Nguồn: Lee resigns from U.S. Army, History.com
Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp
Vào ngày này năm 1861, Đại tá Robert E. Lee đã rút lui khỏi Quân đội Hoa Kỳ hai ngày sau khi ông được đề nghị làm chỉ huy quân đội Liên bang miền Bắc và ba ngày sau khi tiểu bang quê nhà của ông, Virginia, ly khai khỏi Liên bang này.
Lee phản đối việc ly khai, nhưng ông là một người con trung thành của Virginia. Đơn xin từ chức chính thức của ông chỉ có một câu, nhưng ông đã viết một bức thư dài hơn để giải thích cho người bạn và người từng dẫn dắt ông, tướng Winfield Scott, vào ngày hôm đó. Lee đã chiến đấu dưới quyền chỉ huy của Scott trong Chiến tranh Mexico (1846-48), và ông đã tiết lộ với vị cựu chỉ huy sự khó khăn trong quyết định của ông.
Lee đã nói chuyện với Scott vào ngày 18 tháng 4, và giải thích rằng ông sẽ từ chức khi đó, “chỉ vì cuộc đấu tranh, tôi đã phải trả giá khi phải rời bỏ đội quân mà tôi đã cống hiến những năm tốt đẹp nhất và tất cả những khả năng mà tôi có”. Lee đã bày tỏ lòng biết ơn đối với lòng tốt mà tất cả mọi người trong quân đội đã dành cho ông trong suốt thời gian phục vụ 25 năm, nhưng Lee tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đối với Scott. “Thưa tướng quân, tôi chưa từng nợ ai nhiều như với ngài vì lòng tốt và sự quan tâm không thay đổi…” Ông kết thúc bằng câu nói đầy tình cảm: “Ngoại trừ vì phải bảo vệ quê nhà, tôi không bao giờ còn muốn rút kiếm ra nữa.”
Nhưng ông đã phải rút kiếm. Hai ngày sau, Lee được bổ nhiệm làm chỉ huy lực lượng của Virginia với cấp đại tướng. Ông dành vài tháng sau đó để tuyển mộ binh lính ở Virginia, và vào tháng Bảy, ông được phái đến miền tây Virginia để tư vấn cho các chỉ huy quân đội Hợp bang miền Nam đang chiến đấu để duy trì quyền kiểm soát khu vực núi non hiểm trở này. Lee không tạo dựng được mấy tiếng tăm ở đó bởi quân đội Hợp bang miền Nam gặp phải nhiều trở ngại, và ông quay trở lại Richmond khi quân Liên bang miền Bắc giành quyền kiểm soát khu vực này.
Năm tiếp theo, Lee khôi phục quyền chỉ huy quân đội Bắc Virginia sau khi tướng Joseph Johnston bị thương khi chiến đấu. Lee nhanh chóng giành lại ưu thế trước Tướng George B. McClellan của quân đội Liên bang miền Bắc, cũng như trước một số chỉ huy khác của Binh đoàn Potomac. Sự tài tình của ông trong vai trò một chiến thuật gia trên chiến trường đã giúp ông trở thành một trong những nhà lãnh đạo quân sự vĩ đại nhất mọi thời đại.
