Nguồn: Tetsushi Takahashi, Beijing Diary, Nikkei Asian Review, 8/2020.
Mọi người vẫn còn nói về những gì Tổng thống Mỹ Donald Trump đã làm ở Trung Quốc gần ba năm trước.
Trump tiếp tục đăng tweet như thường lệ trong chuyến thăm của ông vào tháng 11 năm 2017. Một trong những dòng tweet của ông viết: “CẢM ƠN vì một buổi chiều và buổi tối khó quên tại Tử Cấm Thành ở Bắc Kinh, Chủ tịch Tập và Phu nhân Bành Lệ Viên.”
Chủ tịch Tập Cận Bình và phu nhân đã đưa ông Trump và đệ nhất phu nhân Melania đi tham quan hoàng cung, nơi các hoàng đế Trung Quốc từng sinh sống, và hiện là một trong những Di sản Thế giới UNESCO hút khách nhất. Cung điện đóng cửa cả ngày chỉ để đón họ trong ngày đầu tiên của chuyến thăm.
Nhìn từ dòng tweet của ông vào đêm hôm đó, Trump dường như rất hạnh phúc với màn chào đón xa hoa.
Khi ấy một câu hỏi lớn là liệu ông Trump có đăng tweet trong chuyến đi của mình hay không, vì nền tảng này và các mạng xã hội phương Tây khác đều bị chặn ở Trung Quốc. Thông điệp của ông trên Twitter làm dấy lên suy đoán về cách ông đăng nó. Một số ý kiến cho rằng ông phải dùng kết nối mạng đặc biệt. Trong khi số khác đoán chính quyền Trung Quốc đã đặc biệt nới lỏng các quy định cho riêng ông.
Hồi đó, quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc tương đối tốt.
Tôi hồi tưởng lại sự kiện năm 2017 này khi Trump vừa ký một sắc lệnh hành pháp hôm thứ Năm (06/08/2020), cấm các giao dịch liên quan đến ứng dụng chia sẻ video TikTok và ứng dụng nhắn tin WeChat của Trung Quốc trong 45 ngày.
Động thái này đến trong bối cảnh chính quyền Trump đang tăng cường áp lực lên không chỉ ByteDance và Tencent – hai công ty điều hành TikTok và WeChat – mà còn cả tập đoàn thương mại điện tử khổng lồ Alibaba và hãng tìm kiếm Baidu. Chính phủ Mỹ hiện sẵn sàng cắt đứt các công ty Trung Quốc khỏi lĩnh vực viễn thông của Mỹ, vì lý do an ninh quốc gia.
Rồi một ngày WeChat, nền tảng truyền thông xã hội hàng đầu của Trung Quốc, có thể bị chặn ở Hoa Kỳ như Twitter bị chặn ở Trung Quốc. Các rào cản trong lĩnh vực viễn thông sẽ đẩy nhanh hơn nữa cái mà nhiều người gọi là “sự tách rời” Mỹ – Trung.
Tử Cấm Thành, nơi nhà Tập tiếp đãi nhà Trump, tạm thời đóng cửa từ ngày 25 tháng 1 đến cuối tháng 4 do đại dịch coronavirus. Nó mở cửa trở lại vào ngày 1 tháng 5, nhưng lượng khách ban đầu chỉ giới hạn ở mức 5.000 người một ngày. Con số được nâng lên 12.000 người vào ngày 28 tháng 7, giúp dễ có vé hơn và cho phép tôi đến thăm địa điểm này hồi cuối tuần trước.
Tôi lần theo con đường tương tự mà các lãnh đạo Hoa Kỳ và Trung Quốc đã đi, kết thúc tại Xướng Âm Các (Changyinge) nơi họ thưởng thức một vở kinh kịch.
Tôi tự hỏi liệu có thể vào Twitter ở đây không? Tôi đã thử với điện thoại thông minh của mình, và đúng như dự đoán, tôi không thể vào được./.
Tetsushi Takahashi là trưởng văn phòng của Nikkei ở Trung Quốc.
