Nguồn: George W. Bush describes Iraq, Iran and North Korea as “axis of evil”, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 2002, trong Thông điệp Liên bang đầu tiên kể từ sau vụ tấn công ngày 11/09, Tổng thống George W. Bush đã mô tả Iraq, Iran và Triều Tiên là “trục ma quỷ” (axis of evil).
Chỉ mới hơn một năm trong nhiệm kỳ tổng thống và chỉ vài tháng sau khi ông bắt đầu cuộc chiến mà cuối cùng sẽ trở thành cuộc chiến dài nhất trong lịch sử nước Mỹ, Bush đã xác định ba quốc gia kể trên là các mắt xích chính trong một mạng lưới khủng bố và tác nhân xấu rộng lớn và cực kỳ nguy hiểm đang đe dọa Hoa Kỳ. Bài phát biểu đã vạch ra logic đằng sau “Cuộc chiến Chống Khủng bố” (War on Terror) của Bush, một loạt can thiệp quân sự vốn sẽ định hình chính sách đối ngoại Mỹ suốt 20 năm sau đó.
Người viết bài phát biểu cho Bush, David Frum, được cho là tác giả của thuật ngữ “trục ma quỷ”, nhằm gợi lại hình ảnh phe Trục mà Mỹ và các đồng minh từng đối đầu trong Thế chiến II. Chính quyền Bush muốn nhấn mạnh mối đe dọa đáng kể từ ba “quốc gia khủng bố” này, cho rằng mỗi nước trong nhóm này đều đang trong quá trình chế tạo vũ khí hủy diệt hàng loạt và hỗ trợ các nhóm khủng bố như Al-Qaeda. Cha của Bush, cựu tổng thống George H.W. Bush, từng xâm lược Iraq vào năm 1990 sau khi đẩy lùi cuộc xâm lược của Iraq vào nước láng giềng Kuwait, nhưng ông lại để Saddam Hussein tiếp tục nắm quyền.
Chưa đầy một tháng sau sự kiện 11/09, chính quyền Bush con đã phát động cuộc xâm lược Afghanistan và lật đổ chế độ Taliban tại đây. Không lâu sau đó, Bush tiếp tục chuyển sự chú ý sang việc “thay đổi chế độ” ở Iraq. Mặc dù không có mối liên hệ trực tiếp nào giữa Iraq, Iran và Triều Tiên – trên thực tế, Iraq và Iran thường được xem là những kẻ thù địa chính trị của nhau – khái niệm “trục ma quỷ” liên kết ba nước này với nhau trên khía cạnh cùng muốn gây hại cho người Mỹ, và vì thế là một công cụ hữu ích cho những người ủng hộ cuộc xâm lược Iraq lần thứ hai.
