửa Nga đã phá hủy phần lớn cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine. Trong khi đó, người đứng đầu công ty năng lượng hạt nhân của nhà nước Ukraine nói có dấu hiệu cho thấy quân Nga đang chuẩn bị rời khỏi nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia mà họ chiếm giữ từ tháng 3. Continue reading “Thế giới hôm nay: 28/11/2022”

Thế giới hôm nay: 24/11/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Đòn tấn công liên tiếp của Nga vào cơ sở hạ tầng Ukraine đã gây ra mất điện trên diện rộng và buộc các quan chức phải ngắt ba nhà máy điện hạt nhân khỏi lưới điện quốc gia như một biện pháp phòng ngừa. Theo thị trưởng Lviv, thành phố này đang “không có ánh sáng” và bị “gián đoạn” nguồn cung cấp nước. Tên lửa cũng đã giết chết ba người ở thủ đô Kiev. Ngoài ra Moldova, nước nằm giáp Ukraine về phía Tây, cũng bị mất điện trên hơn một nửa đất nước, theo chính phủ nước này.

Tòa Tối cao Anh quyết định quốc hội Scotland không có quyền thông qua luật kêu gọi trưng cầu dân ý về độc lập mà chưa có sự chấp thuận của chính phủ Anh. Lập luận của thủ hiến Scotland Nicola Sturgeon là kết quả trưng cầu dân ý năm 2014, trong đó người Scotland từ chối độc lập, đã lỗi thời. Nhưng chính phủ Anh ở Westminster không muốn tổ chức trưng cầu dân ý. Bà Sturgeon tweet rằng một đạo luật như vậy “tạo cơ sở” cho độc lập. Continue reading “Thế giới hôm nay: 24/11/2022”

Thế giới hôm nay: 23/11/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổ chức Y tế Thế giới nói Ukraine đứng trước một “cuộc khủng hoảng năng lượng tàn khốc” trong mùa đông, đặt ra thử thách nghiêm trọng cho hệ thống y tế của một đất nước vốn đã thiếu nhiên liệu, điện và nước. Khoảng 10 triệu người, tức một phần tư dân số, bị mất điện vì các đợt không kích của Nga đã lấy đi một nửa công suất phát điện của Ukraine. Tổng thống Volodymyr Zelensky đã yêu cầu người Ukraine tiết kiệm năng lượng, và dự kiến cắt điện ​​​​cho đến tháng 3. Khi nhiệt độ mùa đông ở Ukraine xuống dưới -20°C (-4°F), chính quyền địa phương nói với người dân ở Kherson, một thành phố mới được giải phóng, rằng họ có thể sẽ được sơ tán đến các khu vực khác.

Ủy ban châu Âu đề xuất áp giá trần đối với khí đốt tự nhiên được bán ở EU. Ở mức 275 euro (283 đô la) mỗi megawatt giờ cho các hợp đồng trước một tháng trên sàn giao dịch tiêu chuẩn, sẽ giúp ngăn giá tăng cao. Các bộ trưởng năng lượng EU sẽ thảo luận về đề xuất này vào thứ Năm. Continue reading “Thế giới hôm nay: 23/11/2022”

Thế giới hôm nay: 22/11/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Bob Iger quay lại làm CEO của Disney chưa đầy một năm sau khi rời công ty. Iger, từng điều hành Disney từ năm 2005 đến 2020, sẽ thay thế Bob Chapek, người chỉ trụ được chưa đầy ba năm. Giá cổ phiếu của Disney giảm mạnh trong năm nay khi các nhà đầu tư lo ngại về bước lấn sân tốn kém của công ty vào mảng phát trực tuyến. Được biết quý vừa qua mảng này đã khiến công ty lỗ 1,5 tỷ đô. Trong nhiệm kỳ trước, ông Iger được ghi nhận là người đã đưa Disney trở thành một trong những gã khổng lồ nội dung-và-công nghệ đáng gờm nhất trên thế giới.

Bắc Kinh yêu cầu 3,5 triệu cư dân của quận đông dân nhất ở nhà từ thứ Hai nhằm ngăn bùng dịch covid-19. Thủ đô của Trung Quốc báo cáo gần 1.000 ca nhiễm mới vào thứ Hai, một ngày sau khi lần đầu tiên ghi nhận có tử vong kể từ tháng 5. Một số nơi ở thành phố Quảng Châu phía nam cũng bị phong tỏa. Chính phủ gần đây đã nới lỏng một số quy định kiểm dịch covid. Continue reading “Thế giới hôm nay: 22/11/2022”

Thế giới hôm nay: 21/11/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế IAEA cho biết nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia của Ukraine đã bị pháo kích vào thứ Bảy và Chủ nhật, đồng thời cảnh báo các cuộc tấn công như vậy sẽ gây ra thảm họa hạt nhân. Nhà máy này nằm trong lãnh thổ do Nga kiểm soát, và hai bên đã đổ lỗi cho nhau. Rafael Grossi, người đứng đầu IAEA, cảnh báo “bất cứ ai đứng sau việc này” rằng “các anh đang đùa với lửa.”

Bộ Quốc phòng Trung Quốc thông báo sẵn sàng gặp Mỹ tại hội nghị thượng đỉnh về an ninh khu vực ở Campuchia trong tuần này. Cuộc gặp giữa bộ trưởng quốc phòng Mỹ Austin Lloyd và người đồng cấp của ông, Nguỵ Phượng Hoà, sẽ là cuộc đàm phán quân sự cấp cao đầu tiên kể từ khi Trung Quốc dừng các kênh liên lạc quân sự để phản đối chuyến thăm Đài Loan của chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi hồi tháng 8. Continue reading “Thế giới hôm nay: 21/11/2022”