Nguồn: Union General George B. McClellan lets Confederates retreat from Antietam, History.com
Biên dịch: Trần Mẫn Linh
Vào ngày này năm 1862, quân của Tướng Robert E. Lee phe Hợp bang miền Nam đã rút lui khỏi Antietam Creek, gần Sharpsburg, Maryland, và trở lại Virginia. Một ngày trước đó, trong Trận Antietam, quân của Lee đã đối đầu với quân của Tướng George B. McClellan trong trận đánh kéo dài một ngày và là trận đẫm máu nhất trong Nội chiến Hoa Kỳ. Quân Hợp bang đã lâm vào thế bế tắc, song mức độ tổn thất lớn đã buộc Lee phải từ bỏ việc tấn công Maryland.
Điểm đáng chú ý của trận đánh không phải là việc Lee rút lui mà là McClellan không truy đuổi. Khi Lee tạo lập tuyến phòng thủ phía trên Antietam Creek vào ngày 16/09, ông chỉ có khoảng 43.000 quân. Tới ngày 17/09, McClellan đã có khoảng 50.000 quân sẵn sàng chiến đấu với nhiều quân nữa đang trên đường tới.
Ngày 18/09, hai phe vẫn ở nguyên vị trí mà không giao tranh. Tới thời điểm này, Lee đang có độ rủi ro cao hơn khi quân của ông chỉ cách sông Potomac vài dặm ở sau lưng, và một phần tư lực lượng cũng đã tổn thất trong trận đánh hôm trước đó. Đồng thời, sau hơn hai tuần hành quân, quân của Lee đã khá mệt.
Ngược lại, McClellan đã có thêm hàng nghìn quân bổ sung vào ngày 18/09. Thế nhưng, dù sở hữu quân số vượt trội hơn Lee gần ba lần, McClellan đã không truy đuổi Lee. Thực tế là bất chấp sự hối thúc liên tục từ Tổng thống Abraham Lincoln và Tham mưu trưởng Henry Halleck, McClellan đã không di chuyển về Virginia suốt hơn một tháng. Ông đã đánh giá sai số lượng quân của Lee và cho rằng Lee có gần 100.000 quân, đồng thời nhận định việc Harpers Ferry, Virginia thất thủ vào ngày 15/09 đã khiến phe Hợp bang được bổ sung thêm 40.000 quân – theo ước tính quá mức của ông – để chiến đấu tại Antietam.
Trong thế trận phòng thủ của McClellan, quân của ông đã vô cùng mệt mỏi sau Trận Antietam – trận đẫm máu nhất của cuộc nội chiến – nên sẽ rất khó để khích lệ họ tham gia một cuộc tấn công khác, song điều đó không hẳn là không thể. Thay vào đó, Lee đã được phép rút lui với bộ máy chỉ huy được giữ nguyên. Cơ hội đánh bại Quân đội Hợp bang Bắc Virginia đã mất, và cuộc chiến kéo dài thêm hai năm rưỡi nữa.
