Nguồn: Morse demonstrates telegraph, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1838, hệ thống điện báo của Samuel Morse được công bố lần đầu tiên ở Xưởng Cơ khí Speedwell tại Morristown, New Jersey. Máy Morse là một thiết bị sử dụng xung điện để truyền tải qua dây cáp những thông điệp đã được mã hóa. Chiếc máy đã cách mạng hóa thông tin liên lạc đường dài, và được sử dụng rất phổ biến trong những năm 1920 và 1930.
Samuel Finley Breese Morse sinh ngày 27/04/1791, tại Charlestown, Massachusetts. Ông theo học Đại học Yale, nơi mà ông đã dành sự quan tâm của mình cho nghệ thuật và kỹ thuật điện. Sau khi tốt nghiệp, Morse trở thành một họa sĩ. Năm 1832, trên con tàu trở về châu Âu, ông được nghe về một phát minh mới là nam châm điện, và từ đó nảy sinh ý tưởng về máy điện báo mà hoàn toàn không biết rằng đã có nhiều nhà khoa học khác cũng có ý tưởng tương tự.
Trong những năm tiếp theo, Morse cố gắng phát triển một nguyên mẫu máy điện báo, với sự giúp đỡ của hai trợ tá là Leonard Gale và Alfred Vail. Năm 1838, Morse lần đầu công bố phát minh của mình – máy điện báo sử dụng mã Morse, gồm các dấu chấm và dấu gạch ngang đại diện cho chữ và số. Năm 1843, Morse cuối cùng đã thuyết phục được Quốc Hội Mỹ tài trợ xây dựng đường dây điện báo đầu tiên tại Mỹ, chạy từ Washington, D.C. đến Baltimore. Tháng 05/1844, Morse gửi đi bức điện tín đầu tiên, rằng: “Những gì con có đều do Chúa ban!” (What hath God wrought!)[1]
Những năm sau đó, các công ty tư nhân đã mua lại sáng chế của Morse và xây dựng hệ thống đường dây điện báo xung quanh vùng Đông Bắc nước Mỹ. Năm 1851, New York and Mississippi Valley Printing Telegraph Company được thành lập, mà sau này đổi tên thành Western Union. Năm 1861, Western Union đã hoàn thành hệ thống đường dây điện báo liên lục địa đầu tiên trên khắp nước Mỹ. Năm năm sau, đường dây điện báo đầu tiên qua Đại Tây Dương được xây dựng, và đến cuối thế kỷ 19, điện báo đã có mặt ở châu Phi, châu Á và Úc.
Do các công ty điện báo tính phí dựa trên số từ nên các bức điện tín đều cực kỳ vắn tắt, bất kể chúng báo tin vui hay tin buồn. Chữ stop (dừng lại) được tính miễn phí, nên nó thường được dùng thay cho dấu chấm, vốn bị tính phí. Sang năm 1933, Western Union chính thức giới thiệu điện báo âm nhạc (singing telegram – điện báo dưới hình thức một bài hát, thường dùng làm quà tặng – NBT). Còn trong suốt Thế chiến II, người dân Mỹ luôn sợ hãi mỗi khi nhìn thấy người đưa tin của Western Union, vì quân đội Mỹ bấy giờ dùng điện tín để thông báo về cái chết của binh lính cho người thân.
Trong suốt thế kỷ 20, điện báo đã dần được thay thế bởi các dịch vụ liên lạc đường dài giá rẻ khác, như điện thoại, fax và email. Western Union đã chuyển bức điện tín cuối cùng vào tháng 01/2006.
Samuel Morse qua đời trong sự giàu có và nổi tiếng tại New York City vào ngày 02/04/1872, ở tuổi 80.
——————————
[1] Đây là đoạn trích từ một câu trong Kinh Thánh: “For there is no enchantment against Jacob, no divination against Israel; now it shall be said of Jacob and Israel, ‘What has God wrought!’” (Vì nơi Jacob không có phù chú, không có bói quẻ trong Israel; Đến thời đến buổi sẽ được báo cho Jacob và Israel, điều Thiên Chúa muốn làm. – Dân Số 23,23)
