Nguồn: First Battle of the Isonzo, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1915, đúng một tháng sau khi tuyên chiến với Áo-Hung, quân Ý đã tấn công các vị trí do Áo-Hung nắm giữ gần Sông Isonzo, phía Đông mặt trận Ý. Sự kiện này sẽ trở thành trận đầu tiên trong số 12 trận chiến Isonzo trong Thế chiến I.
Trong tất cả các mặt trận của Thế chiến I, đất Ý là nơi ít phù hợp nhất, không chỉ cho các hoạt động tấn công quân sự mà còn cho bất kỳ hình thức chiến tranh nào. Bốn phần năm đường biên giới dài 600 km của Ý với Áo-Hung là đồi núi, với một số đỉnh núi cao hơn 3.000 mét. Mặc dù vậy, vị chỉ huy người Ý, Luigi Cadorna, vẫn muốn đáp ứng yêu cầu của chính phủ – cũng như của các Đồng minh phe Hiệp ước khác – bằng cách chiếm thêm nhiều lãnh thổ nhằm chống lại Áo-Hung khi tuyên bố chiến tranh vào ngày 23/05/1915.
Về phần mình, ngạc nhiên là quân Áo-Hung lại chẳng quan tâm đến việc người Ý tham chiến, mặc dù thực tế là việc đó mở ra thêm mặt trận thứ ba cho một đội quân vốn đã bị dàn trải mỏng manh đến mức nguy hiểm. Trong những năm trước chiến tranh, tổng tư lệnh người Áo, Conrad von Hotzendorff, thường đề xuất một cuộc tấn công phủ đầu chống lại Ý, cũng như chống lại Serbia. Năm 1915, viễn cảnh đối đầu với một đội quân Ý kém cỏi dường như đã tiếp thêm năng lượng mới cho Áo – Hung. Dù vậy, Đức vẫn gây áp lực buộc Áo-Hung phòng thủ ở Ý, và không được chuyển hướng quân lực ở Mặt trận phía Đông chống lại Nga. Kết quả là, trong khi người Ý lập ra các hoạt động tấn công đầy tham vọng, bao gồm cả các cuộc tấn công bất ngờ trên sông Isonzo, thì quân Áo tiếp tục phòng thủ ở vị trí của họ, trên núi, dọc theo dòng Isonzo chảy xiết và lên kế hoạch phòng thủ vững chắc.
Sau một loạt các chiến dịch sơ bộ trên các phần khác nhau của mặt trận, lực lượng Ý đã tấn công quân Áo tại Isonzo lần đầu tiên vào ngày 23/06/1915, sau đợt bắn phá kéo dài một tuần. Dù có ưu thế về số lượng, quân Ý vẫn không thể phá vỡ hàng phòng thủ Áo-Hung, Cadorna đã thất bại trong việc tập hợp đủ lực lượng pháo binh để hỗ trợ bộ binh của mình – một sai lầm tương tự như của các chỉ huy trên Mặt trận phía Tây trong những ngày đầu thế chiến. Hai sư đoàn bộ binh Áo-Hung sớm đến để trợ giúp đồng đội của họ tại Isonzo và người Ý bị ngăn không cho băng qua sông; Cadorna đã ngừng tấn công vào ngày 07/07.
Trong bốn trận đánh trên Isonzo vào năm 1915, người Ý không đạt tiến bộ đáng kể nào và còn phải chịu 235.000 thương vong, trong đó có 54.000 người thiệt mạng. Kế hoạch của Cadorna về một bước tiến xa cho người Ý đã thất bại thảm hại, và những trận đánh tại Mặt trận Ý, cũng như ở phía Tây, đã dần chuyển thành chiến tranh chiến hào (trench warfare).
