Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Hôm Chủ nhật, Quốc vụ viện Trung Quốc đã công bố các mục tiêu không khí và nước sạch mới, đồng thời cảnh báo khó đảm bảo đạt đỉnh carbon vào năm 2030 và trung hòa carbon vào năm 2060, như lời hứa của Chủ tịch Tập Cận Bình. Cơ quan cho biết Trung Quốc, nước phát thải khí nhà kính lớn nhất thế giới, còn “một chặng đường dài phía trước” về bảo vệ môi trường.
Hàng chục nghìn người Ethiopia tuần hành ủng hộ quân đội đất nước tại thủ đô Addis Ababa, khi lực lượng Tigray và Oromo áp sát thành phố. Hôm thứ Bảy, 9 nhóm đối lập đã tuyên bố liên minh để lật đổ thủ tướng Abiy Ahmed, cả bằng chính trị hoặc vũ lực. Những nhóm này đã rơi vào mâu thuẫn kéo dài cả năm qua với chính phủ Ethiopia. Cuộc chiến đã khiến hơn 2,1 triệu cư dân Tigray phải đi tị nạn.
Thủ tướng Iraq Mustafa al-Kadhimi sống sót sau một vụ ám sát bằng máy bay không người lái chứa đầy chất nổ lao vào nhà ông ở khu Vùng Xanh dày đặc an ninh của Baghdad. Chưa có bên nào đứng ra nhận trách nhiệm, trong bối cảnh mâu thuẫn dâng cao ở Iraq sau cuộc bầu cử đầy tranh cãi vào tháng trước, mà các nhóm Shia thân Iran cho rằng có gian lận. Mỹ lên án “hành động khủng bố rõ ràng.”
Elon Musk, nhà đồng sáng lập Tesla, đã mở một cuộc thăm dò trên Twitter hỏi người dùng liệu ông có nên bán 10% cổ phần của mình trong công ty, trị giá khoảng 21 tỷ USD, hay không. Ông làm vậy để phản đối đề xuất đánh thuế các tỷ phú của Đảng Dân chủ. Ông Musk, người luôn chỉ trích kế hoạch, hứa sẽ tuân theo kết quả của cuộc thăm dò. Nếu bán số cổ phiếu này ông sẽ phải trả một khoản thuế khổng lồ.
Một tòa phúc thẩm liên bang Mỹ đã tạm thời chặn lệnh của Tổng thống Joe Biden quy định nhân viên tại các công ty tư nhân lớn phải được tiêm vắc-xin chống covid-19 trước ngày 4 tháng 1 hoặc nộp kết quả xét nghiệm hàng tuần. Các thẩm phán của tòa này, tại New Orleans, chủ yếu là bảo thủ và đã cho biết lệnh của Biden đặt ra “các vấn đề nghiêm trọng về luật pháp và hiến pháp.” Hôm thứ Sáu, mười một bang Cộng hòa đã khởi kiện nhằm chặn lệnh này. Thời hạn để Nhà Trắng phản ứng là thứ Hai.
Xuất khẩu của Trung Quốc vẫn ổn định trong tháng 10, bất chấp tình trạng thiếu điện và các đợt bùng dịch covid-19 trong nước. Cụ thể, xuất khẩu đạt 300 tỷ đô la, tăng 27,1% so với cùng kỳ năm trước, nhưng giảm nhẹ so với mức tăng 28,1% của tháng 9. Số liệu cao như vậy là vì năm ngoái rất thấp. Với tốc độ tăng trưởng tổng thể chậm lại, những con số này sẽ giúp trấn an rất nhiều.
Thu nhập ròng của Berkshire Hathaway giảm 2/3, xuống còn 10,3 tỷ USD, trong quý 3 năm 2021 so với cùng kỳ năm trước. Dù vậy thu nhập hoạt động, không bao gồm biến động trong danh mục đầu tư cổ phiếu, đã tăng 18% lên 6,5 tỷ đô la. Động lực đến từ các khoản đầu tư vào ngành năng lượng và đường sắt đang phục hồi.
Con số trong ngày: 50%, là tỉ lệ người Mỹ sinh ra trong những năm 1980 kiếm được nhiều tiền hơn cha mẹ của họ. Đối với người sinh vào những năm 1940, con số đó là 90%.
TIÊU ĐIỂM
Tập Cận Bình ghi tên mình vào sử đảng
Thứ Hai này diễn ra hội nghị trung ương của Đảng Cộng sản Trung Quốc, trong đó sẽ ghi danh Tập Cận Bình như một người khổng lồ trong lịch sử đảng bên cạnh Mao Trạch Đông và Đặng Tiểu Bình. Cơ quan này, gồm 370 thành viên của giới tinh hoa chính trị và quân sự Trung Quốc, sẽ bỏ phiếu vào thứ Năm cho một nghị quyết lịch sử đảng.
Trước đây chỉ mới có hai nghị quyết như vậy xuyên suốt 100 năm đảng tồn tại, vốn do Mao và Đặng đưa ra. Với động thái này, ông Tập muốn trở thành người kế vị xứng đáng của hai nhân vật giàu ảnh hưởng này, một nhà lãnh đạo sẽ giúp Trung Quốc xây dựng “tổ quốc xã hội chủ nghĩa hiện đại” vào năm 2035. Thông qua nghị quyết là một tín hiệu cho thấy quyền lực của ông trước thềm đại hội đảng năm sau, nơi ông được cho là sẽ tiếp tục nhiệm kỳ ba. Ông Tập có vẻ yên tâm về việc làm nên lịch sử trong nhiều năm tới.
Đảng Dân chủ Mỹ chia rẽ về gói chi tiêu xã hội của Biden
Hạ viện Mỹ đã bỏ phiếu hai lần vào thứ Sáu: một lần để thông qua dự luật cơ sở hạ tầng của Tổng thống Joe Biden và một lần để dọn đường thông qua dự luật chi tiêu xã hội của ông vào cuối tháng này. Nó rốt cuộc trông ra sao vẫn còn là một bí ẩn.
Phiên bản của Hạ viện bao gồm trường mầm non miễn phí, trợ cấp dịch vụ chăm sóc trẻ em, chi tiêu lớn cho khí hậu và mở rộng Medicare, chương trình bảo hiểm y tế liên bang của Mỹ. Nếu Văn phòng Ngân sách Quốc hội, một cơ quan phi đảng phái, xác nhận nó không làm tăng thâm hụt, thì dự luật sẽ được thông qua đúng theo tỉ lệ ghế của hai đảng.
Song những người Dân chủ tại Thượng viện lại đang soạn một phiên bản đơn giản hơn. Con số 1,75 nghìn tỷ đô la của Hạ viện thấp hơn nhiều so với mong muốn của Nhà Trắng, nhưng vẫn là quá cao đối với Joe Manchin và Kyrsten Sinema, hai thượng nghị sĩ trung dung nắm lá phiếu quyết định của đảng Dân chủ. Cả hai viện đều muốn thông qua phiên bản của họ trước Lễ Tạ ơn — một nhiệm vụ rất khó.
Chính quyền Biden mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ kiểm soát sinh sản
Texas hầu như cấm toàn bộ hành vi phá thai, và vào tháng 12 Tòa án Tối cao sẽ nghe tranh luận của một vụ án từ Mississippi, mà có thể dẫn đến thông qua các luật tương tự Texas ở nhiều bang hơn nữa. Vào thứ Hai, chính quyền Biden sẽ tăng cường khả năng tiếp cận chăm sóc sức khỏe sinh sản bằng cách đưa ra quy định mới về Tiêu đề X, một chương trình liên bang tạo ra cách đây hơn 50 năm để cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ kiểm soát sinh sản.
Vào năm 2019, chính quyền Trump đưa ra một quy tắc cấm các tổ chức nhận tài trợ Tiêu đề X cung cấp dịch vụ phá thai. Kết quả là khoảng một phần ba số nhà cung cấp đã rời bỏ chương trình và số phụ nữ thực hiện các dịch vụ tránh thai giảm mạnh. Các quy tắc mới sẽ cho phép nhà cung cấp quay lại Tiêu đề X.
Quy tắc thời Trump được mô tả như một biện pháp chống phá thai. Nhưng bằng cách giúp phụ nữ tiếp cận các biện pháp tránh thai dễ dàng hơn, quy tắc thời Biden sẽ làm giảm nhu cầu phá thai ngay từ đầu.
