23/04/1791: Ngày sinh Tổng thống James Buchanan

Nguồn: James Buchanan is born, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1791, Tổng thống Mỹ tương lai James Buchanan đã chào đời tại Cove Gap, gần Mer Cancerburg, Pennsylvania. Ngoài việc được nhớ đến phần lớn là vì chính quyền tham nhũng và sự thất bại trong việc giải quyết khủng hoảng nô lệ của đất nước, Buchanan còn là chủ đề cho rất nhiều lời đồn đại về đời sống tình cảm cá nhân trong suốt sự nghiệp của mình.

Có cha mẹ là người Scotland và Ireland nhập cư giàu có, Buchanan đã sớm trở thành một luật sư thành công, và tham gia chính trường sau khi đắc cử vào cơ quan lập pháp bang Pennsylvania với tư cách là thành viên Đảng Liên bang vào năm 1814. Khi đảng này sụp đổ, ông gia nhập Đảng Dân chủ của Andrew Jackson và được bầu vào Quốc hội vào năm 1820. Ông phục vụ tại Hạ viện năm nhiệm kỳ, cho đến năm 1831, làm Công sứ của Tổng thống Jackson tại Nga năm 1832, rồi trở về Mỹ và giành được một ghế Thượng viện năm 1833.

Buchanan cũng là Ngoại trưởng của James Polk trong những năm 1845-1849, và là Công sứ của Tổng thống Franklin Pierce ở Vương quốc Anh trong giai đoạn 1853-1855, trước khi ra tranh cử tổng thống. Các nhiệm vụ ở nước ngoài đã giúp ông tránh bị lôi kéo vào cuộc xung đột trong nước xoay quanh chế độ nô lệ. Tuy nhiên, chính sự cô lập, xa cách đó – vốn chấm dứt khi ông được bầu làm tổng thống năm 1856 – đã góp phần vào sự thất bại của chính quyền Buchanan.

Sự thiếu hiểu biết của Buchanan về sự chia rẽ do chế độ nô lệ trong chính trị nội bộ Mỹ đã trở nên rõ ràng ngay sau khi ông bước vào Nhà Trắng. Tổng thống đã chủ động gây sức ép để Tối cao Pháp viện ra phán quyết trong vụ Dred Scott năm 1857, rằng Quốc hội không có quyền biến chế độ nô lệ thành phi pháp, cũng bởi ông nhầm tưởng rằng người Mỹ sẽ coi phán quyết của tòa án là quyết định cuối cùng, và tranh luận sẽ kết thúc. Ngoài ra, chính sách đối ngoại bành trướng của Buchanan, việc xử lý sai suy thoái kinh tế năm 1857, và thất bại trong việc kiềm chế nạn tham nhũng tràn lan trong chính quyền của mình đã khiến ông trở nên kém cỏi và ngày càng lạc lõng. Sự thụ động của ông đối với các bang miền nam, những khu vực đe dọa sẽ rời khỏi liên bang, cũng khiến ông bị xa lánh bởi hơn một nửa số thành viên Đảng Dân chủ, và cho phép Đảng Cộng hòa thống nhất dưới thời Abraham Lincoln giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1860.

Đời sống cá nhân của Buchanan cũng đầy rẫy những xáo trộn và tranh cãi. Cuối những năm 20 tuổi, Buchanan đính hôn với một phụ nữ, Anne Coleman, nhưng người cha giàu có của Anne đã buộc tội ông là kẻ đào mỏ và phản đối cuộc hôn nhân. Một số nhà sử học nói rằng Buchanan sau đó đã bắt đầu ngoại tình với một phụ nữ khác. Khi Anne phát hiện ra vụ ngoại tình, cô đã hủy hôn và chết không lâu sau đó, hoặc vì bệnh tật do tuyệt vọng, hoặc vì tự tử. Gia đình cô đổ lỗi cho Buchanan là người đã gây ra cái chết của Anne, và từ chối cho phép ông đến dự đám tang của cô. Buchanan đã sống như một người độc thân kể từ ngày đó – là vị tổng thống duy nhất chưa bao giờ kết hôn – nhưng đã có lúc ông được báo chí cho là có quan hệ với cháu gái của Dolley Madison.

Người ta cũng đồn rằng Buchanan là người đồng tính. Khi còn là thành viên Quốc hội, ông đã tạo dựng mối quan hệ thân thiết với William Rufus King, thượng nghị sĩ của Bắc Carolina và là phó tổng thống tương lai của Franklin Pierce. Trong một thời gian, hai người đàn ông đã sống chung nhà trọ ở Washington, và được gọi là Cô Nancy và Dì Fancy, dù mối quan hệ thể xác giữa hai người chưa bao giờ được chứng minh. King chết vì bệnh lao tám tháng sau khi Pierce nhậm chức, và bốn năm trước khi Buchanan vào Nhà Trắng.

Sau nhiệm kỳ thảm họa của mình, Buchanan về nghỉ hưu tại nhà riêng ở Lancaster, Pennsylvania, vào năm 1861. Năm 1866, ông xuất bản hồi ký cá nhân, trong đó đổ lỗi rằng chính những người theo chủ nghĩa bãi nô đã gây ra nội chiến. Ông mất năm 1868.