Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Lời hứa của Taliban rằng Afghanistan không còn là “chiến trường xung đột” trở nên mong manh hơn bao giờ hết khi ba người bị bắn chết trong một cuộc biểu tình ở thành phố Jalalabad miền đông, theo Reuters. Ngoài ra có ghi nhận về các cuộc biểu tình khác trên khắp đất nước. Trong khi đó, hỗn loạn tiếp diễn tại sân bay Kabul khi người dân Afghanistan tranh nhau lên các chuyến bay di tản bằng máy bay quân sự của phương Tây.
Tập Cận Bình kêu gọi áp quy định chặt chẽ hơn đối với người thu nhập cao, đặc biệt những người có liên hệ với các công ty công nghệ, trong động thái mới nhất nhằm thắt chặt quyền kiểm soát của Đảng Cộng sản Trung Quốc lên nền kinh tế đất nước. Chủ tịch Trung Quốc hứa sẽ buộc người giàu “đóng góp cho xã hội” và tăng thu nhập của người thu nhập thấp. Hiện tại 20% dân số dưới đáy xã hội Trung Quốc có thu nhập chỉ bằng 10% thu nhập của 20% dân số thuộc nhóm thu nhập cao nhất.
Lợi nhuận của Tencent trong quý 2 tăng 29% so với cùng kỳ năm ngoái, lên 42,6 tỷ nhân dân tệ (6,6 tỷ USD), vượt dự đoán của các nhà phân tích. Doanh thu của gã khổng lồ trò chơi và truyền thông xã hội đã tăng 20%, phần lớn nhờ độ phổ biến của các trò chơi và doanh thu quảng cáo tăng. Song lợi nhuận bội thu không thể xoa dịu nhà đầu tư về viễn cảnh bị cơ quan quản lý Trung Quốc siết chặt.
Khi biến thể Delta tiếp tục lan rộng khắp nước Mỹ, chính quyền Biden thông báo rằng từ ngày 20 tháng 9, bất kỳ ai đã tiêm hai liều vắc xin Pfizer-BioNTech hoặc Moderna được ít nhất tám tháng đều có thể tiêm nhắc lại. Trong khi đó, giám đốc điều hành chương trình khẩn cấp của WHO nói tiêm nhắc lại cũng như “phát thêm áo phao cho người đã có áo phao.”
Lực lượng cứu hỏa Israel đã kiềm chế được đám cháy rừng gần Jerusalem trong vòng ba ngày với sự giúp đỡ của cứu hỏa Palestine và Không quân Israel. Tỉnh Avila của Tây Ban Nha và miền Nam nước Pháp cũng chứng kiến cháy rừng trong tuần này, khiến hàng nghìn người phải sơ tán. Còn ở bên kia đại dương, nhiều đám cháy tiếp tục thiêu rụi California và các tiểu bang khác ở miền Tây nước Mỹ.
Theo cơ quan giám sát nguyên tử của Liên Hợp Quốc, Iran đã làm giàu uranium đến độ tinh khiết 60%, tiến sát mức 90% cần thiết cho vũ khí hạt nhân. Từ tháng 4 nước này bắt tay vào làm giàu 20% độ tinh khiết có sẵn – bản thân con số này đã vi phạm thỏa thuận hạt nhân 2015. Donald Trump rút Mỹ khỏi thỏa thuận đó; còn Joe Biden muốn hồi sinh nó.
Bốn sinh viên Đại học Hồng Kông (HKU) đã bị bắt vì “ủng hộ chủ nghĩa khủng bố” sau khi bày tỏ lòng thành kính đối với một người đàn ông đã đâm chết một cảnh sát rồi tự sát. Ba mươi người tham gia cuộc họp của một hội sinh viên vào ngày 7 tháng 7 đã thông qua một nghị quyết “trân trọng sự hy sinh” [của người đàn ông này]. Thậm chí họ còn phát trực tuyến, khiến các cáo buộc càng trở nên nghiêm trọng hơn. Kể từ đó HKU đã cắt đứt quan hệ với hội này.
TIÊU ĐIỂM
Nguy cơ khủng hoảng người tị nạn Afghanistan
Người ta nhớ đến sự kiện Sài Gòn sụp đổ qua hình ảnh người dân tranh nhau lên trực thăng. Giờ đây đến lượt những video cho thấy người Afghanistan liều lĩnh bám vào thành bánh xe máy bay C-17 của Mỹ sẽ mãi mãi gắn liền với thắng lợi của Taliban ở Kabul. Trong những tuần tới có thể sẽ có hàng nghìn người được sơ tán. Các nước phương Tây đang đưa ra cam kết về số người tị nạn họ sẽ tiếp nhận, dù vẫn chưa có chi tiết. Còn Taliban tiếp tục nhấn mạnh họ “sẽ không trả thù bất cứ ai” và do đó việc di tản là không cần thiết.
Bốn thập niên xung đột đã khiến nhiều người Afghanistan phải chạy khỏi đất nước, phần lớn là sang các nước láng giềng. Liên Hợp Quốc tính được 2,5 triệu người tị nạn có đăng ký; với con số thực cao hơn nhiều. Dù miệng nói hứa hẹn, một số chính trị gia châu Âu cũng đang lo lắng về một cuộc di cư ồ ạt, làm gợi nhớ đến làn sóng phẫn nộ của người dân địa phương sau đợt 1 triệu người tị nạn Syria vào năm 2015. Do vậy người Afghanistan rất muốn biết độ chân thành trong lời hứa của phương Tây, và cả Taliban.
Hạn chót cho Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ trình lại vụ kiện Facebook
Hồi tháng 6 Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC) chịu một thất bại nhục nhã khi James Boasberg, một thẩm phán liên bang, bác vụ kiện chống độc quyền quan trọng của họ đối với Facebook. Cơ quan bảo vệ người tiêu dùng này đã không định lượng chính xác thị phần của Facebook trong mảng mạng xã hội cá nhân, vốn là một thành tố quan trọng trong đơn kiện. FTC tuyên bố Facebook chiếm “hơn 60%” thị trường, nhưng không nói rõ cách tính ra con số này. Việc vụ kiện bị hoãn giúp giá trị vốn hóa thị trường của Facebook vượt qua 1 nghìn tỷ đô la.
Hôm nay là hạn chót để FTC viết lại vụ kiện. Lina Khan – sếp mới của ủy ban, đồng thời là một lãnh đạo pháp lý trẻ nhưng đầy danh tiếng trong lĩnh vực thị trường kỹ thuật số và chống độc quyền – có thể chính là mảnh ghép còn thiếu. Tòa án đã chấp nhận định nghĩa khá hẹp của FTC về thị trường của Facebook, theo đó không tính các đối thủ cạnh tranh như LinkedIn hay YouTube.
Hệ thống tư pháp Anh quá tải
Hôm nay chính phủ Anh công bố báo cáo tư pháp hình sự hàng quý. Nó bao gồm quý 1, trong đó cho thấy đợt phong tỏa toàn quốc thứ ba (từ tháng 1 đến tháng 4 năm 2021) đã ảnh hưởng ra sao đến hệ thống tư pháp ở Anh và xứ Wales. Số liệu thống kê năm trước cho thấy các vụ truy tố đều giảm sút trong lần phong tỏa đầu, từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2020.
Hệ thống tư pháp hiện rất căng thẳng. Sau khi phải đóng cửa gần một năm, các tòa án đang thụ ý một lượng tồn đọng khổng lồ. Song hạn chế do Covid-19 không phải là vấn đề duy nhất. Một thập niên cắt giảm chi tiêu đã khiến các luật sư bào chữa cho tội phạm, hầu hết sống nhờ trợ cấp pháp lý, phải bỏ nghề, với tỷ lệ tăng cao trong đại dịch. Kết quả là tồn đọng nhiều nhưng nhân lực càng ngày càng ít đi.
Ngành bán lẻ Mỹ phục hồi
Mọi người đang quay về thế giới thực và quay trở lại cửa hàng. Đó là tin tốt cho Target và Walmart, hai trong số các nhà bán lẻ lớn nhất nước Mỹ. Đợt công bố doanh thu quý 2 vừa rồi cho thấy cả hai công ty tăng trưởng cả doanh số và lợi nhuận. Nếu như mặt hàng thiết yếu chiếm phần lớn doanh số bán hàng năm ngoái, thì đến những tháng gần đây doanh số lại tăng trưởng nhờ quần áo, sản phẩm làm đẹp và va li, theo Target – báo hiệu quay về cuộc sống trước đại dịch. Vì vậy có thể Nordstrom và Macy’s cũng sẽ báo cáo kết quả tốt đẹp trong những ngày tới. Hai cửa hàng truyền thống này trải qua suy thoái trong hai năm 2019 và 2020, nhưng đã phục hồi từ đầu tháng 7 đến đầu tháng 8.
Tuy nhiên triển vọng bỗng trở nên bi quan. Doanh số bán lẻ tháng 7 do Bộ Thương mại tổng kết đã giảm. Giá cổ phiếu của Walmart chỉ tăng nhẹ sau thông báo này, còn một số nhà bán lẻ khác đều giảm. Lo ngại từ biến thể Delta, lạm phát, tắc nghẽn nguồn cung, thiếu hàng dự trữ, chính phủ ngừng phát chi phiếu kích thích và chi phí lao động cao hơn đều đang đe dọa ngành bán lẻ.
