Nguồn: Yamamoto Isoroku, Japan’s mastermind of the Pearl Harbor attack, is born, History.com
Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp
Yamamoto Isoroku, chiến lược gia có lẽ là vĩ đại nhất của Nhật Bản và là người đã lên kế hoạch cho cuộc không kích bất ngờ vào lực lượng hải quân Hoa Kỳ tại Trân Châu Cảng, đã ra đời vào ngày này năm 1884.
Tốt nghiệp Học viện Hải quân Nhật Bản năm 1904, Yamamoto làm tùy viên hải quân tại Đại sứ quán Nhật Bản tại Washington, D.C., từ năm 1926 đến năm 1927. Trong 15 năm tiếp theo, ông đã được thăng chức nhiều lần, từ thứ trưởng hải quân Nhật Bản đến đô đốc của Hạm đội Liên hợp Nhật Bản vào tháng 8 năm 1941.
Bất chấp các mối quan hệ ngày càng xấu đi giữa Nhật Bản và Hoa Kỳ (đặc biệt trong bối cảnh Nhật Bản liên minh với Đức và Ý), Yamamoto ban đầu đã phản đối chiến tranh với Hoa Kỳ, chủ yếu do lo ngại rằng một cuộc xung đột kéo dài sẽ tác động xấu đến Nhật Bản. Nhưng một khi chính phủ của Thủ tướng Tojo Hideki quyết định tham chiến, Yamamoto lập luận rằng chỉ có một cuộc tấn công bất ngờ nhằm làm tê liệt lực lượng hải quân Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương mới có thể mang lại hy vọng chiến thắng. Ông cũng dự đoán rằng nếu chiến tranh với Mỹ kéo dài hơn một năm, Nhật Bản sẽ thua.
Yamamoto đã lên kế hoạch tỉ mỉ và tiến hành cuộc không kích của Nhật Bản vào căn cứ hải quân Mỹ tại Trân Châu Cảng ở đảo Oahu, Hawaii, vào ngày 7 tháng 12 năm 1941. Từng đợt máy bay ném bom, phi cơ chở thủy lôi, và máy bay chiến đấu đã tràn xuống các thiết giáp hạm của Mỹ, đánh úp, phá hủy hoặc làm tê liệt hàng loạt thiết giáp hạm Mỹ trong vòng 30 phút đầu tiên của cuộc đột kích. Cuộc tấn công này là một thành công, đặc biệt là trong việc khiến Mỹ bị bất ngờ, và kết quả là đã phá huỷ 180 chiếc phi cơ và gây ra hơn 3.400 thương vong cho phía Mỹ.
Tuy nhiên, lực lượng Mỹ cuối cùng đã bắt kịp Yamamoto, khi họ phục kích và bắn hạ máy bay của ông khi đang bay qua đảo Bougainville vào năm 1943. Yamamoto đã chết, nhưng có hai điều mà ông đã đúng: hiệu quả của các tàu sân bay trong các cuộc tấn công hải quân tầm xa và rằng Nhật Bản sẽ thua trong một cuộc chiến tranh kéo dài với Hoa Kỳ.
Hình tượng Yamamoto được khắc họa thông qua Toshiro Mifune, một diễn viên thường xuất hiện trong các tác phẩm của đạo diễn Akira Kurosawa, trong ba bộ phim, I Bombed Pearl Harbor (1961), Admiral Yamamoto (1968) và Midway (1974).