Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Trung Quốc bắt đầu đàn áp các cuộc biểu tình phản đối quy định chống dịch của chính phủ. Lực lượng cảnh sát đã được triển khai ở Bắc Kinh và Thượng Hải, và một số lượng không xác định người biểu tình đã bị bắt giữ. Trong khi đó, thị trường chứng khoán châu Á phục hồi nhẹ sau phiên giảm trước đó vì biểu tình. Chỉ số Hang Seng của Hồng Kông tăng 5,2%, trong khi CSI 300 của Trung Quốc tăng 3,1%.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết Nga đang lợi dụng “mùa đông như một vũ khí chiến tranh chống lại Ukraine.” Tên lửa Nga đã phá hủy phần lớn cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine. Hiện có một số nước đã cam kết cung cấp cho nước này máy phát điện và quần áo ấm. Ukrenergo, công ty điều hành lưới điện quốc gia, thông báo quay lại tình trạng mất điện khẩn cấp thường xuyên trong lúc sửa chữa cơ sở hạ tầng bị hư hỏng.
Kinh tế Canada tăng trưởng cao hơn dự đoán trong quý ba khi xuất khẩu dầu thô và đầu tư kinh doanh tích cực thúc đẩy tăng trưởng. Cụ thể, GDP tăng 2,9% theo năm từ tháng 7 đến tháng 9, nhưng chi tiêu doanh nghiệp và hộ gia đình có dấu hiệu giảm. Điều này có thể cho phép Ngân hàng Trung ương Canada giảm tốc độ tăng lãi suất.
Quốc hội Singapore phi hình sự hóa quan hệ tình dục đồng giới nam, nhưng cũng ngăn hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới trong tương lai. Dù vậy, các nhà hoạt động LGBT đã ca ngợi bãi bỏ luật cấm có từ thời thuộc địa. Người Singapore, đặc biệt là giới trẻ, đã trở nên cởi mở hơn đối với quyền của giới LGBT trong những năm gần đây.
Maria Kolesnikova, nhà hoạt động đối lập Belarus đang thụ án 11 năm tù, đã được đưa vào phòng săn sóc tích cực, theo tài khoản Telegram của chính trị gia đối lập đang ngồi tù Viktor Babariko. Bà Kolesnikova trước đó đã bị biệt giam. Bà bị bắt từ năm 2020 vì là một trong những thủ lĩnh của phong trào đấu tranh khắp Belarus phản đối 30 năm cầm quyền của tổng thống Alexander Lukashenko.
Elon Musk đăng bài chỉ trích Apple trên Twitter, nền tảng truyền thông xã hội do ông sở hữu. Ông cho biết Apple đã “ngừng hầu hết” quảng cáo trên Twitter và đe dọa loại Twitter khỏi App Store mà không có lời giải thích. Động thái của Apple đến trong bối cảnh hỗn loạn trên Twitter từ khi ông Musk tiếp quản — một số thương hiệu lớn đã rút quảng cáo.
Con số trong ngày: 74 tỷ nhân dân tệ, là tổng lỗ của ba hãng hàng không lớn nhất Trung Quốc trong 9 tháng đầu năm 2022.
TIÊU ĐIỂM
Trung Quốc nới lỏng hạn chế chống Covid để xoa dịu người biểu tình
Sau mấy năm sống trong phong tỏa covid — hoặc với nỗi lo bị phong tỏa — nhiều người Trung Quốc đã cảm thấy quá đủ. Cuối tuần qua hàng chục nghìn người đã xuống đường ở Bắc Kinh, Thượng Hải và những nơi khác, trong một làn sóng phản đối chưa từng có để bày tỏ sự tức giận đối với chính phủ. “Chúng tôi không muốn bị phong tỏa, chúng tôi muốn tự do” là một trong các khẩu hiệu của họ.
Dĩ nhiên chính phủ sẽ không trao những quyền tự do ngôn luận mà người biểu tình yêu cầu. Nhưng họ muốn xoa dịu phần nào bằng cách nới lỏng mà không làm tê liệt hệ thống y tế quốc gia. Hôm thứ Ba, Ủy ban Y tế Quốc gia đã công bố kế hoạch “đẩy nhanh tiêm vắc-xin covid cho người cao tuổi.” Giới chức nói cho đến nay chỉ 66% người trên 80 tuổi đã được tiêm nhắc lại, sau khi đã tăng từ 40% hồi đầu tháng. Đó là một bước đi thực tế. Nhưng đối với những người đã dành cả cuối tuần để hô “Đả đảo Tập Cận Bình,” bấy nhiêu có thể là chưa đủ để xoa dịu cơn thịnh nộ của họ.
Tình hình kinh tế Ấn Độ
Không nhiều nước có được đà phục hồi kinh tế hậu covid-19 tích cực như Ấn Độ. Mức tăng trưởng năm trong quý hai của nước này lên tới 13,5% (dù là nhờ so với mức nền thấp của 2021). Đà phục hồi như vậy là một phần lý do tại sao IMF dự đoán Ấn Độ sẽ tăng trưởng 7% trong năm 2022, qua đó thay Anh làm nền kinh tế lớn thứ năm thế giới. Nhưng tốc độ tăng trưởng có lẽ đang bình thường hóa phần nào. Dữ liệu được công bố vào thứ Tư nhiều khả năng cho thấy tăng trưởng năm nhỏ hơn nhiều so với mức 6,2% của quý 3, theo khảo sát các nhà kinh tế của Bloomberg.
Suy thoái kinh tế toàn cầu đang ảnh hưởng đến xuất khẩu của Ấn Độ; trong khi hoạt động sản xuất còn trì trệ. Bên cạnh đó là môi trường lãi suất cao dẫn đến thắt chặt dự kiến cho đến năm sau (mặc dù có thuyên giảm). Nhưng đó không phải tin xấu. Ngoài việc giúp kiềm chế lạm phát, đang ở mức 6,8%, các nhà kinh tế tin nhu cầu trong nước yếu đi còn giúp giảm thâm hụt thương mại và tài khóa.
Lạm phát dường như đã đạt đỉnh ở châu Âu?
Phần lớn châu Âu đang chìm trong sương mù, hệt như triển vọng lạm phát của họ. Ở Mỹ, lạm phát đang dần giảm. Nhưng tại khu vực đồng euro, các nhà phân tích vẫn đang tự hỏi lạm phát có thể tăng đến đâu. Câu trả lời sẽ có trong dữ liệu chỉ số giá tiêu dùng HICP của khối, được công bố vào thứ Tư. Nó sẽ giúp Ngân hàng Trung ương châu Âu quyết định tăng lãi suất bao nhiêu vào ngày 15 tháng 12.
Các ước tính ban đầu từ Đức và Tây Ban Nha cho tháng 11 cho thấy lạm phát toàn phần có thể đã qua đỉnh. Lạm phát theo năm ở Tây Ban Nha được ghi nhận ở mức 6,8% (giảm từ 7,3% của tháng 10). Còn tại Đức, lạm phát tính theo năm giảm 0,4 điểm phần trăm xuống còn 10%. Dữ liệu từ các bang của Đức cũng cho thấy điều tương tự. Nhưng lạm phát cơ bản hay lạm phát “cốt lõi,” trong đó không tính giá năng lượng và lương thực, và là thước đo tốt hơn cho áp lực lạm phát tương lai, vẫn còn cao ở cả Đức và Tây Ban Nha.
Đảng Dân chủ Mỹ sắp có dàn lãnh đạo mới ở Hạ viện
Vào thứ Tư, phe Dân chủ tại Hạ viện Mỹ, sau khi mất đa số trong cuộc bầu cử giữa kỳ, sẽ chọn các lãnh đạo mới. Nancy Pelosi, 82 tuổi, đã lãnh đạo họ suốt 19 năm qua. Steny Hoyer và Jim Clyburn, những người giữ vị trí số hai và số ba, cũng đã 83 và 82 tuổi. Cấu trúc quyền lực ở tuổi tám mươi này khiến các nghị sĩ Dân chủ trẻ tuổi đầy tham vọng thất vọng. Để xoa dịu họ, từ năm 2018 bà Pelosi đã hứa nhường chức vụ cao nhất vào năm 2022.
Người thay bà gần như chắc chắn sẽ là Hakeem Jeffries. Ở tuổi 52, ông là một nhân vật tự do chủ nghĩa nhưng thực dụng như bà Pelosi. Katherine Clark, 59 tuổi, và Pete Aguilar, 43 tuổi, sẽ là hai cấp phó. Được dàn xếp bởi Pelosi, người muốn có một quá trình chuyển đổi có trật tự, cơ cấu này cho thấy quyền lực to lớn của bà. Nhưng nội bộ đảng Cộng hòa không suôn sẻ như vậy. Những người bảo thủ theo đường lối cứng rắn đang từ chối ủng hộ Kevin McCarthy, nhà lãnh đạo mới được bầu của đảng này tại Hạ viện—cho thấy sự chia rẽ khi đảng Cộng hòa kiểm soát Hạ viện vào năm tới.
