Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Tại hội nghị thượng đỉnh G7 ở Pháp, Tổng thống Donald Trump nói rằng Mỹ và Trung Quốc sẽ sớm nối lại đàm phán thương mại. Hôm thứ Sáu, ông Trump tuyên bố tăng thuế của Mỹ đối với hàng Trung Quốc và đã tweet rằng ông sẽ “yêu cầu” các công ty Mỹ rời khỏi Trung Quốc. Động thái của ông làm cho thị trường lo lắng. Nhưng vào hôm thứ Hai, ông cho biết các cuộc gọi từ Trung Quốc đã mở lại cánh cửa đàm phán.
Trên bình diện ngoại giao, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết tại cuộc họp báo của hội nghị thượng đỉnh G7 rằng điều kiện cho một cuộc gặp gỡ giữa ông Trump và Hassan Rouhani, Tổng thống Iran, đã được thiết lập. Ngoại trưởng Iran đã bất ngờ đến tham dự hội nghị. Ông Trump nói rằng có “một cơ hội thực sự tốt”, và ông sẽ gặp ông Rouhani “khi hoàn cảnh phù hợp”.
Các máy bay quân sự của Brazil bắt đầu dội nước vào các đám cháy trong rừng nhiệt đới Amazon, sau khi Tổng thống Jair Bolsonaro chính thức cho phép quân đội hỗ trợ hôm thứ Sáu. Ông bị chỉ trích nặng nề vì phủ nhận biến đổi khí hậu và chậm chạp trong việc ứng phó với các đám cháy, và trước đó nữa là chậm trễ trong việc ngăn chặn nạn khai thác gỗ quá mức. Rừng Amazon hấp thụ lượng lớn carbon dioxide, và do đó phá hủy nó sẽ thúc đẩy sự nóng lên toàn cầu.
Tờ Financial Times đã đưa tin về một “tài liệu phục vụ nghiên cứu” trong nội bộ Liên minh Châu Âu về việc nới lỏng các quy tắc tài khóa, vốn cấm các nước thâm hụt ngân sách trên 3% GDP và đặt mục tiêu chung là tổng nợ không được vượt quá 60% GDP. Các quy tắc, dẫu chỉ được thi hành không nhất quán, có thể gây thiệt hại cho các nền kinh tế đang suy yếu bằng cách buộc họ phải cắt giảm ngân sách trong khi cái họ cần là kích cầu nền kinh tế.
Chính phủ trung hữu mới của Hy Lạp đã tuyên bố sẽ dỡ bỏ hoàn toàn kiểm soát vốn từ ngày 1/9. Các biện pháp này đã được đưa ra vào năm 2015 khi các nhà đầu tư lo sợ rằng Hy Lạp có thể bị đẩy ra khỏi khu vực đồng euro trong bối cảnh nước này chìm trong khủng hoảng kinh tế và tài chính. Bộ trưởng tài chính Christos Staikouras đã “quảng cáo” về một Hy Lạp sẵn sàng thu hút các khoản đầu tư mới và đạt xếp hạng tín dụng cao hơn.
Tổng thống Indonesia Joko Widodo tuyên bố rằng nước này sẽ dời thủ đô của mình đến tỉnh Đông Kalimantan, trên đảo Borneo, gần trung tâm của quần đảo này. Jakarta, thủ đô hiện tại nằm trên đảo Java về phía Tây, đang bị sụt lún, đồng thời phải chịu cảnh giao thông tồi tệ.
Amgen đã đồng ý mua lại Otezla, thương hiệu thuốc điều trị bệnh vẩy nến của Celgene, với giá 13,4 tỷ đô la bằng tiền mặt. Thỏa thuận này, vốn đang cố gắng làm dịu các mối quan ngại về chống độc quyền của Ủy ban Thương mại Liên bang Hoa Kỳ, sẽ mở đường cho Bristol-Myers Squibb, một người khổng lồ trong ngành công nghệ sinh học, hoàn thành việc mua Celgene. Vụ mua lại trị giá 90 tỷ đô la sẽ là một trong những thương vụ sáp nhập lớn nhất từ trước đến nay trong ngành dược phẩm.
TIÊU ĐIỂM
Kết quả của Hội nghị G7
Các dự đoán dường như đều bị chệch hướng khi Hội nghị thượng đỉnh G7 vào tuần này không kết thúc một cách thảm hại, mà trái lại đã thành công. Song có những kết quả nào đã đạt được tại Biarritz? Donald Trump và Emmanuel Macron cùng công bố thỏa thuận về thuế dịch vụ kỹ thuật số của Pháp, phụ thuộc vào thỏa thuận trong tương lai của các nước OECD. Trên bình diện liên Thái Bình Dương, ông Trump thông báo triển vọng trở lại đàm phán với Trung Quốc. Đó là một sự thay đổi về giọng điệu, nhưng không phải là về bản chất. Hôm thứ Sáu, ông Trump đã tăng thuế đối với hơn 500 tỷ đô la hàng Trung Quốc.
Trong khi đó, Mỹ và Nhật Bản đã công bố một thỏa thuận về hoạt động thương mại song phương nhưng không đưa ra chi tiết; ông Trump có vẻ hài lòng chủ yếu vì Nhật sẽ tìm cách khuyến khích khu vực tư nhân mua ngô từ Mỹ, vốn bị thiệt hại lớn do thương chiến với Trung Quốc. Thật khó để nói rằng một hòa ước – chứ không phải một lệnh ngừng bắn để giúp tất cả các bên tái vũ trang – đang nằm trong tầm tay.
Ngành công nghiệp Trung Quốc bị thiệt hại nặng
Các công ty công nghiệp Trung Quốc có nhiều điều để lo ngại. Dữ liệu ngày hôm nay có thể sẽ cho thấy lợi nhuận của họ giảm một lần nữa vào tháng 7, và biến năm nay trở thành năm tồi tệ nhất của họ trong một thập niên. Nguyên nhân rõ ràng nhất cho những thiệt hại của họ chính là cuộc chiến tranh thương mại ngày càng leo thang và khó khăn với Mỹ; các đòn thuế tiếp theo sẽ có hiệu lực từ ngày 1 tháng 9. Đây là một lực cản đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc và sẽ làm nản lòng các nhà đầu tư nước ngoài tại đây, phủ một tương lai mờ mịt lên nhiều lĩnh vực trải dài từ sản xuất ô tô đến sản xuất dầu.
Các công ty công nghiệp còn phải chịu các áp lực do phản ứng của chính phủ đối với sự chậm lại của nền kinh tế. Trong quá khứ họ có thể trông chờ vào một gói kích thích. Song các quan chức tỏ ra hạn chế hơn trong chi tiêu năm nay nhằm kiểm soát mức nợ. Với giá thành của nhà sản xuất bắt đầu hướng tới giảm phát, lợi nhuận công nghiệp được dự đoán sẽ còn giảm hơn nữa trong những tháng tới.
Costco gia nhập thị trường Trung Quốc
Carrefour của Pháp rời bỏ hồi tháng Sáu. Metro, một công ty bán buôn của Đức, cũng đang trong quá trình bán lại công ty con của họ tại đây. Tesco của Anh đã rời đi cách đây nửa thập niên. Tuy nhiên, không phải tất cả các đại gia siêu thị phương Tây đều “chán” thị trường Trung Quốc. Hôm nay Costco mở cửa hàng đầu tiên của họ tại đại lục, ở thành phố Thượng Hải giàu có. Năm năm trước, nhà bán lẻ giá bình dân của Mỹ đã thử nghiệm thị trường này bằng việc bán hàng trực tuyến; công ty đang tận dụng thực tế rằng các khách hàng giàu có đã biết đến thương hiệu của họ từ mảng trực tuyến cũng như những chuyến đi nước ngoài .
Họ phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ những người khổng lồ của Trung Quốc. Alibaba, tập đoàn thương mại điện tử của chính Trung Quốc, có một chuỗi siêu thị lạ mắt mang tên Hema, được trang bị nhà bếp để có thể mang cá nướng đến tận cửa nhà bạn trong vòng chưa đầy nửa giờ. Costco cũng phải đối đầu với một đối thủ từ quê nhà: Walmart, trong liên minh của họ với JD.com, một đối thủ của Alibaba. Và JD.com, vâng, cũng có chuỗi siêu thị riêng của họ.
Cuộc đua ngăn chặn Brexit không thỏa thuận
Ông Boris Johnson đã nói vui rằng Anh có thể dễ dàng đối phó với Brexit không thỏa thuận vào ngày 31 tháng 10. Đa số các nghị sĩ, bao gồm cả các đảng viên Bảo thủ đồng minh của Thủ tướng, không đồng ý và muốn ngăn chặn việc không có thỏa thuận. Song họ không thống nhất về cách làm. Jeremy Corbyn, lãnh đạo Công Đảng, đã mời lãnh đạo các đảng khác tham dự một cuộc họp vào hôm nay để thảo luận về các bước tiếp theo, bao gồm cả một thời điểm thích hợp nhằm đề xuất một cuộc bỏ bất tín nhiệm đối với chính phủ của ông Johnson.
Tuy nhiên, những đảng viên Bảo thủ vốn phản đối Brexit không thỏa thuận lại từ chối tham dự, nói rằng họ không thể ủng hộ bất kỳ động thái nào có thể đưa ông Corbyn đến phố Downing. Họ thích lặp lại một thủ thuật đã thực hiện vào tháng 3 hơn, cụ thể là các nghị sĩ sẽ chi phối chương trình nghị sự của quốc hội và đưa ra luật buộc chính phủ phải tìm cách gia hạn thời hạn Brexit. Song không rõ là trong thời gian còn lại kế hoạch này có thành công hay không. Vì vậy, mặc dù hầu hết các nghị sĩ đều phản đối Brexit không thỏa thuận, song khả năng xảy ra của nó đang ngày càng lớn.
Hãng hàng không mới của Ấn Độ
Sáng nay Vistara thực hiện chuyến bay đầu tiên của họ từ Delhi đến Bangkok: tuyến quốc tế mới thứ ba trong vòng một tháng của một hãng hàng không chưa hề tồn tại vào năm năm trước. Là một liên doanh giữa Singapore Airlines và tập đoan đầu tư lớn nhất Ấn Độ Tata Sons, Vistara đã trở thành một hãng vận tải cao cấp kể từ năm 2015. Họ làm được vậy là nhờ vào những sẩy chân bất ngờ của các đối thủ.
Air India đang gặp nhiều khó khăn hơn kể từ khi chính phủ thất bại trong việc bán nó vào mùa hè năm ngoái; năm nay, hãng hàng không phải chịu thêm 68 triệu đô la chi phí sau khi Pakistan đóng cửa biên giới hàng không với Ấn Độ. Jet Airways, từng là hãng hàng không tư nhân đầy đủ dịch vụ lớn nhất Ấn Độ, đã sụp đổ vào tháng Tư (cựu chủ tịch của hãng đang bị điều tra vì các vi phạm tài chính, điều mà ông phủ nhận). Với việc không còn sự cạnh tranh của Jet, giá vé đã tăng 32%. Sẽ có những người chơi tương đối mới lấp đầy các khoảng trống này. IndiGo, một hãng khác nữa, đã công bố chuyến bay trực tiếp đầu tiên đến Trung Quốc đại lục: từ Delhi đến Thành Đô với chỉ 192 đô la một chuyến khứ hồi.
