Thế giới hôm nay: 05/10/2020

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Xuất hiện thông tin trái ngược nhau về tình trạng sức khỏe của Tổng thống Donald Trump. Ông Trump, người đang được điều trị trong bệnh viện vì Covid-19, đã đăng một video nói ông cảm thấy “tốt hơn nhiều” song “kết quả kiểm tra thực sự” tình trạng bệnh của ông phải vài ngày nữa mới có. Hôm Chủ nhật, các bác sĩ tiết lộ ông phải cấp oxy bổ sung nhưng lại có thể được “xuất viện sớm nhất là vào ngày mai”.

Một phụ tá của Ilham Aliyev, Tổng thống Azerbaijan, nói nước ông sẽ phá hủy các mục tiêu quân sự ở Armenia sau khi Azerbaijan tuyên bố một vụ tấn công bằng tên lửa đã làm thiệt mạng một dân thường và làm bị thương 4 người khác ở thành phố Ganja của Azerbaijan. Armenia nói không hề có cuộc tấn công này. Căng thẳng giữa hai nước về Nagorno-Karabakh, một vùng lãnh thổ tranh chấp nơi có người gốc Armenia sinh sống, hiện có nguy cơ leo thang.

Hàng nghìn người biểu tình tập trung tại Mexico City để tham dự một trong những cuộc biểu tình lớn nhất phản đối Andrés Manuel López Obrador kể từ khi ông trở thành tổng thống Mexico hai năm trước. Sự phản đối chống lại López Obrador ngày càng tăng vì thành tích tệ hại của ông trong nhiệm kỳ về các vấn đề kinh tế, tội phạm và đối phó với đại dịch.

Veolia, một công ty dịch vụ công cộng Pháp, cho biết họ sẽ không tìm cách mua tiếp số cổ phần còn lại của Suez, hãng quản lý nước và chất thải đối thủ. Hôm thứ Năm, Veolia thông báo đã mua 29,9% cổ phần tại Suez từ Engie, một công ty điện,  để mở màn cho một cuộc mua lại toàn bộ. Nhưng sự phản đối của Suez và nhà nước Pháp đã cản trở kế hoạch này.

Cử tri New Caledonia, một vùng lãnh thổ của Pháp ở nam Thái Bình Dương, đã bác bỏ độc lập trong một cuộc trưng cầu dân ý. Chiến dịch “nói không” đã giành được 53,26% số phiếu bầu, tỷ lệ chiến thắng hẹp hơn so với cuộc thăm dò gần đây nhất hồi 2018. Kết quả sẽ giúp chính phủ của Tổng thống Emmanuel Macron giảm bớt lo ngại rằng việc quần đảo dân cư thưa thớt này độc lập sẽ làm suy yếu ảnh hưởng của Pháp trong khu vực.

Hàng chục nghìn người Belarus đổ ra đường ở thủ đô Minsk trong một cuộc biểu tình cuối tuần nữa để phản đối Alexander Lukashenko, người đã tuyên bố tái cử tổng thống sau khi gian lận trong cuộc bầu cử tháng 8. Cảnh sát đã xịt vòi rồng vào người biểu tình, những người đòi chính quyền trả tự do cho các tù nhân chính trị. Họ cũng bắt giữ ít nhất mười người.

Các báo cáo cho rằng Cineworld sẽ đóng cửa tất cả các rạp chiếu phim của mình ở Mỹ, Anh và Ireland trong tuần này do ảnh hưởng của đại dịch covid-19. Nhà điều hành chuỗi rạp chiếu phim lớn thứ hai thế giới kỳ vọng sẽ mở cửa trở lại vào năm tới, nhưng các nguồn tin cho biết những hạn chế về giãn cách xã hội và việc phát hành phim bị trì hoãn đã khiến việc mở cửa vào mùa đông này là “bất khả thi”.

TIÊU ĐIỂM

Tình trạng sức khoẻ tổng thống Donald Trump

Hôm nay đánh dấu ngày thứ tư của tổng thống tại Bệnh viện Walter Reed, sau khi thông báo vào thứ Sáu rằng ông đã xét nghiệm dương tính với covid-19. Hôm thứ Bảy, ông Trump nói ông “bắt đầu cảm thấy khỏe”; các bác sĩ cũng đưa ra khả năng ông trở lại Nhà Trắng ngay trong hôm nay. Điều đó không hề bình thường. Ông Trump yêu cầu bổ sung oxy vào thứ Sáu, và đang được điều trị bằng dexamethosone, một loại steroid được sử dụng để giảm viêm ở những bệnh nhân có nguy cơ cao, bên cạnh các loại thuốc khác.

Tiên lượng cho bệnh nhân covid-19 thường không trở nên rõ ràng cho đến vài ngày sau khi các triệu chứng đầu tiên xuất hiện; và hầu hết mọi người vẫn lây trong mười ngày sau khi phát triệu chứng. Không biết chính xác tổng thống nhiễm bệnh khi nào, mặc dù ông Trump là một trong số những người tham dự tại sự kiện Nhà Trắng hôm 26 tháng 9 có kết quả dương tính. Việc nhanh chóng xuất viện có thể cho thấy Nhà Trắng vẫn coi nhẹ virus.

Người Trung Quốc ít mua ô tô hơn

Triển lãm lớn đầu tiên của năm nay dành cho những người đam mê ô tô, Triển lãm Ô tô Bắc Kinh, sẽ kết thúc vào hôm nay. Hội chợ kéo dài 10 ngày được dự đoán thu hút gần 1 triệu lượt khách tham quan. Các nhà sản xuất ô tô toàn cầu đang đặt hy vọng vào sự phục hồi nhanh chóng niềm tin tiêu dùng ở Trung Quốc, thị trường lớn nhất thế giới về xe cá nhân. Tuy nhiên, mọi sự không như ý họ.

Mặc dù đã tăng trong những tháng gần đây, nhưng tổng lượng xe cá nhân bán ra tại Trung Quốc trong 8 tháng đầu năm 2020 đã giảm 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Doanh số bán ô tô trong nước đã giảm trong hai năm liên tiếp trước khi đại dịch ập đến Trung Quốc vào tháng 1. Phí đỗ xe ngày càng tăng, tắc đường không dứt và những cải tiến về giao thông công cộng tiếp tục khiến nhiều người trẻ Trung Quốc không muốn mua ô tô mới. Ngoài ra, sự tiện lợi và tiết kiệm của các nền tảng gọi xe Trung Quốc như Didi, với hơn 350 triệu người dùng, có thể làm suy yếu vĩnh viễn mức cầu đối với xe cá nhân.

Anh công bố thị thực mới cho sinh viên quốc tế

Chính phủ Boris Johnson hôm nay sẽ ban hành một thị thực mới cho sinh viên nước ngoài đến học tại các trường đại học của Anh. Việc sửa đổi này là một phần của cuộc đại tu rộng hơn nhằm cải cách luật nhập cư của Anh sau Brexit. Thị thực sinh viên mới được công bố trước hầu hết các thay đổi khác nhằm thu hút sinh viên quốc tế vào học tại các trường đại học Anh bất kể đại dịch.

Các trường đại học đã lo lắng bị mất  sinh viên và số tiền học phí béo bở của họ, do đó dẫn tới khó khăn tài chính. Chính phủ kỳ vọng việc tung ra thị thực mới – bao gồm thời hạn hai năm để tìm việc làm sau khi tốt nghiệp, thay vì ba tháng theo hệ thống cũ – sẽ giúp giữ chân sinh viên. Nhưng các trường đại học có thể đã tự mình giải quyết vấn đề. Các nỗ lực tuyển sinh ngày càng tăng ở nước ngoài, và thiếu các lựa chọn thay thế hợp lý, đã dẫn đến việc tăng 9% số lượng tuyển sinh quốc tế vào đại học trong mùa thu này.

Tòa Tối cao Mỹ trở lại làm việc

Hôm nay, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ quay lại công việc. Khi các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa gấp rút xác nhận Amy Coney Barrett thay thế Ruth Bader Ginsburg, thẩm phán theo tư tưởng tự do qua đời tháng trước, tám thẩm phán còn lại sẽ họp từ xa mà không cần bắt tay vòng tròn theo thông lệ. Một vụ kiện liên quan đến thành kiến đảng phái tại các tòa án tiểu bang và cuộc chiến bản quyền giữa Oracle và Google là các chủ đề tòa phải đối mặt trong tuần làm việc đầu tiên sau khi trở lại.

Vào tháng 11, thời điểm mà bà Barrett có thể đã nhậm chức, các thẩm phán sẽ nghe một vụ kiện khác phản đối Đạo luật Chăm sóc Giá cả Phải chăng và một vụ về các nhóm tôn giáo chống quyền của giới LGBT. Quyền bỏ phiếu, báo cáo của Mueller và các giới hạn về việc sử dụng vũ lực của cảnh sát cũng nằm trong danh sách. Một loạt các vụ kiện liên quan đến bầu cử —đảng Cộng hòa phản đối đảng Dân chủ về các biện pháp giúp bỏ phiếu qua bưu điện dễ dàng hơn — sẽ đưa Tòa án Tối cao lên trang nhất trong những tuần tới.

Bộ Tư pháp Mỹ có thể kiện Google

Những ngày này, mọi thứ ở Mỹ thay đổi quá nhanh. Nhưng các nỗ lực để kiềm chế các gã khổng lề công nghệ vẫn sẽ là chủ đề quan trọng trong tuần này. Đầu tiên, có lẽ hôm nay, là việc công bố một báo cáo của một ủy ban quốc hội. Nó có thể kêu gọi các nhà lập pháp buộc các gã khổng lồ công nghệ phải tách nền tảng kinh doanh chính của họ (chẳng hạn như thị trường trực tuyến của Amazon) khỏi các hoạt động khác (chẳng hạn như bán các sản phẩm và dịch vụ riêng) để họ không thể lấy cái trước nâng đỡ cái sau.

Bộ Tư pháp cũng có thể đệ đơn kiện Alphabet, công ty mẹ của Google, bất cứ khi nào, chủ yếu là vì cáo buộc hãng duy trì và lạm dụng độc quyền trong tìm kiếm trực tuyến — vụ kiện chống độc quyền lớn đầu tiên trong lĩnh vực công nghệ kể từ sau khi bộ này kiện Microsoft vào năm 1998. Nhưng những người phản đối các công ty  công nghệ khổng lồ đừng nên kỳ vọng quá nhiều. Sẽ mất nhiều năm trước khi bất kỳ luật mới nào được thực thi hoặc bất kỳ vụ kiện nào được thông qua các tòa án.