Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Phố Downing thông báo Rishi Sunak sẽ gặp Ursula von der Leyen vào thứ Hai. Thủ tướng Anh và Chủ tịch Ủy ban châu Âu được cho là sắp đạt đồng thuận về sửa đổi các thỏa thuận thương mại hậu Brexit của Bắc Ireland, một trong những vấn đề gây tranh cãi nhất trong cuộc ly hôn của Anh khỏi EU. Các nghị sĩ đã được triệu tập đến Nghị viện vào thứ Hai, có thể là để bỏ phiếu nếu có thỏa thuận.
Ít nhất 50 người thiệt mạng khi một chiếc thuyền chở khoảng 150 người di cư bị chìm ngoài khơi bờ biển phía nam Italy. Một em bé nằm trong số những người thiệt mạng. Khoảng 105.000 người đã cố gắng xin tị nạn ở Ý trong năm 2022; nhiều người đến đất nước này bằng cách băng qua Địa Trung Hải trên những con tàu mỏng manh từ Bắc Phi. Thủ tướng chống nhập cư của Ý, Giorgia Meloni, bày tỏ “sự đau buồn sâu sắc” với các nạn nhân.
Trong một cuộc phỏng vấn được công bố hôm Chủ nhật, tổng thống Vladimir Putin đã mô tả cuộc chiến ở Ukraine như cuộc tranh đấu sống còn, có lẽ là để chuẩn bị tinh thần cho người Nga bước vào giai đoạn sắp tới của chiến tranh. Ông cáo buộc Mỹ và phương Tây có ý định chia rẽ nước Nga, đe dọa sự tồn vong của “nhóm sắc tộc” Nga. Trong khi đó, hôm thứ Bảy Trung Quốc đã từ chối ủng hộ tuyên bố lên án cuộc xâm lược Ukraine của Nga tại cuộc họp của các bộ trưởng tài chính G20. Nga dĩ nhiên phản đối tuyên bố.
Tạp chí Phố Wall đưa tin Bộ Năng lượng Hoa Kỳ đã kết luận, dù với “độ tin cậy thấp,” rằng đại dịch covid-19 là do rò rỉ từ một phòng thí nghiệm Trung Quốc. FBI đã đưa ra kết luận tương tự với “độ tin cậy vừa phải” vào năm 2021. Các cơ quan chính phủ Mỹ khác không đồng ý, nhưng quan điểm của bộ năng lượng dựa trên thông tin tình báo mới, theo các nguồn tin mật.
Thales, một nhà thầu quốc phòng lớn của Pháp, công bố kế hoạch thuê 12.000 nhân viên mới trong năm nay. Giám đốc điều hành Patrice Caine cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng nhu cầu đối với nhiều sản phẩm của họ là rất lớn. Kể từ đầu cuộc chiến ở Ukraine, giá cổ phiếu của một số công ty quốc phòng đã tăng mạnh; tổng thống Emmanuel Macron gần đây cam kết tăng 1/3 chi tiêu quốc phòng của Pháp.
Jordan đã tổ chức một cuộc họp giữa các quan chức an ninh Israel và Palestine trong nỗ lực ngăn chặn bạo lực gia tăng gần đây giữa hai bên. Cả hai đều cam kết “giảm leo thang.” Israel cũng cam kết ngừng cấp phép cho các điểm định cư mới ở Bờ Tây trong vòng sáu tháng. Các cường quốc khu vực khác đã tham dự, bên cạnh Brett McGurk, cố vấn về Trung Đông của tổng thống Joe Biden.
Các tờ báo trên khắp nước Mỹ, bao gồm USA Today và Washington Post, đã bỏ series tranh biếm họa lâu đời Dilbert, sau khi người sáng tạo ra nó, Scott Adams, gọi người Mỹ da đen là “nhóm thù địch.” Ông Adams đưa ra nhận xét này khi đang phản hồi trên kênh YouTube của mình về một cuộc thăm dò cho rằng khoảng một phần tư người Mỹ da đen không đồng ý với tuyên bố “Là người da trắng cũng được.” Series tranh biếm họa này, vốn châm biếm cuộc sống công sở, đã được xuất bản từ năm 1989.
TIÊU ĐIỂM
Thời kỳ thăng hoa của Zoom đã chấm dứt
Vào thứ Hai, Zoom sẽ công bố kết quả quý bốn. Công ty này đã trở thành một cái tên quen thuộc trong đại dịch khi phong toả buộc mọi người phải làm việc và giải trí trực tuyến. Vốn hóa thị trường của hãng đạt đỉnh 162 tỷ đô la vào tháng 10 năm 2020. Khi ấy, Zoom là công ty có giá trị thứ 65 trên thế giới.
Nhưng kể từ đó Zoom đã quay về mặt đất. Hiện họ có định giá tương đương với trước đại dịch, so với mức tăng 24% của chỉ số S&P 500 trong cùng giai đoạn. Những con cưng khác của đại dịch, chẳng hạn như công ty phát trực tuyến Netflix hay công ty bán xe đạp tập thể dục Peloton, cũng đã quay về định giá trước đại dịch; thị trường (và nhiều người khác) từng cho rằng việc chuyển đổi sang kỹ thuật số đáng lẽ phải lâu bền hơn. Nhưng bản thân Zoom có các vấn đề khác. Họ đối mặt cạnh tranh gay gắt từ Teams, sản phẩm hội nghị trực tuyến của Microsoft, cũng như việc các công ty phải thắt chặt hầu bao trước viễn cảnh suy thoái kinh tế. Tăng trưởng doanh thu giờ chỉ còn ở mức nhỏ giọt.
Anh-EU tiến gần đến thoả thuận mới về Bắc Ireland
Thủ tướng Anh Rishi Sunak sẵn sàng công bố một thỏa thuận với EU về Bắc Ireland. Hồi năm 2020, hiệp ước Brexit do thủ tướng Boris Johnson ký đã tránh một biên giới với Ireland bằng cách giữ Bắc Ireland, khác với phần còn lại của Vương quốc Anh, trong thị trường hàng hóa chung của EU. Làm vậy đòi hỏi phải có một biên giới ở Biển Ireland. Nhưng thỏa thuận mới sẽ tạo ra một làn đường “xanh” cho hàng hóa không đến EU để giúp giảm thiểu thủ tục hải quan. Anh sẽ thiết lập các quy tắc VAT và viện trợ nhà nước. Và EU sẽ tham khảo ý kiến của Bắc Ireland về các quy tắc thị trường duy nhất mới.
Song thỏa thuận của ông Sunak vấp phải những phản đối nhất định. Đảng Liên minh Dân chủ, đảng thân Anh lớn nhất của Bắc Ireland, muốn bỏ hoàn toàn nghị định thư ban đầu trước khi họ quay lại chính phủ chia sẻ quyền lực của Bắc Ireland. Ông Johnson muốn tuân theo một dự luật cho phép chính phủ đơn phương xóa bỏ nghị định thư. Và nhiều người Bảo thủ không hài lòng khi Tòa án Công lý Châu Âu vẫn có vai trò ở Bắc Ireland. Nếu ông Sunak không thể chiến thắng những tiếng nói này, thỏa thuận sẽ đổ vỡ.
Hạ viện Mỹ lập uỷ ban điều tra Trung Quốc
Kevin McCarthy, chủ tịch Hạ viện Mỹ, nói với các nhà lập pháp vào ngày 10 tháng 1 là: “Có sự đồng thuận lưỡng đảng rằng thời đại tin tưởng vào Trung Quốc Cộng sản đã kết thúc.” Vài giờ sau, Hạ viện thông qua việc thành lập một Ủy ban Đặc biệt về Trung Quốc. Đây là một nhóm lưỡng đảng được thành lập để điều tra các lĩnh vực gây chia rẽ trong quan hệ Trung Quốc-Mỹ, dù không có thẩm quyền lập pháp. Nhưng nó có thể đưa ra trát hầu tòa và tổ chức điều trần. Phiên điều trần đầu tiên đang được lên kế hoạch cho tuần này.
Chủ tịch Mike Gallagher, một đảng viên Cộng hòa 38 tuổi và cựu sĩ quan tình báo Thủy quân lục chiến, đã xác định các ưu tiên ban đầu: đẩy nhanh chuyển giao vũ khí đã phê duyệt cho Đài Loan, điều tra các hành vi vi phạm nhân quyền của chính phủ Trung Quốc, và các hoạt động của mạng xã hội TikTok, một công ty Trung Quốc.
Ngoài khả năng khiến chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khó chịu, uỷ ban đặt ra những quan ngại khác. Nó có thể hướng tổng thống Joe Biden đến lập trường đối đầu hơn với Trung Quốc, điều có thể khiến các đồng minh châu Âu của Mỹ xa lánh. Những người khác lo ngại các phiên điều trần có thể thúc đẩy bạo lực chống người châu Á ở Mỹ.
Tranh cãi chính trị ở Hàn Quốc gây khó cho hoạt động lập pháp
Vào thứ Hai, quốc hội Hàn Quốc sẽ tiến hành một cuộc bỏ phiếu chưa từng có về việc cho phép bắt giữ Lee Jae-myung, lãnh đạo đảng Minjoo và là đối thủ tranh cử chính của Yoon Suk-yeol, tổng thống của Đảng Quyền lực Nhân dân. Trong nhiều tháng qua ông Lee đã bị các công tố viên điều tra vì liên quan đến một loạt các cuộc điều tra tham nhũng. Ông phủ nhận hành vi sai trái và đã chỉ trích ông Yoon, cựu công tố viên trưởng, vì hành động như một nhà độc tài — một cáo buộc không nhẹ đặt trong lịch sử đàn áp tàn bạo của các nhà độc tài Hàn Quốc trước đây.
Ông Lee khó có thể bị hề hấn gì. Quốc hội phải bỏ phiếu về việc bắt giữ nghị viên, và Minjoo đang chiếm đa số trong nghị viện. Nhưng bấy nhiêu không thể ngăn các công tố viên truy tố ông. Điều chắc chắn là các cuộc điều tra sẽ tiếp tục chiếm sóng chính trị của Hàn Quốc, khiến cho việc hợp tác làm luật trở nên khó khăn hơn. Thật không may, tình thế bế tắc như vậy đang trở nên quá bình thường.
