Nguồn: Lithuania proclaims its independence, History.com
Biên dịch: Lê Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp
Vào ngày này năm 1990, Litva (Lithuania) tuyên bố độc lập khỏi Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết (hay Liên Xô), trở thành nước cộng hòa Xô viết đầu tiên làm điều này. Chính phủ Liên Xô đã đáp trả bằng cách áp đặt lệnh cấm vận dầu mỏ và phong tỏa kinh tế, và sau đó gửi quân đội tới nước cộng hòa Baltic này.
Người Litva đã sống dọc theo sông Nemen và biển Baltic trong khoảng 3.000 năm, và trong thời trung cổ, Litva là một trong những quốc gia lớn nhất ở châu Âu, trải dài từ nước Nga châu Âu ngày nay cho đến tận Biển Đen. Vào cuối thế kỷ 14, Litva đã hợp nhất với Ba Lan để thành lập một khối thịnh vượng chung, và cùng với sự phân chia lần thứ ba của Ba Lan vào năm 1795, Litva đã bị sáp nhập vào Nga.
Vào thế kỷ 19, một cuộc phục hưng ngôn ngữ và văn hóa Litva đã bắt đầu, và với việc ký Hiệp ước Brest-Litovsk giữa Nga và Đức vào năm 1918, Litva đã giành được độc lập. Tuy nhiên, trong hai thập niên tiếp theo, Ba Lan, Đức và Liên Xô đều can thiệp vào các vấn đề của Litva. Năm 1940, các lực lượng Liên Xô chiếm đóng đất nước này, nhưng đến năm 1941, Đức quốc xã lại thay thế họ. Trong Thế chiến II, nhiều người Litva đã chiến đấu bên cạnh người Đức chống lại Liên Xô, nhưng đến năm 1944, đất nước này được giải phóng và một chế độ cộng sản thân Liên Xô đã được dựng lên.
Vào cuối những năm 1980, chính sách glasnost (cởi mở, công khai hóa) của nhà lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev đã cho phép Litva lên tiếng đòi lại lại bản sắc của mình, và vào ngày 11 tháng 03 năm 1990, nền độc lập chính thức được tuyên bố. Sajudis, một liên minh phi cộng sản được thành lập năm 1988, sau đó đã giành quyền kiểm soát quốc hội Litva và Vytautas Landsbergis trở thành người đứng đầu nhà nước hậu Xô-viết đầu tiên của Litva. Vào tháng 01 năm 1991, lính dù và xe tăng của Liên Xô đã tiến vào Vilnius, thủ đô Litva, bắt đầu một cuộc đối đầu kéo dài tới tận ngày 06 tháng 09 năm 1991, khi một Liên Xô đang dần sụp đổ đã đồng ý trao độc lập cho Litva và các nước cộng hòa vùng Baltic khác là Estonia và Latvia.
