Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ cho biết sẽ bắt đầu cắt giảm chương trình mua trái phiếu hàng tháng từ cuối tháng này, sau khi đã hoàn thành nhiệm vụ kích thích kinh tế khẩn cấp trong đại dịch. Trong tháng 11 và 12, Fed sẽ giảm 10 tỷ USD mua trái phiếu chính phủ từ mức 80 tỷ USD và 5 tỷ USD trái phiếu đảm bảo bằng thế chấp từ mức 40 tỷ USD hiện tại. Sau đó, cắt giảm vẫn tiếp tục nếu “thích hợp.”
Một liên minh các công ty tài chính với tổng tài sản trị giá 130 nghìn tỷ đô la hứa sẽ hỗ trợ quá trình đưa phát thải ròng toàn cầu về 0 vào năm 2050 và đáp ứng các mục tiêu của thỏa thuận Paris là giữ nóng lên toàn cầu ở dưới mức 1,5°C so với mức tiền công nghiệp vào năm 2100. Glasgow Alliance for Net Zero, do cựu thống đốc Ngân hàng Trung ương Anh Mark Carney đồng chủ trì, cam kết các thành viên sẽ giảm lượng khí thải liên quan đến danh mục đầu tư của họ. Liên minh cho biết đã có hơn 450 công ty từ 45 quốc gia cam kết. Không phải ai cũng bị thuyết phục. Các tổ chức môi trường nói cam kết bất nhiêu là chưa đủ. Trong khi đó xuất hiện lo ngại những mục tiêu này sẽ khuyến khích các công ty tài chính bán tài sản gây ô nhiễm hơn là tìm cách giảm lượng khí thải bởi các công ty họ đầu tư.
Bộ Thương mại Mỹ đã liệt vào danh sách đen NSO Group, một công ty phần mềm gián điệp Israel, vì bán phần mềm hack điện thoại của mình cho các chính phủ đã sử dụng phần mềm này để “nhắm mục tiêu một cách ác ý” vào các nhà báo và nhà hoạt động. Động thái này khiến các công ty Mỹ phải xin giấy phép mới được xuất khẩu công nghệ cho NSO. Ba công ty nước ngoài khác cũng bị cấm – một phần trong nỗ lực của bộ nhằm ngăn chặn “dùng công cụ kỹ thuật số để đàn áp [nhân quyền]”.
Tổng thống Vladimir Putin cho biết hải quân Nga sẽ có tên lửa hành trình siêu thanh vào năm 2022. Loại vũ khí siêu nhanh này sắp hoàn thành thử nghiệm, với tốc độ nhanh nhất gấp 5 lần tốc độ âm thanh. Vào năm 2019, ông Putin đã mô tả công nghệ này là “bất khả chiến bại.” Tin này sẽ làm Mỹ và Trung Quốc đứng ngồi không yên, đặc biệt vì hai nước đã thử nghiệm bước đầu suốt nhiều năm qua.
Dự đoán kết quả cho thấy cử tri Minneapolis đã bác bỏ biện pháp qua trưng cầu dân ý là sẽ thay sở cảnh sát hiện tại bằng một Sở An toàn Công cộng mới. Dự luật, cũng sẽ bãi bỏ số cảnh sát tối thiểu bắt buộc theo hiến chương thành phố, được đệ trình sau làn sóng phẫn nộ xoay quanh vụ giết George Floyd bởi một sĩ quan cảnh sát Minneapolis vào năm ngoái.
Peng Shuai, nhà vô địch quần vợt Trung Quốc, đã cáo buộc một cựu lãnh đạo đảng cộng sản tấn công tình dục. Bài đăng của cô Peng về cựu phó thủ tướng Trương Cao Lệ bị xóa chỉ trong vòng vài phút sau khi được đăng trên mạng xã hội Weibo, vào tối thứ Ba. Một số quan chức chính phủ đã từng bị buộc tội về hành vi tình dục sai trái, nhưng chưa từng có cáo buộc nào chống lại một lãnh đạo cấp cao như vậy.
Glenn Youngkin thắng cuộc đua thống đốc của Virginia, lần đầu tiên kể từ năm 2009 trả một bang “tím xanh” thân Dân chủ về tay đảng Cộng hòa. Ông Youngkin giành được 51% số phiếu, với ứng viên Dân chủ Terry McAuliffe chỉ thắng 48%. 13 điểm phần trăm cộng thêm cho đảng Cộng hòa cho thấy đảng Dân chủ sẽ gặp nhiều khó khăn trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ sắp tới.
Con số trong ngày: 85%, là tỷ lệ bao phủ rừng của Gabon. Từng là nước xuất khẩu dầu lớn thứ năm châu Phi, Gabon giờ đây hy vọng các nước giàu sẽ trả tiền cho các nước châu Phi để bảo vệ rừng.
TIÊU ĐIỂM
Pháp mâu thuẫn cùng lúc với Anh và Úc
Vào thứ Năm, chính phủ Pháp sẽ cố gắng giải quyết mâu thuẫn với Anh về quyền đánh bắt cá hậu Brexit. Nhà đàm phán Anh David Frost sẽ đến Paris để gặp Clément Beaune, Bộ trưởng Châu Âu của Pháp. Trong khi đó, mối quan hệ của Pháp với Úc vẫn lạnh nhạt. Ông Macron đã cáo buộc thủ tướng Scott Morrison nói dối về thỏa thuận tàu ngầm AUKUS. Đại sứ Pháp tại Australia cho biết việc Australia rò rỉ tin nhắn riêng từ Tổng thống Pháp Emmanuel Macron là việc làm “thấp kém chưa từng thấy”.
Với Mỹ, chính sách ngoại giao của Pháp đã tan băng. Ông Macron và Tổng thống Joe Biden đã trao cho nhau những lời tốt đẹp tại Rome vào ngày 29/11. Ông Biden thừa nhận Mỹ “vụng về” trong việc dàn xếp hiệp ước AUKUS. Khi phần còn lại của thế giới nói tiếng Anh trở nên xa lạ, nếu không muốn nói là thù địch, Pháp đánh giá cao nỗ lực lấy lại lòng tin từ phía Mỹ.
Nội chiến Ethiopia đi đến giai đoạn quyết định
Ngày càng rõ ràng sẽ có một trận chiến giành Addis Ababa, thủ đô của Ethiopia và là nơi đóng trụ sở Liên minh châu Phi. Hôm thứ Ba, thủ tướng Abiy Ahmed đã ban bố tình trạng khẩn cấp trên toàn quốc sau khi phiến quân từ Tigray, một khu vực phía bắc đang chiến tranh với chính quyền trung ương, chiếm được hai thị trấn chiến lược trên đường hành quân tới thủ đô. Sắc lệnh khẩn cấp trao cho chính phủ quyền bắt giữ rộng khắp, cùng một số luật hà khắc khác. Những người Tigray bình thường ở Addis Ababa đang bị vây bắt. Đáp lại, quan chức Tigray kêu gọi người dân tự tổ chức thành các nhóm tự vệ.
Mỹ đã đe dọa sẽ áp đặt trừng phạt đối với các quan chức nếu chính phủ không tham gia đàm phán. Hôm thứ Ba, họ đã đình chỉ quyền miễn thuế đối với hàng hóa Ethiopia. Ngay ngày hôm sau, ông Abiy hứa người Ethiopia sẽ nhanh chóng “chôn vùi kẻ thù này bằng máu xương chúng ta và làm cho vinh quang của Ethiopia lên cao trở lại.” Đó chính xác là lời hứa của ông kể từ đầu cuộc chiến, đúng một năm trước vào thứ Năm tới.
Ngân hàng Trung ương Anh xem xét tăng lãi suất
Cuộc họp vào thứ Năm của ủy ban chính sách tiền tệ Ngân hàng Trung ương Anh là rất đáng theo dõi. Lo ngại lạm phát đồng nghĩa họ có thể bắt đầu tăng lãi suất, qua đó đi trước các ngân hàng trung ương lớn khác trên thế giới. Lạm phát giá tiêu dùng hàng năm có thể vượt 5% trong năm tới, như đã thấy ở Mỹ. Nhưng nhà đầu tư kỳ vọng Fed sẽ đợi đến năm sau để nâng lãi suất chính của mình.
Dù ủy ban của Ngân hàng Trung ương Anh có tăng lãi suất, họ cũng khó đạt được quyết định này dựa trên sự nhất trí hoàn toàn. Những nhân vật bồ câu như Silvana Tenreyro nói chống lại gián đoạn chuỗi cung ứng bằng chính sách tiền tệ sẽ chỉ càng gây thêm rối loạn, với tác động tăng lãi suất xuất hiện ngay khi lạm phát vừa có dấu hiệu được kiềm chế. Nhưng vào ngày 17 tháng 10, Andrew Bailey, thống đốc ngân hàng, đã nhấn mạnh cần phải hành động nếu kỳ vọng lạm phát trung hạn tăng quá cao. Nếu ngân hàng Anh tăng lãi suất trước các ngân hàng trung ương khác, thì đó là do mức độ khả tín của họ đang bị đe dọa.
