Ảo mộng về một Trung Đông mới

Nguồn: Marc Lynch, “The Fantasy of a New Middle East”, Foreign Affairs, 31/10/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trật tự khu vực Trung Đông đang phát triển nhanh chóng, nhưng không theo cách mà nhiều quan chức Israel và Mỹ giả định. Nỗ lực của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm chấm dứt cuộc chiến ở Gaza đã mang lại kết quả là toàn bộ con tin Israel còn sống sót được trả tự do và tạo ra một khoảng bình yên giữa những cuộc tàn sát và hủy diệt không ngừng ám ảnh vùng đất này. Bước đột phá đó đã làm dấy lên hy vọng về một sự chuyển đổi khu vực rộng lớn hơn, ngay cả khi những gì xảy ra sau lệnh ngừng bắn ban đầu vẫn còn hết sức bất định. Chính Trump tuyên bố về một sự khởi đầu cho hòa bình tại Trung Đông. Nếu thỏa thuận của ông Trump ngăn chặn được việc trục xuất người Palestine khỏi Gaza và sáp nhập Bờ Tây, nhiều chính phủ Ả Rập có thể lại sẵn lòng xem xét bình thường hóa quan hệ với Israel. Thật vậy, người Israel coi việc các nhà lãnh đạo Ả Rập gây áp lực buộc Hamas chấp nhận thỏa thuận của Trump là bằng chứng cho thấy việc bình thường hóa quan hệ có thể được đưa trở lại bàn đàm phán. Continue reading “Ảo mộng về một Trung Đông mới”

Thế giới hôm nay: 05/11/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Zohran Mamdani, đảng viên Dân chủ và thành viên tổ chức Dân chủ Xã hội Mỹ, đã giành chiến thắng trong cuộc đua trở thành Thị trưởng Thành phố New York. Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu đạt đỉnh cao nhất trong nhiều thập kỷ, vượt quá con số 2 triệu, so với chỉ 1,2 triệu trong cuộc bầu cử gần nhất vào năm 2021. Ở tuổi 34, Mamdani sẽ trở thành thị trưởng trẻ nhất từ trước đến nay của thành phố, và cũng là thị trưởng người Hồi giáo đầu tiên. Donald Trump, người ủng hộ Andrew Cuomo, cựu Thống đốc New York, đã đe dọa cắt giảm ngân sách liên bang nếu Mamdani thắng cử.

New Jersey và Virginia đều bỏ phiếu áp đảo cho các thống đốc thuộc Đảng Dân chủ. Tại Virginia, ứng viên Đảng Dân chủ, Abigail Spanberger, đã dễ dàng lật ngược thế đa số của Đảng Cộng hòa. Các cuộc bầu cử thống đốc tại tiểu bang dao động này được cho là điềm báo cho cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Tại New Jersey, Mikie Sherrill đã giành chiến thắng vang dội trong cuộc đua giành chức thống đốc. Một điềm xấu khác cho Đảng Cộng hòa là trước đó nhiều người từng dự đoán một kết quả sít sao. Mặt khác, người dân California đã bỏ phiếu chấp nhận đề xuất phân chia lại khu vực bầu cử có lợi cho Đảng Dân chủ và giảm thiểu việc phân chia lại khu vực bầu cử theo đảng phái ở các khu vực của Đảng Cộng hòa. Continue reading “Thế giới hôm nay: 05/11/2025”

Học thuyết Trump: Đừng dựa dẫm vào nước Mỹ

Nguồn: Gideon Rachman, “The Trump doctrine: don’t rely on America,” Financial Times, 31/10/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Một năm sau khi tái đắc cử, ngoại giao đang bị thúc đẩy bởi ý thích cá nhân của Tổng thống Mỹ ở mức độ chưa từng có trong thời hiện đại.

Khi Sanae Takaichi gặp Donald Trump lần này, bà mang theo một tin tốt lành. Thủ tướng mới của Nhật Bản đã đề cử Trump cho Giải Nobel Hòa bình. Và bằng cách đó, Nhật Bản đã đi theo bước chân của chính phủ Campuchia, Pakistan, và Israel.

Việc tâng bốc Trump – và chiều theo những sở thích của ông – giờ đây đã trở thành thông lệ đối với các nhà lãnh đạo nước ngoài. Ngài Keir Starmer, Thủ tướng Anh, đã tận dụng cuộc gặp đầu tiên tại Phòng Bầu dục với Trump để công bố lời mời thăm cấp nhà nước lần thứ hai tới Vương quốc Anh. Ông nhấn mạnh rằng sự kiện này “thực sự mang tính lịch sử” và “chưa từng có tiền lệ.” Continue reading “Học thuyết Trump: Đừng dựa dẫm vào nước Mỹ”

Trump tấn công ngay tại sân sau của Trung Quốc

Nguồn: Derek Grossman, “Trump Plays Offense in China’s Backyard,” Foreign Policy, 31/10/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Chiến dịch quyến rũ của ông tại Campuchia là chuẩn mực mới trong chính sách đối ngoại của Mỹ.

Trong nhiều thập kỷ, quan hệ giữa Mỹ và Campuchia là một trong những quan hệ căng thẳng nhất ở Đông Nam Á, một khu vực nơi sự cạnh tranh giữa hai cường quốc Mỹ và Trung Quốc đang gia tăng nhanh chóng. Trước đây, Washington và Phnom Penh từng tranh cãi gay gắt về các vấn đề như dân chủ và nhân quyền, cũng như quan ngại về việc Campuchia tăng cường quan hệ với Trung Quốc. Tuy nhiên, dưới thời chính quyền thứ hai của Tổng thống Mỹ Donald Trump, tình hình đang thay đổi – theo một cách nhanh chóng và mang lại lợi ích chiến lược cho Washington, nhưng lại gây bất lợi cho Bắc Kinh. Thật vậy, những diễn biến gần đây liên quan đến Campuchia cho thấy Mỹ cuối cùng có thể đã tìm ra cách để tấn công ngay tại sân sau của Trung Quốc. Continue reading “Trump tấn công ngay tại sân sau của Trung Quốc”

Thế giới hôm nay: 04/11/2025

Sam Altman

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

OpenAI vừa đồng ý mua lại hệ thống điện toán đám mây trị giá 38 tỷ đô la từ Amazon Web Services trong bảy năm. Nhà sáng lập ChatGPT cam kết chi 1,5 nghìn tỷ đô la trong các thỏa thuận về điện toán gần đây. Tháng trước, công ty đang thua lỗ này đã chấm dứt hợp đồng điện toán đám mây độc quyền với Microsoft, nhà tài trợ lớn nhất của họ. Cùng lúc đó, Microsoft cho biết đã được chính quyền Trump cấp phép xuất khẩu chip Nvidia cho các trung tâm dữ liệu tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

Israel đã bắt giữ Thiếu tướng Yifat Tomer-Yerushalmi, cựu luật sư quân sự hàng đầu của đất nước. Tuần trước, bà Tomer-Yerushalmi thừa nhận đã làm rò rỉ một đoạn video vào năm 2024 ghi lại cảnh binh lính Israel bị cáo buộc tấn công tình dục một tù nhân Palestine tại căn cứ Sde Teiman. Bà cho biết mình đang phản bác chương trình “tuyên truyền sai sự thật” chống lại lực lượng hành pháp của quân đội và cảnh sát. Những người theo chủ nghĩa dân tộc ủng hộ chính phủ đã chỉ trích các cuộc điều tra của văn phòng Tomer-Yerushalmi đối với vụ việc này. Continue reading “Thế giới hôm nay: 04/11/2025”

04/11/1960: Jane Goodall quan sát tinh tinh chế tạo và sử dụng công cụ

Nguồn: Jane Goodall observes a chimpanzee making and using tools, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1960, trong một khám phá mang tính đột phá, nhà linh trưởng học Jane Goodall đã chứng kiến một con tinh tinh chế tạo và sử dụng công cụ – khả năng mà trước đây được cho là chỉ có ở con người.

Vào thời điểm quan sát, Goodall, khi đó là một nhà linh trưởng học người Anh 26 tuổi, đang tiến hành nghiên cứu tại Vườn Quốc gia Gombe Stream ở miền Bắc Tanzania. Bà đã theo dõi sát sao một nhóm khoảng 150 con tinh tinh trong môi trường sống tự nhiên của chúng, và phát hiện một con tinh tinh, mà bà đặt tên là David Greybeard, đang sử dụng công cụ bằng cách tuốt lá khỏi một cành cây khô rồi đút nó vào tổ mối để moi côn trùng. Continue reading “04/11/1960: Jane Goodall quan sát tinh tinh chế tạo và sử dụng công cụ”

Sự tỉnh ngộ đẫm máu và thế khó chiến lược của Nga tại Ukraine

Nguồn: 东方雅念, 《歼灭战迷思：俄罗斯在乌克兰的血色顿悟与战略困局》, 29/10/2025

Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành

Trên mạng Internet thấy xuất hiện một câu như sau: “Giữa đống xác máy bay không người lái (UAV) và khói thép súng đạn trên tiền tuyến đỏ lửa, nước Nga cuối cùng đã hiểu ra rằng: chiếm đất không có nghĩa là thắng cuộc chiến, và chiến thắng thực sự đòi hỏi phải tiêu diệt sinh lực của kẻ địch.”

Theo báo cáo chiến trường của Bộ Quốc phòng Nga, chỉ trong một ngày vào cuối tháng 9/2025, quân đội Nga đã tiêu diệt 1.600 lính Ukraine, lập kỷ lục cao nhất kể từ năm 2025. Cuối tháng 10, một kịch bản tương tự lại diễn ra, khi quân đội Nga tiêu diệt thêm 1.460 lính Ukraine trong vòng 24 giờ. Continue reading “Sự tỉnh ngộ đẫm máu và thế khó chiến lược của Nga tại Ukraine”

Hành động cân bằng quyền lực của Tập trước cuộc gặp với Trump

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Xi Jinping faces delicate balancing act over Trump meeting,” Nikkei Asia, 30/10/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vị lãnh tụ tối cao muốn kéo dài quyền lực nhưng vẫn chưa hoàn tất việc cải tổ nhân sự.

Tại một cuộc họp quan trọng của Đảng Cộng sản Trung Quốc hồi đầu tháng này, chính quyền của lãnh tụ tối cao Tập Cận Bình đã nhắc lại mục tiêu “cơ bản đạt được hiện đại hóa theo đường lối xã hội chủ nghĩa” vào năm 2035. Có thể nói đây là cách Tập nói rằng ông có ý định kéo dài thời gian cầm quyền của mình sau năm 2027.

Hội nghị Trung ương 4 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 20 vừa được tổ chức tại Bắc Kinh từ ngày 20 đến ngày 23/10. Đứng đầu chương trình nghị sự là kế hoạch 5 năm lần thứ 15, trong đó đề ra các chính sách phát triển kinh tế – xã hội đến năm 2030. Continue reading “Hành động cân bằng quyền lực của Tập trước cuộc gặp với Trump”

Thế giới hôm nay: 03/11/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Một trận động đất mạnh 6,3 độ richter đã xảy ra gần thành phố Mazar-i-Sharif ở miền bắc Afghanistan, nơi có khoảng 682.000 dân. Một quan chức y tế địa phương cho biết số người chết ban đầu ít nhất là 12. Hồi tháng 8, một trận động đất có cường độ tương tự đã khiến ít nhất 2.200 người thiệt mạng tại nước này. Khả năng ứng phó với thiên tai của Afghanistan đang bị cản trở bởi các hạn chế đối với viện trợ quốc tế.

OPEC+, nhóm các quốc gia sản xuất dầu do Ả Rập Saudi và Nga dẫn đầu, cho biết sẽ chỉ tăng sản lượng thêm 137.000 thùng mỗi ngày vào tháng 12 và sẽ không có thêm đợt tăng nào trong ba tháng đầu năm tới. Kể từ tháng 4, tổ chức này đã nâng mục tiêu sản xuất khoảng 2,9 triệu thùng mỗi ngày, nhưng gần đây họ đã giảm tốc do lo ngại tình trạng dư cung. Continue reading “Thế giới hôm nay: 03/11/2025”

Một Sanae Takaichi hăng hái ‘lấy lòng’ Mỹ có khiến Nhật đánh mất tự chủ?

Nguồn: Tưởng Húc Đống, 蒋旭栋：“媚美”外交远超安倍，日本加速滑向险境, Guancha, 29/10/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Chào đón Trump bằng tiếng Anh, tặng ông cây gậy đánh golf mà Abe từng sử dụng và đến muộn cuộc gặp với các nhà lãnh đạo vì cùng Trump đi xem một trận bóng chày – tất cả những hành động này của Sanae Takaichi rõ ràng cho thấy một vòng ngoại giao “thân Mỹ” mới của Nhật Bản đã bắt đầu.

Sanae Takaichi “biết lấy lòng” đến mức nào?

Trước sự kiện ngoại giao lớn đầu tiên của Sanae Takaichi trên cương vị thủ tướng, mọi lời nói và hành động của bà đều được mọi tầng lớp trong xã hội Nhật Bản – từ người dân, các đảng đối lập cho đến nội bộ Đảng Dân chủ Tự do (LDP) – theo dõi sát sao. Do trước đây từng xảy ra vụ ám sát Abe và hai vụ mưu sát Trump, lần này Nhật Bản đã triển khai tới 18.000 cảnh sát nhằm đảm bảo an ninh cho Tokyo, trong khi Sở Cảnh sát Thủ đô Tokyo chỉ có tổng cộng hơn 43.000 người. Continue reading “Một Sanae Takaichi hăng hái ‘lấy lòng’ Mỹ có khiến Nhật đánh mất tự chủ?”

02/11/1795: Ngày sinh Tổng thống James Polk

Nguồn: James Polk is born, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1795, James Knox Polk đã chào đời tại hạt Mecklenburg, Bắc Carolina. Polk lớn lên trong đồn điền của cha mình ở Tennessee, sau đó theo học Đại học Bắc Carolina và tốt nghiệp với bằng danh dự năm 1818. Giống như nhiều tổng thống trước và sau ông, Polk đã làm luật sư trước khi bước vào chính trường.

Cha của Polk, một người theo Đảng Dân chủ, là bạn của anh hùng chiến tranh và tổng thống tương lai Andrew Jackson, và Polk nhanh chóng trở thành một trong những người ủng hộ chính trị của Jackson. Ban đầu ông phục vụ trong cơ quan lập pháp tiểu bang Tennessee và sau đó là Hạ viện Mỹ (1825–1839), nơi ông ủng hộ những nỗ lực của Tổng thống Jackson lúc bấy giờ nhằm đóng cửa Ngân hàng Quốc gia Mỹ. Continue reading “02/11/1795: Ngày sinh Tổng thống James Polk”

Các sáng kiến toàn cầu của Trung Quốc đáng được quan tâm nghiêm túc

Nguồn: Henry Tugendhat, “China’s Global Initiatives Are Worth Taking Seriously,” Foreign Policy, 30/10/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Chính sách mới nhất của Bắc Kinh tuy mơ hồ nhưng vẫn quan trọng.

Ít có quốc gia nào lại ưa chuộng các sáng kiến chính sách đối ngoại được đặt tên hoa mỹ như Trung Quốc. Ngay sau Sáng kiến Toàn cầu về An ninh Dữ liệu 2020, Sáng kiến Phát triển Toàn cầu 2021, Sáng kiến An ninh Toàn cầu 2022, Sáng kiến Quản trị Trí tuệ Nhân tạo Toàn cầu 2023 và Sáng kiến Văn minh Toàn cầu, Trung Quốc vừa công bố đề xuất mới nhất cho năm 2025: Sáng kiến Quản trị Toàn cầu (GGI).

Trong khi các sáng kiến chính sách đối ngoại thế hệ trước của Trung Quốc thường có tên gọi như “Đi ra,” “Thế giới Hài hòa,” và “Sáng kiến Vành đai và Con đường,” thì việc tập trung gần đây vào các sáng kiến “toàn cầu” dường như thể hiện mong muốn đồng bộ hơn là định hình thời điểm địa chính trị này cho tất cả mọi người. Nhưng dù Trung Quốc dùng tên gì cho các sáng kiến này, vẫn rất khó để thực sự định nghĩa hoặc đo lường tác động của chúng. Continue reading “Các sáng kiến toàn cầu của Trung Quốc đáng được quan tâm nghiêm túc”

01/11/1911: Quả bom thả từ máy bay đầu tiên trên thế giới được ném xuống Libya

Nguồn: World’s first aerial bomb is dropped over Libya, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1911, trong lúc đang bay trên bầu trời Libya, Trung úy người Ý Giulio Gavotti đã ném ba quả đạn pháo từ máy bay xuống một trại lính Thổ Nhĩ Kỳ, đánh dấu lần đầu tiên bom được thả từ máy bay.

Chỉ tám năm sau khi anh em nhà Wright ở Mỹ thực hiện chuyến bay đầu tiên trên thế giới, Vương quốc Ý đã gửi một số máy bay đến Libya, với hy vọng chinh phục lãnh thổ trong cuộc chiến chống lại Đế chế Ottoman đang suy yếu. Gavotti khi đó lên một trong những chiếc máy bay “Taube” làm từ gỗ và vải bạt của quân đội Ý và mang theo bốn quả đạn pháo. Continue reading “01/11/1911: Quả bom thả từ máy bay đầu tiên trên thế giới được ném xuống Libya”

Liệu Trump có sẵn lòng bảo vệ Đài Loan lúc này?

Nguồn: Nathan Attrill, “Trump’s US can still defend Taiwan. But will it?”, The Strategist, 28/10/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Khi nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Mỹ Donald Trump bắt đầu, Đài Loan nhận thấy mình đang phải lèo lái đối phó với một đối tác an ninh quen thuộc nhưng khó đoán hơn. Mỹ vẫn là người bảo đảm an ninh chính của Đài Loan nhờ vào tiềm lực và nhu cầu chiến lược, bán vũ khí, huấn luyện và có khả năng can thiệp đáng tin cậy nếu Trung Quốc dùng vũ lực để thực hiện việc thống nhất. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Trump, sự khả tín—tức sự sẵn lòng hành động, không chỉ là khả năng—đang trở nên ngày càng không chắc chắn. Continue reading “Liệu Trump có sẵn lòng bảo vệ Đài Loan lúc này?”

Thế giới hôm nay: 31/10/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Giá cổ phiếu Amazon tăng gần 10% trong phiên giao dịch ngoài giờ sau khi công ty báo cáo kết quả kinh doanh quý đầy khả quan. Doanh thu của bộ phận điện toán đám mây Amazon Web Services (AWS) tăng 20% so với cùng kỳ năm ngoái — tốc độ nhanh nhất kể từ năm 2022 — nhờ nhu cầu hạ tầng tăng để phục vụ AI. Tổng lợi nhuận ròng của tập đoàn đạt 21,2 tỷ USD, tăng 39%.

Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã giữ nguyên lãi suất cơ bản ở mức 2% trong cuộc họp thứ ba liên tiếp. Chủ tịch ECB, bà Christine Lagarde, cho biết chính sách tiền tệ hiện đang “ở vị thế tốt” khi nền kinh tế bắt đầu có dấu hiệu phục hồi. Song các nhà hoạch định chính sách không loại trừ khả năng cắt giảm lãi suất trong tương lai, lưu ý rằng tác động từ các mức thuế của Mỹ có thể làm suy yếu tăng trưởng trong những tháng tới. Continue reading “Thế giới hôm nay: 31/10/2025”

Việc con gái Kim Jong Un lên kế nhiệm sẽ chấm dứt dòng dõi Triều Tiên

Nguồn: Tetsuya Fujita, Hirofumi Yamamoto, và Sotaro Sakai, “Succession of Kim’s daughter would end North Korea bloodline: defector,” Nikkei Asia, 28/10/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Nhà ngoại giao đào tẩu cho biết xã hội gia trưởng ở Triều Tiên sẽ không cho phép Kim Ju Ae trở thành nhà lãnh đạo.

Theo Lee Il-kyu, cựu quan chức ngoại giao cấp cao tại Đại sứ quán Triều Tiên ở Cuba, người đã đào tẩu sang Hàn Quốc vào năm 2023, con gái của nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un khó có thể kế nhiệm cha mình do chế độ này coi trọng dòng dõi gia trưởng.

Lee đã trao đổi với Nikkei Asia về thời gian làm việc dưới quyền Kim, suy nghĩ của ông về kế hoạch kế nhiệm của nhà lãnh đạo Triều Tiên, và triển vọng về một hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều. Continue reading “Việc con gái Kim Jong Un lên kế nhiệm sẽ chấm dứt dòng dõi Triều Tiên”

Hướng tới một ‘thỏa thuận đình chiến’ ở Đài Loan

Nguồn: Stephen Wertheim, “Toward a Taiwan Truce,” Foreign Affairs, 28/10/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Trump và Tập có thể rút lui khỏi bờ vực chiến tranh như thế nào?

Khi Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp nhau vào thứ Năm ngày 30/10, họ nên hành động mạnh mẽ để giảm thiểu nguy cơ chiến tranh tại Đài Loan. Nguy cơ này đã lên đến mức báo động trong những năm gần đây. Trung Quốc, bên nguy hiểm nhất, đã quân sự hóa Eo biển Đài Loan, tiến hành cả các cuộc tập trận quân sự quy mô lớn mô phỏng các cuộc phong tỏa hòn đảo lẫn các cuộc xâm nhập hàng ngày qua đường trung tuyến. Về phần mình, Đài Loan, dưới thời Tổng thống Lại Thanh Đức, đã khẳng định chủ quyền theo những cách thức mới và gây bất ổn, tuyên bố rằng hệ thống chính trị của mình là độc lập và đang bị đại lục đe dọa. Trong khi đó, Mỹ ngày càng thiên vị trong việc ủng hộ Đài Loan, làm xói mòn những thỏa thuận trước đây đã đạt được với Bắc Kinh về các vấn đề xuyên eo biển. Continue reading “Hướng tới một ‘thỏa thuận đình chiến’ ở Đài Loan”

30/10/1991: Cơn bão “hoàn hảo” trở nên dữ dội hơn ở Bắc Đại Tây Dương

Nguồn: “Perfect storm” intensifies in the North Atlantic, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1991, cái gọi là “cơn bão hoàn hảo” đã trở nên dữ dội hơn ở Bắc Đại Tây Dương, tạo ra những con sóng cực lớn dọc theo bờ biển New England và Canada. Trong vài ngày tiếp theo, cơn bão lan rộng và tàn phá khắp vùng đại dương ngoài khơi bờ biển Canada. Thuyền đánh cá Andrea Gail và sáu thành viên thủy thủ đoàn đã mất tích trong cơn bão. Thảm họa này sau đó tạo nên cuốn sách bán chạy nhất “Cơn bão hoàn hảo” (The Perfect Storm) của Sebastian Junger và một bộ phim bom tấn Hollywood cùng tên. Continue reading “30/10/1991: Cơn bão “hoàn hảo” trở nên dữ dội hơn ở Bắc Đại Tây Dương”

Thế giới hôm nay: 30/10/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Donald Trump và Tập Cận Bình sẽ bắt đầu các cuộc đàm phán quan trọng bên lề hội nghị thượng đỉnh APEC tại Hàn Quốc. Trong bài phát biểu mở đầu, tổng thống Mỹ dự đoán rằng ông sẽ có “mối quan hệ tuyệt vời và lâu dài” với người đồng cấp Trung Quốc. Ở phía còn lại, ông Tập nói rằng “những va chạm nhỏ là điều hoàn toàn bình thường.” Hai nhà lãnh đạo sẽ thảo luận về khuôn khổ thỏa thuận thương mại đạt được vào cuối tuần trước.

Fed hạ lãi suất cơ bản thêm 0,25 điểm phần trăm, xuống mức 3,75% – 4%, lần cắt giảm thứ hai liên tiếp. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ cho biết họ lo ngại về những rủi ro đang đe dọa thị trường lao động. Các chỉ số chứng khoán giảm nhẹ nhưng nhanh chóng phục hồi sau khi chủ tịch Jerome Powell nói rằng việc cắt giảm lãi suất vào tháng 12 “không phải là điều chắc chắn.” Continue reading “Thế giới hôm nay: 30/10/2025”

Ai đang can thiệp vào GPS máy bay trên toàn thế giới?

Nguồn: Elisabeth Braw, “Who Is Messing With Airplane GPS Worldwide?,” Foreign Policy, 27/10/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Làn sóng can thiệp toàn cầu đe dọa an toàn hàng không.

Một kẻ nào đó đang can thiệp vào hoạt động hàng không ở khu vực Biển Baltic, gây nhiễu và thao túng tín hiệu GPS, vốn cho phép máy bay (và phi công) biết vị trí của chúng và các máy bay khác. Làn sóng can thiệp cũng đang gia tăng chóng mặt ở các điểm nóng địa chính trị khác. Và mọi quốc gia đều nên quan tâm, bởi can thiệp GPS ảnh hưởng đến máy bay ở rất xa các điểm nóng trực tiếp. Trong lúc tác hại đối với hàng không dân dụng đang gia tăng trong âm thầm, không ai được an toàn. Continue reading “Ai đang can thiệp vào GPS máy bay trên toàn thế giới?”