Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Trong tuyên bố công khai đầu tiên kể từ khi kết quả bầu cử tổng thống Brazil được công bố, Jair Bolsonaro không đề cập đến thất bại của ông trước Luiz Inácio Lula da Silva, dù sau đó một phụ tá cho biết ông sẽ tuân thủ quy trình chuyển giao quyền lực. Ông Bolsonaro nói những người biểu tình ủng hộ ông muốn bày tỏ phản đối “sự bất công” của cuộc bỏ phiếu. Song ông không đưa ra cáo buộc có gian lận cử tri và đã kêu gọi người ủng hộ ông không “xâm phạm tài sản.”
Nga đẩy mạnh “cuộc di tản” khỏi miền nam Ukraine. Vladimir Saldo, nhà lãnh đạo do Nga đưa lên ở vùng Kherson, đã yêu cầu 70.000 người sống trong phạm vi 15 km từ bờ đông sông Dnepr đi lánh nạn. Chính phủ Ukraine nói cuộc di tản chẳng qua chỉ là biện pháp bắt buộc di cư trên quy mô lớn của Nga. Nga cáo buộc Ukraine đang lên kế hoạch phá đập để làm ngập lụt các khu vực của Kherson. Trong khi đó, tên lửa Nga tiếp tục dội xuống Ukraine, khiến ít nhất một dân thường thiệt mạng ở thành phố Mykolaiv miền nam.
Người Israel đi bỏ phiếu lần thứ năm kể từ 2019. Cuộc đua giành quyền kiểm soát quốc hội đang vô cùng sít sao giữa các đảng cánh hữu ủng hộ ông Binyamin Netanyahu quay lại làm thủ tướng và các đảng trung dung và cánh tả phản đối ông. Ông Netanyahu bị mất chức thủ tướng vào năm 2021 xoay quanh các cáo buộc tham nhũng. “Tôi hy vọng chúng ta sẽ kết thúc ngày hôm nay bằng một nụ cười, nhưng điều đó còn phụ thuộc vào nhân dân,” ông nói.
Giá năng lượng cao giúp tập đoàn dầu khí BP ghi nhận lợi nhuận 8,2 tỷ đô la trong quý ba, tăng từ 3,3 tỷ đô la của cùng kỳ năm ngoái. Hôm thứ Hai, tổng thống Joe Biden đã nói bóng gió là ông có thể đánh thuế lợi nhuận bất thường lên phần doanh thu tăng của các công ty dầu khí Mỹ; Anh cũng đang xem xét áp dụng một khoản thuế tương tự.
Pfizer tăng dự báo doanh số vắc-xin covid-19 của hãng trong năm nay lên thêm 2 tỷ USD, qua đó xoa dịu lo ngại của thị trường rằng nhu cầu thuốc liên quan đến đại dịch đã suy giảm. Hãng dược Mỹ cũng cho biết họ có thể sẽ tăng giá vắc-xin covid, vốn được sản xuất từ liên doanh với công ty BioNTech, để bù đắp nhu cầu thấp hơn, đồng thời tuyên bố doanh số của mũi tiêm nhắc chống biến thể Omicron vẫn ổn định.
Elon Musk, sau khi mua lại Twitter với giá 44 tỷ đô la vào tuần trước, đã giải tán hội đồng quản trị của công ty và biến mình thành giám đốc duy nhất. Được biết ông có kế hoạch bắt đầu thu phí những người dùng có dấu tích xanh 20 đô la một tháng. Ông Musk đã khiến Twitter dậy sóng khi tweet (sau đó xóa) một thuyết âm mưu về vụ tấn công nhà riêng của chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi.
Theo dữ liệu khảo sát kinh doanh, sản lượng nhà máy ở châu Á đã suy yếu trong tháng 10. Hoạt động sản xuất giảm ở Malaysia, Hàn Quốc và Đài Loan do chính sách zero covid của Trung Quốc làm giảm cầu và đứt gãy chuỗi cung ứng. Hôm thứ Hai, Disney Thượng Hải đã đột ngột khóa cửa để ngăn covid-19 bùng phát, nhốt hết khách ở bên trong cho đến khi có kết quả xét nghiệm âm tính.
Con số trong ngày: 45.000, là ước tính số lượng việc làm các công ty công nghệ Mỹ đã cắt giảm trong năm nay.
TIÊU ĐIỂM
Fed dự kiến tiếp tục tăng lãi suất
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ dự kiến sẽ tăng lãi suất thêm 0.75 điểm phần trăm vào thứ Tư, lần thứ tư liên tiếp ngân hàng làm như vậy. Với động thái này, Fed coi như hoàn thành nâng lãi suất ngắn hạn từ mức sàn 0% hồi tháng 3 lên 3,75% chỉ trong vòng 7 tháng, đánh dấu chính sách thắt chặt khốc liệt nhất kể từ đầu những năm 1980 nhằm kiềm chế lạm phát đang ở trên mức 8%.
Thị trường đã đoán sẵn Fed sẽ tăng lãi suất, do đó điều quan trọng là chủ tịch Fed Jerome Powell sẽ nói gì trong họp báo sau cuộc họp chính sách. Giới quan sát rất muốn xem liệu ông có nhẹ tay hơn trong tương lai, có thể là chỉ tăng nửa điểm vào cuộc họp tháng 12. Nhưng ông chắc chắn sẽ nói quyết định trong tương lai còn phụ thuộc vào dữ liệu mới, qua đó giúp Fed có không gian chính sách để tăng lãi suất nếu lạm phát vẫn cao.
Châu Phi cần năng lượng sạch lẫn tăng trưởng kinh tế
Tuần này, các đại biểu, những người vận động hành lang cùng các trợ lý của họ sẽ bắt đầu đổ về Sharm El-Sheikh, ở Ai Cập, để dự COP27, hội nghị thượng đỉnh về khí hậu hàng năm của Liên Hợp Quốc. Sự kiện này, sẽ chính thức bắt đầu vào Chủ nhật, đang được quảng cáo là “COP của Châu Phi” với trọng tâm chính là lục địa này.
Khi các đại biểu mặc cả về cách giảm lượng khí thải toàn cầu, họ nên nhớ rằng châu Phi dùng rất ít năng lượng. Cụ thể, một người dân bình thường ở hạ Sahara (không tính Nam Phi) chỉ dùng 180kWh một năm, thấp hơn cả một chiếc tủ lạnh ở Mỹ.
Để trở nên giàu có hơn, châu Phi cần tăng tiêu thụ năng lượng. Năng lượng tái tạo là điều cần thiết, nhưng châu Phi không thể chỉ dựa vào nó. Nhiều khí đốt hơn, dù có ô nhiễm nhưng vẫn sạch hơn than đá, là khá cần thiết. Nhưng, mặc dù vui vẻ nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch, các chính phủ phương Tây giờ đây hầu hết từ chối tài trợ cho các dự án nhiên liệu hóa thạch mới ở châu Phi hoặc các nước nghèo khác. Các đại biểu COP27 nên nhận thấy rằng tăng trưởng xanh trong khu vực là một mục tiêu đáng quý – nhưng châu Phi cũng cần được phát triển.
Châu Âu điều tra bê bối hack điện thoại của Hy Lạp
Các quan chức của Nghị viện châu Âu đang ở Hy Lạp vào thứ Tư để điều tra xem liệu đảng cầm quyền nước này có sử dụng phần mềm gián điệp để theo dõi bất hợp pháp các chính trị gia và một nhà báo hay không. Chính phủ của thủ tướng Kyriakos Mitsotakis đã phủ nhận việc họ mua phần mềm Predator do Israel sản xuất (vốn có tính năng tương tự như phần mềm gián điệp Pegasus được dùng bởi các chính phủ Mexico và Ả Rập Saudi). Nhưng việc các quan chức miễn cưỡng gặp các nhà điều tra làm dấy lên lo ngại đảng Dân chủ Mới của ông thực sự có dính líu đến vụ hack điện thoại riêng của lãnh đạo đảng Pasok-Kinal đối lập, Nikos Androulakis.
Cuộc điều tra trong nội bộ quốc hội Hy Lạp đã đột ngột kết thúc vào tháng trước sau khi các nghị sĩ chính phủ chặn trát đòi nhân chứng quan trọng ra trình diện của phe đối lập. Các nhân chứng này bao gồm Intellexa, một công ty Israel có văn phòng ở Athens và là nhà sản xuất Predator, và cháu của ông Mitsotakis, người khi ấy là chánh văn phòng nội các. Để điều tra ra nhẽ là một thử thách không nhỏ cho Ủy ban điều tra của châu Âu. Nhưng nếu họ tìm thấy bằng chứng cho thấy chính phủ đứng đằng sau vụ hack, triển vọng trong cuộc tổng tuyển cử vào mùa xuân tới của ông Mitsotakis coi như tan biến.
Điều tra vụ sập cầu treo ở Ấn Độ
Được đưa vào sử dụng từ năm 1879, “cầu treo” Jhulto Pul là điểm thu hút du khách lớn nhất ở thị trấn Morbi của Gujarati. Giờ đây, nó trở thành thảm họa chết người mới nhất của Ấn Độ. Vào ngày 30 tháng 10, bốn ngày sau khi cây cầu treo dành cho người đi bộ mở cửa trở lại sau bảo trì, dây cáp của nó bị đứt, khiến hàng trăm người rơi xuống sông Machchhu. Bang Gujarat sẽ để tang các nạn nhân một ngày vào thứ Tư.
Oreva, công ty vận hành cây cầu, nói cầu sập vì các nạn nhân lung lay nó. Nhưng nhân viên của công ty này nằm trong số 9 người bị bắt cho đến nay vì vụ sập cầu. Trước cuộc bầu cử bang vào tháng 12, các đảng đối lập đã đặt câu hỏi vì sao Oreva, chủ yếu là một công ty sản xuất đồng hồ, lại được chính quyền Morbi và Gujarat, do Đảng Bharatiya Janata kiểm soát, trao quyền vận hành cầu. Narendra Modi, thủ tướng BJP của Ấn Độ, đã ra lệnh điều tra “chi tiết và sâu rộng.” Tòa Tối cao sẽ mở một cuộc điều tra vào ngày 14 tháng 11. Song người Ấn Độ không mong đợi nhiều. Kinh nghiệm từ các thảm kịch tương tự trước đây cho thấy khó có thể có những thay đổi ý nghĩa.
