Nguồn: Easter Rebellion begins, History.com
Biên dịch: Lê Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp
Vào ngày này năm 1916, vào ngày Thứ Hai Phục Sinh tại Dublin, Hội Anh em Cộng hòa Ailen, một tổ chức bí mật của những người theo chủ nghĩa dân tộc Ailen do Patrick Pearse lãnh đạo, đã phát động Cuộc nổi dậy Phục sinh, một cuộc nổi dậy vũ trang chống lại sự cai trị của nước Anh. Được hỗ trợ bởi những người xã hội chủ nghĩa Ailen có vũ trang dưới sự lãnh đạo của James Connolly, Pearse và các bằng hữu Cộng hòa của ông đã gây bạo loạn và tấn công trụ sở chính quyền địa phương của Anh Quốc trên khắp Dublin và chiếm giữ Tổng cục Bưu điện tại thủ đô Ailen.
Sau những thành công này, họ tuyên bố độc lập cho Ireland, vốn nằm dưới bàn tay áp bức của Vương quốc Anh trong nhiều thế kỷ, và đến sáng hôm sau đã kiểm soát phần lớn thành phố. Tuy nhiên, vào cuối ngày hôm đó, chính quyền Anh đã phát động một cuộc phản công, và đến ngày 29 tháng 04, cuộc nổi dậy đã bị dập tắt. Cuộc nổi dậy Phục sinh được coi là một dấu ấn quan trọng trên con đường thành lập một nước Cộng hòa Ailen độc lập.
Sau cuộc nổi dậy, Pearse và 14 nhà lãnh đạo dân tộc chủ nghĩa khác đã bị xử tử và đã được vinh danh là những người tử vì đạo bởi nhiều người Ireland. Tình cảm của hầu hết người dân Ireland đối với nước Anh đã sứt mẻ ít nhiều vì người Anh đã ban hành một loạt các hạn chế chống Công giáo khắc nghiệt theo Bộ luật Hình sự vào thế kỷ 18, và sau đó để 1,5 triệu người Ireland chết đói trong Nạn đói Khoai tây 1845-1852.
Nổi dậy vũ trang vẫn tiếp tục sau Cuộc nổi loạn Phục sinh và vào năm 1921, 26 trong số 32 quận của Ireland đã giành được độc lập với sự tuyên bố thành lập Nhà nước Tự do Ireland. Nhà nước Tự do trở thành một nước cộng hòa độc lập vào năm 1949. Tuy nhiên, sáu quận phía đông bắc của Đảo Ngọc lục bảo vẫn là một phần của Vương quốc Anh, điều đã khiến một số người theo chủ nghĩa dân tộc tự tổ chức lại thành lực lượng Quân đội Cộng hòa Ireland (IRA) để tiếp tục cuộc đấu tranh cho nền độc lập hoàn toàn của Ireland.
Vào cuối những năm 1960, chịu ảnh hưởng một phần từ phong trào dân quyền Hoa Kỳ, người Công giáo ở Bắc Ireland, từ lâu đã bị phân biệt đối xử bởi các chính sách của Anh ủng hộ đạo Tin lành, đã nổi dậy đòi công lý. Tình trạng bất ổn dân sự đã nổ ra giữa người Công giáo và Tin lành trong khu vực này và bạo lực leo thang khi nhóm IRA ủng hộ Công giáo chiến đấu với quân đội Anh.
Một loạt các vụ đánh bom khủng bố và tấn công liên tiếp diễn ra trong một cuộc xung đột kéo dài được gọi là “The Trouble”. Các cuộc đàm phán hòa bình cuối cùng đã diễn ra từ giữa đến cuối những năm 1990, nhưng việc chấm dứt bạo lực vĩnh viễn vẫn chưa đạt được. Cuối cùng, vào tháng 7 năm 2005, IRA tuyên bố các thành viên của mình sẽ từ bỏ vũ khí và theo đuổi các mục tiêu thông qua các biện pháp hòa bình. Vào mùa thu năm 2006, Ủy ban Giám sát Độc lập báo cáo rằng chiến dịch quân sự của IRA nhằm chấm dứt sự cai trị của Anh đã kết thúc.
