Nguồn: First four-minute mile, History.com
Biên dịch: Lê Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp
Vào ngày này năm 1954, tại Oxford, Anh, chàng sinh viên y khoa Roger Bannister, 25 tuổi, đã phá vỡ rào cản nổi tiếng nhất của môn điền kinh: chạy một dặm (1.609 m) trong bốn phút. Bannister, người đang chạy cho Hiệp hội Thể thao Nghiệp dư trong cuộc đua đối đầu với trường cũ của mình, Đại học Oxford, đã giành chiến thắng trong cuộc đua một dặm với thời gian 3 phút và 59,4 giây.
Trong nhiều năm, rất nhiều vận động viên đã cố gắng nhưng thất bại trong việc chạy một dặm trong vòng chưa đầy bốn phút, điều vẫn được coi là bất khả thi về mặt thể lực. Kỷ lục thế giới cho cự li một dặm là 4 phút và 1,3 giây, được thiết lập bởi Gunder Hagg của Thụy Điển vào năm 1945. Bất chấp điều đó, hoặc bị thôi thúc vì bí ẩn tâm lý xung quanh rào cản bốn phút, nên một số vận động viên vào đầu những năm 1950 đã tìm cách để trở thành người đầu tiên đạt được mức ba phút.
Roger Bannister, sinh ra ở Harrow, Anh, vào năm 1929, là một vận động viên điền kinh hàng đầu, đồng thời là một sinh viên tại Đại học Oxford và Trường Y khoa Bệnh viện St. Mary tại London. Vào năm 1951 và 1953, ông đã giành được chức vô địch nước Anh trong cuộc đua chạy cự li một dặm. Khi chuẩn bị cho cuộc tranh tài đầu tiên của mình trong mùa giải 1954, Bannister đã nghiên cứu các cơ chế của việc chạy và tập luyện sử dụng các phương pháp khoa học mới mà ông đã phát triển. Vào ngày 06 tháng 05 năm 1954, ông đến đường đua Iffley Road ở Oxford để tham dự giải chạy thường niên giữa Hiệp hội Thể thao Nghiệp dư và Đại học Oxford. Điều kiện không hề lý tưởng; trời có gió và mưa. Một cơn gió khá mạnh đã thổi qua đường đua khi cuộc đua cự li một dặm bắt đầu.
Lúc 6 giờ chiều, khẩu súng xuất phát vang lên. Trong một cuộc đua được lên kế hoạch cẩn thận, Bannister được hỗ trợ bởi Chris Brasher, một cựu vận động viên Cambridge, người đóng vai trò là một người dẫn dắt tốc độ cuộc đua. Trong nửa dặm đầu tiên, Brasher dẫn đầu chặng đua, với Bannister ở phía sau, và sau đó một vận động viên khác đã vượt lên dẫn đầu và vượt qua mốc ba phần tư dặm trong 3 phút 0,4 giây, với Bannister ở mức 3 phút 0,7 giây. Bannister dẫn đầu khi khoảng cách còn lại chừng 350 yard (320m) và vượt qua một người bấm giờ không chính thức ở mốc 1.500 mét trong 3 phút 43 giây, tức thành tích tương đương với kỷ lục thế giới cho cự li này. Sau đó, Bannister đã dồn toàn bộ sức lực còn lại và cán dây đích với thành tích 3 phút 59,4 giây. Ngay khi phần đầu trong của thành tích của ông được công bố- “ba phút…”-đám đông đã bùng nổ trong huyên náo.
Bannister tiếp tục giành chức vô địch nước Anh và toàn bộ Đế chế trong cuộc đua cự li một dặm, cũng như danh hiệu này của châu Âu trong nội dung 1.500 mét vào năm 1954. Vào cuối năm đó, Bannister đã giải nghệ để toàn tâm theo đuổi sự nghiệp y của mình, và vào năm 1955 ông đã kể lại trải nghiệm của mình trong cuốn sách Bốn phút một dặm. Sau đó ông lấy được bằng y từ Oxford và trở thành một nhà thần kinh học. Năm 1975, ông được Nữ hoàng Elizabeth II phong tước hiệp sĩ.
Kỷ lục thế giới trong cự li một dặm của ông không tồn tại lâu, và kỷ lục này tiếp tục bị hạ thấp với các điều kiện khí hậu và bề mặt ngày càng được kiểm soát, các thiết bị đo thời gian chính xác hơn, cũng như nhờ các cải tiến trong kỹ thuật huấn luyện và chạy. “Dưới bốn phút” vẫn là một thành tích thời gian đáng chú ý, nhưng các vận động viên điền kinh quốc tế hàng đầu hiện nay thường xuyên đạt được kỳ tích này. Bởi vì một dặm không phải là một số đo theo hệ mét, nó không phải là một loại cự ly thường được thực hiện cũng như không có trong nội dung tranh tài Thế vận hội. Tuy nhiên, nó tiếp tục được thực hiện bởi nhiều vận động viên hàng đầu như một sự kiện đầy sức hút.
