Nguồn: McKinley assassin is executed, History.com
Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp
Vào ngày này năm 1901, kẻ ám sát Tổng thống William McKinley, Leon Czolgosz, đã bị hành quyết trên ghế điện tại Nhà tù Auburn ở New York. Czolgosz đã bắn McKinley vào ngày 06 tháng 09 năm 1901; Tổng thống đã chết vì vết thương tám ngày sau đó.
Trong khi McKinley đang bắt tay quan khách tại Triển lãm Pan-American ở Buffalo, New York, một người theo chủ nghĩa vô chính phủ 28 tuổi tên là Leon Czolgosz đã tiếp cận ông với một khẩu súng giấu trong một chiếc khăn tay bên tay phải. McKinley, có lẽ cho rằng chiếc khăn tay là cách Czolgosz che giấu một khuyết tật cơ thể, đã tốt bụng nắm lấy tay trái của người đàn ông đó để bắt tay. Czolgosz tiến đến gần tổng thống và bắn hai phát đạn vào ngực của McKinley.
Theo báo cáo, vị tổng thống đã nhón nhẹ trên đầu ngón chân trước khi sụp về phía trước, khi ông nói “hãy cẩn thận khi thông báo với vợ tôi.” Czolgosz cố gắng bắn một viên đạn thứ ba vào vị tổng thống đã bị thương khi các sĩ quan phụ tá vật hắn ta xuống đất.
McKinley bị một vết thương nhẹ trên xương ức và một viên đạn khác nguy hiểm hơn đã xuyên vào bụng ông. Ông nhanh chóng được phẫu thuật và dường như đã phục hồi vào ngày 12 tháng 09. Vào cuối ngày hôm đó, tình trạng của tổng thống nhanh chóng trở nên xấu đi, và vào ngày 14 tháng 09, McKinley qua đời vì chứng hoại thư vốn đã không được phát hiện ở vết thương bên trong. Theo các nhân chứng, những lời cuối cùng của McKinley là những lời trong bài thánh ca “Càng gần Chúa hơn”. Phó Tổng thống Theodore Roosevelt đã tuyên thệ nhậm chức tổng thống ngay lập tức sau cái chết của McKinley.
Czolgosz, một người nhập cư Ba Lan, lớn lên ở Detroit và đã là một lao động trẻ em trong một nhà máy thép. Khi còn là một thanh niên, anh ta hướng về tư tưởng chủ nghĩa xã hội và vô chính phủ. Anh ta tuyên bố đã giết McKinley vì tổng thống là người đứng đầu điều mà Czolgosz nghĩ là một chính phủ thối nát. Những lời cuối cùng của kẻ giết người không biết ăn năn là “Tôi đã giết tổng thống vì ông ta là kẻ thù của những người tốt – những người lao động.”
Vụ xử tử bằng ghế điện của anh ta được cho là đã được quay phim lại bởi Thomas Edison.
