Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Kevin McCarthy thua cả hai vòng bỏ phiếu đầu tiên để bầu Chủ tịch Hạ viện Mỹ, sau khi 19 đảng viên Cộng hòa cực hữu từ chối ủng hộ ông. Đây là lần đầu tiên trong một thế kỷ qua hạ viện không bầu được lãnh đạo mới trong vòng bỏ phiếu đầu. Được biết phe phản đối vẫn chưa đưa ra được một ứng viên thay thế. Dù đã chấp nhận một số nhượng bộ, ông McCarthy vẫn thất bại trong vòng hai vào rạng sáng nay.
Một số nhà lập pháp Nga yêu cầu trừng phạt các chỉ huy quân sự sau cái chết của ít nhất 63 quân nhân trong cuộc tấn công của Ukraine vào thị trấn Makiivka do Nga chiếm đóng ở vùng Donbas. Trong khi đó, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói Nga đang lên kế hoạch cho một cuộc tấn công kéo dài nhằm “làm kiệt quệ” nước ông; không quân Ukraine được cho là đã bắn hạ gần 90 máy bay không người lái do Iran sản xuất chỉ trong vòng hai ngày.
Tại tòa án liên bang New York, Sam Bankman-Fried tuyên bố không nhận tội đối với tám cáo buộc hình sự, bao gồm lừa đảo và rửa tiền. Các công tố viên cáo buộc ông Bankman-Fried, cựu giám đốc sàn giao dịch tiền điện tử FTX, đã chuyển tiền từ khách hàng sang công ty giao dịch của mình một cách bất hợp pháp. Ông đang bị quản thúc tại nhà cha mẹ ở California theo thỏa thuận bảo lãnh tại ngoại lên tới 250 triệu đô la.
Itamar Ben-Gvir, bộ trưởng an ninh quốc gia cực hữu mới của Israel, đã gây ra phẫn nộ trong cộng đồng Palestine khi đến thăm khu nhà có nhà thờ Hồi giáo al-Aqsa ở Jerusalem. Là một nơi có giá trị linh thiêng đối với cả người Hồi giáo và Do Thái giáo, thánh địa này được điều hành bởi một hội đồng Hồi giáo của người Jordan. Người Do Thái được vào khu nhà, nhưng không được phép cầu nguyện — một quy định mà ông Ben-Gvir từng đe dọa thay đổi. Bộ Ngoại giao Palestine gọi chuyến thăm của ông là một “sự khiêu khích chưa từng có.”
Lạm phát ở Đức thấp hơn dự đoán trong tháng 12 còn tỷ lệ thất nghiệp giảm, xoa dịu lo ngại về mức độ nghiêm trọng của suy thoái kinh tế sắp đến. Lạm phát theo năm giảm từ 11,3% trong tháng 11 xuống 9,6% vào tháng trước, một phần nhờ trợ cấp năng lượng cho hộ gia đình của chính phủ. Trong khi đó, số người thất nghiệp sau điều chỉnh theo mùa bất ngờ giảm 13.000 người xuống còn 2,52 triệu người.
EU được cho là đã đề nghị cung cấp vắc-xin covid-19 miễn phí cho Trung Quốc để giúp kiểm soát dịch ở nước này. Các quan chức của Ủy ban Châu Âu nói với Financial Times rằng họ sẽ đóng góp các liều vắc-xin được tối ưu hóa cho các biến thể mới để giúp Trung Quốc, vốn lâu nay dựa vào vắc-xin trong nước kém hiệu quả hơn. WHO nói quy mô bao phủ vắc-xin của nước này là chưa đủ.
Tân tổng thống Brazil, Luiz Inácio Lula da Silva, đã thắt chặt kiểm soát súng và hạn chế khai thác vàng ở rừng nhiệt đới Amazon bằng cách thu hồi các sắc lệnh do người tiền nhiệm Jair Bolsonaro đưa ra. Ông Lula cũng chấm dứt một nghiên cứu về khả năng tư nhân hóa Petrobras, công ty dầu mỏ nhà nước. Trong bài phát biểu đầu tiên trước Quốc hội, ông nói các chính sách của Bolsonaro gây ra “sự hủy diệt quốc gia.”
Con số trong ngày: 1.016, là tổng số ngày Trung Quốc đã đóng cửa với thế giới, cho đến khi mở cửa lại vào ngày 8 tháng 1 tới đây.
TIÊU ĐIỂM
Một tuần hồi hộp chờ dữ liệu kinh tế Mỹ
Nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể đang bước một cách khập khiễng vào năm mới. Khảo sát lĩnh vực chế tạo của Mỹ, được công bố vào thứ Tư, dự kiến cho thấy ngành này đã giảm tháng thứ hai liên tiếp trong tháng 12. Nếu vậy, nó sẽ bổ sung thêm bằng chứng cho thấy nền kinh tế đang đứng trên bờ vực suy thoái khi Cục Dự trữ Liên bang mạnh tay thắt chặt chính sách tiền tệ.
Một câu hỏi quan trọng là Fed sẽ phản ứng ra sao. Biên bản cuộc họp tháng 12 của Fed, khi lãi suất được tăng lần gần đây nhất, cũng sẽ được công bố vào thứ Tư. Các nhà phân tích sẽ xem xét kĩ từng chi tiết trong đó để hiểu được suy nghĩ của ngân hàng trung ương. Tuy nhiên, dữ liệu và biên bản mới đều không quan trọng bằng báo cáo việc làm sẽ công bố vào thứ Sáu. Chừng nào thị trường lao động Mỹ còn mạnh, Fed sẽ tiếp tục tăng lãi suất. Nguyên nhân là vì áp lực tiền lương gây ra lạm phát, kể cả khi kinh tế suy thoái.
Chiến tranh tiêu hao của Ukraine gây nhiều khó khăn cho Nga
Ukraine chào năm mới giữa mưa tên lửa hành trình Nga ở Kiev. Nhưng họ chỉ mất vài giờ để trả thù. Sử dụng bệ phóng tên lửa HIMARS của Mỹ, quân đội nước này đã phá hủy một doanh trại tạm thời ở Makviika, miền đông tỉnh Donetsk. Bộ Quốc phòng Nga nói có 63 binh sĩ thiệt mạng, trong khi Ukraine và một số nhà bình luận Nga cho rằng con số thực sự lên tới 400.
Vụ việc đã làm dấy lên làn sóng chỉ trích ở Nga đối với giới lãnh đạo quân sự của nước này. Igor Girkin, người chỉ huy cuộc xâm lược Donbas của Nga vào năm 2014, mạnh miệng nói: “Các ông tướng của chúng ta thật là không thể huấn luyện được.” Nó cho thấy quân đội Nga vẫn mắc các sai lầm rất cơ bản: Ukraine được cho là đã bắt được sóng điện thoại từ binh sĩ Nga trong đồn. Nó cũng minh họa vai trò quan trọng của đánh tiêu hao trong chiến tranh, khi Ukraine sử dụng vũ khí chính xác tầm xa để làm hao mòn lực lượng Nga – tương tự như trước các cuộc tấn công ở Kherson và Kharkiv năm ngoái. Các phòng tuyến Nga mỏng đi sẽ mở đường cho quân Ukraine tiến công.
Lạm phát tăng ở Pháp
Nhờ các khoản trợ cấp hào phóng của chính phủ và ít bị phụ thuộc vào khí đốt Nga, Pháp tương đối không bị ảnh hưởng quá nặng bởi lạm phát tăng ở châu Âu. Trong năm tính đến tháng 11 năm 2022, tỷ lệ lạm phát của Pháp chỉ ở mức 7,1%, thấp thứ hai trong khu vực đồng euro sau Tây Ban Nha. Nhưng số liệu được công bố vào thứ Tư dự kiến cho thấy giá cả đã không còn ổn định nữa. Ngân hàng Trung ương Pháp dự đoán lạm phát sẽ đạt đỉnh trong nửa đầu năm 2023.
Lúc này lại là thời điểm khó khăn cho chính phủ của tổng thống Emmanuel Macron. Họ vừa chấm dứt trợ cấp xăng dầu, và tăng mức trần tăng giá điện và gas lên 15%. Hỗ trợ sẽ chỉ giới hạn cho các công ty nhỏ. Các gia đình sẽ cảm nhận được chi phí sinh hoạt tăng, ngay giữa lúc chính phủ có kế hoạch tăng tuổi nghỉ hưu. Nước Pháp, không xa lạ gì với các cuộc bạo loạn, có thể sẽ trải qua một năm đầy biến động.
Myanmar mừng quốc khánh
Vào đúng 4:20 sáng thứ Tư, một cuộc diễu hành quân sự kéo dài bốn tiếng sẽ bắt đầu ở Naypyidaw, thủ đô Myanmar. Thời điểm đó vào năm năm 1948 đã được các nhà chiêm tinh cho là tốt lành nhất để nước này tuyên bố độc lập khỏi đế quốc Anh. Giờ đây sau bảy mươi lăm năm, các vị tướng đang nắm quyền sẽ đến dự một buổi gala có hòa nhạc và thi đấu thể thao, bên cạnh màn trình diễn pháo hoa và máy bay không người lái.
Nhưng không nhiều người dân sẽ ăn mừng. Nhiều người đang cảm thấy phải sống trong xiềng xích kể từ cuộc đảo chính quân sự hai năm trước, vốn đã phá hủy cuộc thử nghiệm dân chủ ngắn ngủi của đất nước. Cuộc đàn áp người bất đồng chính kiến cũng tự nó biến thành nội chiến toàn diện; với các nhóm vũ trang đối lập tuyên bố kiểm soát gần một nửa đất nước. Và xung đột đã lan ra khỏi biên giới Myanmar. Tội phạm Đông Nam Á đang trú ẩn trong các vùng do quân đội quản lý, trong khi hàng trăm nghìn người phải rời bỏ nhà cửa. Cuộc tổng tuyển cử vào tháng 8 này sẽ chỉ là một trò chế nhạo nữa đối với dân chủ.
