Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Vladimir Putin cho biết ông sẽ công nhận hai nước cộng hòa ly khai ở đông nam Ukraine là các quốc gia độc lập. Một số người phương Tây lo ngại động thái này sẽ tạo cho Tổng thống Nga cái cớ để can thiệp sâu hơn vào Ukraine hoặc thậm chí xâm lược nước này. Việc công nhận Donetsk và Luhansk sẽ vi phạm hiệp định Minsk, trong đó quy định hai lãnh thổ này thuộc Ukraine.
Có tin xác nhận Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov sẽ gặp người đồng cấp Mỹ Antony Blinken vào thứ Năm để tiếp tục các nỗ lực ngoại giao nhằm tìm giải pháp cho cuộc khủng hoảng Ukraine. Trước đó, Nga đã dập tắt hy vọng có thượng đỉnh sớm giữa hai tổng thống Joe Biden và Vladimir Putin. Trong khi đó, Ukraine bác bỏ tin từ Nga là quân đội nước họ đã vượt biên giới và tấn công một đồn biên phòng Nga.
Bloomberg cho biết nhà chức trách Trung Quốc đã yêu cầu các ngân hàng kiểm tra mức độ tiếp xúc với hãng fintech Ant Group, trong bối cảnh giá cổ phiếu công nghệ Trung Quốc hỗn loạn khi nhà đầu tư lo ngại chính phủ thắt chặt quy định. Công ty giao đồ ăn Meituan đã bị yêu cầu giảm phí dịch vụ vào tuần trước. Còn nhớ hồi năm 2020, vụ IPO lớn nhất lịch sử của Ant đã bị nhà chức trách chặn đứng.
Một số người dùng của OpenSea, một sàn giao dịch NFT hàng đầu, đã bị tấn công mạng. Các tin tặc dường như đã đánh cắp ít nhất 1,7 triệu đô la NFT, với một số đã được bán để đổi thành tiền điện tử. Thị trường NFT bùng nổ trong năm 2021, nhưng vẫn rất mong manh.
Đã có những cuộc đoàn tụ đầy hạnh phúc tại sân bay Sydney khi Australia mở cửa trở lại biên giới sau gần hai năm. Giờ đây du khách đã tiêm phòng đầy đủ có thể nhập cảnh vào nước này mà không cần kiểm dịch. Trong khi đó, thủ tướng Anh Boris Johnson tiết lộ chiến lược “sống chung với covid” của chính phủ ông vào hôm thứ Hai, trong đó bao gồm bỏ các hạn chế covid và tổ chức xét nghiệm miễn phí.
Credit Suisse phủ nhận mọi hành vi sai trái sau khi một vụ rò rỉ dữ liệu làm lộ tài khoản của hơn 18.000 khách hàng. Số dữ liệu này đã được chia sẻ với một mạng lưới các nhà báo điều tra. Trong khi đó các phương tiện truyền thông tuyên bố nhiều khách hàng của ngân hàng có liên quan đến vi phạm nhân quyền, rửa tiền và buôn bán ma túy. Credit Suisse cho biết đây là “những diễn giải đầy thiên kiến về hoạt động kinh doanh của ngân hàng.”
Australia yêu cầu “điều tra đầy đủ” về vụ tàu chiến Trung Quốc chiếu tia laser vào máy bay quân sự Australia. Khi ấy cả hai phương tiện này đều nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Australia. Trung Quốc vẫn chưa đưa ra bất kỳ lời giải thích nào. Căng thẳng giữa hai nước ngày càng leo thang kể từ khi Australia thành lập liên minh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương với Mỹ và Anh mang tên AUKUS.
Con số trong ngày: 21 tỷ đô la, là số tiền mà giới đầu tư mạo hiểm đã đặt cược vào các công ty công nghệ giáo dục vào năm ngoái.
TIÊU ĐIỂM
Diễn biến khủng hoảng Ukraine
Hôm thứ Hai, Vladimir Putin phát biểu trên truyền hình là ông sẽ công nhận Donetsk và Luhansk, hai nước cộng hòa ly khai ở đông nam Ukraine, là các quốc gia độc lập. Nhiều người lo ngại một động thái như vậy sẽ tạo cho Putin cái cớ để can thiệp sâu hơn vào Ukraine hoặc xâm lược nước này.
Nhưng theo nhiều cách khác nhau thì cuộc chiến đã bắt đầu rồi. Pháo kích đang gia tăng dọc theo “ranh giới kiểm soát” giữa các lực lượng Ukraine và phe ly khai ở khu vực Donbas. Trong tình hình đó, phe ly khai đã kêu gọi Nga giúp đỡ.
Song vẫn còn hy vọng cho một nỗ lực ngoại giao. Sau một cuối tuần với hàng loạt cuộc gọi, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết hai tổng thống Mỹ và Nga đã đồng ý gặp nhau “về nguyên tắc.” Tổng thống Joe Biden xác nhận; song Putin thì không. Thay vào đó, người Nga sẽ chỉ đàm phán ở cấp thấp hơn, tại một cuộc họp dự kiến giữa bộ trưởng ngoại giao hai nước, Antony Blinken và Sergei Lavrov. Dù có thượng đỉnh hay không, giao tranh vẫn sẽ ác liệt hơn.
Ấn Độ viện trợ cho Afghanistan
Hồi tháng 10, chưa đầy hai tháng sau khi Taliban lên nắm quyền ở Afghanistan và nền kinh tế đất nước rơi vào đình trệ, Ấn Độ đã đề nghị gửi thuốc và 50.000 tấn lúa mì viện trợ. Vào thứ Ba, những chuyến xe đầu tiên sẽ đến nước này từ biên giới Pakistan. Trong nhiều tháng Ấn Độ đã tranh cãi với Pakistan về cách thức chuyển hàng. Họ muốn dùng xe tải của riêng mình; trong khi Pakistan quả quyết xe của họ sẽ chở và giao hàng. Kết quả: xe của Afghanistan phải chạy đến biên giới Ấn Độ-Pakistan rồi chở hàng về.
Viện trợ của Ấn Độ là rất cần thiết vào lúc này. Hơn một nửa số người dân Afghanistan đang đối mặt nạn đói khẩn cấp. Ngoài ra còn có một lý do khác. Thương mại giữa Ấn Độ và Pakistan (cả hai đều trang bị vũ khí hạt nhân) đã giảm xuống gần như bằng 0 khi căng thẳng gia tăng, đặc biệt là sau cuộc không kích của Ấn Độ vào lãnh thổ Pakistan hồi năm 2019. Mặc dù thương mại khó có thể khởi sắc nhưng ít nhất hai bên đã cho thấy họ có thể hợp tác với nhau.
Tỷ lệ phóng viên thiệt mạng giảm trên toàn cầu, nhưng số người đi tù tăng
Mười năm trước vào thứ Ba tuần này, nhà báo người Mỹ Marie Colvin và phóng viên người Pháp Rémi Ochlik đã thiệt mạng do trúng pháo kích ở Syria. Đến năm 2019, một tòa án Mỹ đã phán quyết chế độ của Tổng thống Bashar al-Assad phải chịu trách nhiệm cho cái chết của Colvin. Tính tổng thể, từ năm 2011 đến 2021, có ít nhất 300 nhà báo chuyên nghiệp và phóng viên dân sự đã thiệt mạng ở Syria. Năm Colvin và Ochlik chết là một trong những năm nhiều thiệt hại nhân mạng nhất: 147 phóng viên bị giết trên toàn cầu.
Song kể từ đó, số lượng nhà báo thiệt mạng đã giảm nhanh chóng. Năm ngoái có 46 người qua đời. Nhưng số người bị giam lại tăng mạnh. Ngày càng có nhiều nhà báo bị bắt vì hoạt động chống chính phủ, đặc biệt ở Belarus, Trung Quốc và Myanmar. Nguy cơ thiệt mạng cũng không biến mất — ở một số nước nó thậm chí còn tăng lên. Vào năm 2019, Mexico thay thế Afghanistan trở thành quốc gia có nhiều nhà báo thiệt mạng nhất. Tính riêng năm nay 2022, chưa đầy hai tháng ở Mexico đã có năm nhà báo mất mạng.
